نمونه سوالات فصل 1 دین و زندگی دوازدهم همراه با جواب تشریحی

فطرت - هر کدام از ما بر اساس فطرت ،خویش خدا را می یابیم و حضورش را درک می کنیم. 

حکیم - ما به روشنی میدانیم در جهانی زندگی میکنیم که آفریننده ای حکیم آن را هدایت و پشتیبانی میکند و به موجودات و مخلوقات مدد می رساند. 

اولی و ابتدایی  - شناخت فطری یک شناخت اولی و ابتدایی است که باید با شناخت حاصل از تفکر آن را کامل کرد. 

صفات و افعال - قرآن کریم ما را به معرفت عمیق تر درباره خداوند فرا می خواند و راه های گوناگونی برای درک وجود او و نیز شناخت صفات و افعال او به ما نشان می دهد یکی از این راه ها تفکر دربارۀ نیازمند بودن جهان در پیدایش خود به آفریننده و خالق است. 

اکتسابی - چون به تفکر اشاره کرده است پس مقصودش شناخت اکتسابی است نه شناخت فطری.

اول - اگر صرفا به پدیده بودن ما و سایر مخلوقات اشاره شد مقصود مقدمه اول است. 

دوم - وقتی به نیازمندی پدیده به پدید آورنده اشاره میکند پس منظور همان مقدمه دوم است. 

دوم -  این بیت چون به نیازمندی پدیده به پدید آورنده اشاره دارد پس به مقدمه دوم مربوط است. 

نیست - یک موجود فقط در صورتی در وجود خود نیازمند به دیگری نیست که خودش ذاتاً موجود باشد. در این صورت، چنین چیزی دیگر پدیده نیست و نیاز به پدید آورنده نخواهد داشت. 

پدیده - یک موجود فقط در صورتی در وجود خود نیازمند به دیگری نیست که خودش ذاتاً موجود باشد. در این صورت، چنین چیزی دیگر پدیده نیست و نیاز به پدید آورنده نخواهد داشت. 

مؤمنان در ابتدای آیه مؤمنان را خطاب قرار داده است. 

بی نیاز و ستوده - چون در انتهای آیه عبارتهای غنی و حمید به چشم میخورد پس منظور بی نیاز و ستوده بودن خداست. 

بقا - دقت کنید که هستی بخشی دائمی به یک موجود به نیازمندی در بقا اشاره دارد نه در پیدایش 

بقا

افزایش - هر چه معرفت انسان به خود و رابطه اش با خدا بیشتر شود (علت) نیاز به او را بیشتر احساس و عجز و بندگی خود را بیشتر ابراز می کند. (معلول) 

ندارد - دسته دوم موضوعاتی هستند که نامحدودند و ذهن ما گنجایش درک آنها را ندارد؛ زیرا لازمه شناخت هر چیزی احاطه و دسترسی به آن است.

صفات - پیامبر اکرم (ص) تفكروا في كل شيء ولا تفكروا في ذات الله

ممکن - دقت کنید که این ذات خداست که قابل شناخت نیست و الا میتوان صفات خدا را شناخت.

چیستی - غیر ممکن ، منظور از شناخت ذات خدا درک چیستی اوست که امری غیر ممکن به شمار می رود. 

بر اساس فطرت خویش 

حکمت

تفکر درباره نیازمند بودن جهان به خدا 

وجودش ذاتی باشد 

با افزایش معرفت به خود و رابطه اش با خدا 

بقا

پاکی و صفای قلب دارند. 

ذات یا چیستی 

افزایش کمال علت است و درک بیشتر فقر معلول 

هر چیزی غیر از ذات خدا

قرآن کریم ما را به معرفت عمیق تر درباره خداوند فرا می خواند و راه های گوناگونی را برای درک وجود او و نیز شناخت صفات و افعال او به ما نشان می دهد. یکی از این راه ها تفکر دربارۀ نیازمند بودن، جهان در پیدایش خود به آفریننده و خالق است.

اگر به خود نظر کنیم خود را پدیده ای می یابیم که وجود و هستیمان از خودمان نیست، در اشیای پیرامون نیز که تأمل کنیم. آن ها را همین گونه می بینیم. حیوانات، نباتات، جمادات، زمین، ستاره ها و کهشان ها همه را پدیده هایی می یابیم که وجودشان از خودشان نبوده و نیست.

پدیده ها که وجودشان از خودشان نیست برای موجود شدن نیازمند به پدیده آورنده ای هستند که خودش پدیده نباشد، بلکه وجودش از خودش باش همان طور که چیزهایی که شیرین نیستند برای شیرین شدن نیازمند به چیزی هستند که خودش شیرین باشد. 

در آفرینش نیز یک موجود فقط در صورتی در وجود خود نیازمند به دیگری نیست که خودش ذاتاً موجود باشد. در این صورت چنین چیزی دیگر پدیده نیست و نیاز به پدید آورنده نخواهد داست؛ همواره بوده است و همواره خواهد بود و او همان خدای متعال است. 

ای مردم شما (همگی) نیازمند به خدائید تنها خداوند است که بی نیاز و شایسته هر گونه حمد و ستایش است!

کاربنا فقط جابه جا کردن مواد و چینش آن ها است. اما خداوند خالق سنگ و چوب و گچ و چوب و خواص آن ها و حتی خالق خود بنا است. بر این اساس وجود و هستی بنا و نیز وجود مصالح و خواص آنها همه وابسته به خداست و خداوند هر لحظه اراده کند، آنها از بین میروند و ساختمان متلاشی میگردد به همین جهت جهان همواره و در هر آن به خداوند نیازمند است و این نیاز هیچ گاه قطع یا کم نمی شود و این همان نیازمندی در بقا است. 

هر آنچه در آسمان و زمین است پیوسته از او درخواست می کند او همواره دست اندر کار امری است.

انسانهای آگاه دائماً سایه لطف و رحمت خدا را احساس میکنند و خود را نیازمند عنایات پیوسته او می دانند. هر چه معرفت انسان به خود و رابطه اش با خدا بیشتر شود (علت) نیاز به او را بیشتر احساس و عجز و بندگی خود را بیشتر ابراز می کند. (معلول) برای همین است که پیامبر گرامی ما با آن مقان و منزلت خود در پیشگاه الهی عاجزانه از خداوند میخواهد که برای یک لحظه هم لطف و رحمت خاصش را از او نگیرد و او را به حال خود واگذار نکند 

اللهم لا تكلني إلى طرفة عين ابدا خدایا لحظه ای مرا به خود وامگذار 

خداوند نور هستی است. یعنی تمام موجودات وجود خود را از او میگیرند و به سبب او پیدا و آشکار شده و پا به عرصه هستی می گذارند. در واقع هر موجودی در حد خودش تجلّی بخش خداوند و نشانگر ،حکمت قدرت رحمت و سایر صفات الهی است. از همین رو آنان که به دقت و تأمل در جهان هستی مینگرند در هر چیزی خدا را مشاهده میکنند و علم و قدرت او را می بینند.

اینکه انسان بتواند با هر چیزی خدا را ببیند معرفتی عمیق و والاست که در نگاه نخست مشکل به نظر می آید، اما هدفی قابل دسترس است به خصوص برای جوانان و نوجوانان که پاکی و صفای قلب دارند اگر قدم پیش بگذارید و با عزم و تصمیم قوی حرکت کنیم به یقین خداوند نیز کمک خواهد کرد و لذت چنین معرفتی را به ما خواهند چشاند.

دسته اول موضوعاتی هستند که در محدوده شناخت ما قرار میگیرند در حقیقت ذهن ما توان و گنجایش فهم چیستی و ذات چنین موضوعاتی را دارد زیرا همه آنها اموری محدود هستند. دسته دوم موضوعاتی هستند که نامحدودند و ذهن ما گنجایش درک آنها را ندارد؛ زیرا لازمه شناخت هر چیزی احاطه و دسترسی به آن است. در واقع ما به دلیل محدود بودن ذهن خود نمی توانیم ذات امور نامحدود را تصور کنیم و چگونگی وجودشان را دریابیم. خداوند حقیقتی نامحدود دارد؛ در نتیجه ذهن ما نمیتواند به حقیقت او احاطه پیدا کند و ذاتش را شناسایی نماید

صحیح 

عبارتی که بیان شده است کاملا صحیح است. 

غلط 

دقت کنید که شناخت فطری از راه تفکر و به صورت اکتسابی نیست. 

 صحیح 

عبارتی که در سؤال آمده است مطابق با مقدمه اول بوده و صحیح است.

غلط  

اگر به سؤال دقت کنید کلمهٔ برخی در ابتدای آن به غلط مطرح شده و جمله را خراب کرده است. همه پدیده ها به پدید آورنده نیازمند هستند.  صحیح 

عبارتی که در سؤال آمده است مطابق با مقدمه اول بوده و صیحح است. 

نادرست

درست

نادرست 

درست 

درست

ربوبیت