نمونه سوالات فصل 10 علوم و فنون ادبی دوازدهم همراه با جواب تشریحی

از ویژگی های سطح فکری ادبیات معاصر تا قبلاً از انقلاب اسلامی دو موردی بنویسید

روح حماسه و عرفان در شعر ادبیات انقلاب اسلامی بسیار آشکار است در حماسه بعد.......غلبه دارد. و در عرفان بعد .....غلبه دارد 

دو مورد از سطح فکری شعر زیر را بنویس؟

آغوش سحر تشنه دیدار شماست مهتاب خجل از نور رخسار شماست

خورشید که در اوج فلک خانه اوست همسایه دیوار به دیوار شماست

  دو ویژگی زبانی در مورد شعر زیر بنویسید:

پیش از تو آب معنی دریا شدن نداشت شب مانده بود و جرئت فردا شدن نداشت بسیار بود رود در آن برزخ کبود اما دریغ زهره دریا شدن نداشت

 از ویژگیهای نثر پس از انقلاب ،اسلامی در سطح ادبی دو مورد بنویسید.

کدام قالبهای شعری در دوره انقلاب اسلامی میان جوانان و انقلابیون بیشتر رایج شد؟

 مفاهیم ابیات زیر را بنویسد:

الف) ز خاکم آتش عشقت هنوز شعله زند چو بگذری به سر خاک من پس از صد سال

ب کجا می توانی از قلبم ربایی

(ج) نام خود از ظلم چرا بد کنم ؟

تو عشق میان من و ميهن من؟

ظلم کنم وای که بر خود کنم

مفهوم مشترک ابیات زیر ر ابنویسید:

الف) کجا می توانی ز قلبم ربایی

تو عشق میان من و میهن من؟

ب وطن خواه و ایران پرستنده ایم

که با عشق ایران زمین زنده ایم

همۀ گزینه‌ها به‌جز ............... دربارۀ سطح فکری شعر معاصر قبل از انقلاب اسلامی صحیح است.

تناسب وزن با لحن»، «سادگی جملات» و «تغییر در تساوی طولی مصراع‌ها» به‌ترتیب در کدام سطح از ویژگی‌های سبکی شعر معاصر بررسی می‌شوند؟

بیت کدام گزینه از نظر «سطح زبانی» با سایر ابیات متفاوت است؟

در منظومۀ زیر چند تشخیص وجود دارد؟

«من صدای قدم خواهش را می‌شنوم و صدای پای قانونی خون را در رگ، تپش قلب شب آدینه، شیهۀ پاک حقیقت از دور، و صدای کفش ایمان در کوچۀ شوق، و صدای باران روی پلک‌تر عشق، روی موسیقی غمناک بلوغ»

 کدام بیت با بیت زیر تناسب مفهومی دارد؟

«گر می‌گریزم از نظر مردمان رهی / عیبم مکن که آهوی مردم ندیده‌ام»

مفهوم سرودۀ «چشم‌ها را باید شست، جور دیگر باید دید» از کدام بیت دریافت می‌شود؟

منظومۀ زیر با همۀ ابيات به‌استثنای بیت... قرابت مفهومی دارد.

من نمی‌دانم / که چرا می‌گویند، اسب حیوان نجیبی است، کبوتر زیباست / و چرا در قفس هیچ کسی کرکس نیست / گل شبدر چه کم از لالۀ قرمز دارد؟»

مفهوم بیت «چه چشم پاسخ است از این دریچه‌های بسته‌ات / برو که هیچ کس ندا به گوش کر نمی‌زند» از کدام ابیات برمی‌آید؟

الف) در مصر انتظار چو یوسف بمانده‌ام / بسیار جهد کردم و کنعان نیافتم

ب) مردم و حسرتم همان از تو امید نگسلد / دوخته‌ام به راه تو دیدۀ نیم باز را

ج) به نابودی‌ها مدارید امید / که گوید که بار آورد شاخ بید؟

د) دادم به باد عمری در انتظار روزی / این داغ ناامیدی بر انتظار من چه؟

ه) منتظر بود این سعادت را جهان از دیرباز / یافت مقصود و برون آمد ز بند انتظار

منظومۀ زیر، با کدام بیت قرابت مفهومی دارد؟

«دست‌ها می‌سایم / تا دری بگشایم / بر عبث می‌پایم / که به در کس آید»

نثر داستانی قبل از انقلاب اسلامی از نظر زبانی به شدت تحت تأثير ... ایران است.

در متن زیر کدام ویژگی برجسته‌تر است؟

«او همان صاعقه بود اما صاعقه‌ای که پس از مرگش بر دلم فرود آمد. آدم‌ها غالباً پیش از مرگشان می‌میرند و کم‌اند آن‌ها که هردو مرگشان یکی است. اما او از آن‌ها بود که پس از مرگش، حیاتی دیگر را در درون من آغاز کرد. حیاتی که بارورتر و دگرگون‌کننده‌تر از زندگی پیش از مرگش بود.»

عبارت «هر عصب و فكر به منبع بی‌شائبۀ ایمان وصل بود که خوب و بد را به عنوان مشیت الهی می‌پذیرفت.»، با مفهوم کدام بیت متناسب است؟

متن زیر با کدام بیت، قرابت مفهومی دارد؟

«ضحاک، به کیفر کارهای زشت خود گرفتار بود؛ هر چه بیشتر مردم را از میان می‌برد، بیشتر در لجّۀ بدنامی و بغض و نفرت همگان فرو می‌رفت تا سرانجام از پا درآمد و در بند شد.»

در شعر دورۀ انقلاب روح حماسه و عرفان بسیار آشکار است. در حماسه بُعد .... غلبه دارد و در عرفان بُعد ... که تلفیق این دو را در .... حماسی انقلاب می‌توان دید.

در کدام گزینه نوعی آشنایی‌زدایی مشهود است؟

با توجه به ویژگی ادبی شعر انقلاب اسلامی، در همۀ گزینه‌ها به‌جز گزینۀ ... نمادگرایی مشهود است.

مفهوم کنایی کدام بیت در مقابل آن نادرست آمده است؟

مضمون کدام بیت، در حوزۀ ادبیات انقلاب اسلامی قرار نمی‌گیرد؟

قیصر امین‌پور در کدام بیت شعرش، مفهومی مشابه بیت زیر را بیان می‌کند؟

«سراپا اگر زرد و پژمرده‌ایم / ولی دل به پاییز نسپرده‌ایم»

کدام قالب‌های نثر رایج در دورۀ انقلاب اسلامی، در دوران معاصر قبل از انقلاب، جزء قالب‌های اصلی مورد توجه نویسندگان نبوده است؟

قلمرو سبکی و دورۀ کدام ویژگی در داخل پرانتز، درست بیان شده است؟

در متن زیر کدام مفهوم، برجسته است؟

«و آب اکنون برای تو یعنی توان برای دفاع از حسین. و آب برای تو یعنی مقدمۀ واجب که به اندازۀ خود واجب، واجب است. اسب که خنکای آب، رگ و پی‌اش را حیات وطراوت بخشیده، در آب پیشتر و پیشتر می‌رود تا آن جا که زانوان و ران‌های سوار تماماً در آب قرار می‌گیرد و شمشیر آب دیده‌اش تا نیمه در آب فرو می‌شود. سوار دست به قبضۀ شمشیر می‌برد و آن را به سمت جلو می‌فشارد تا سر غلاف از آب بیرون بیاید و شمشیر از تسلط آب محفوظ بماند.»

عبارت «برای شنیدنش گوش و دلی می‌خواهد که مانند همۀ گوش‌ها و دل‌ها نباشد؛ گوشی شنوا، قلبی پاکیزه و روانی روشن می‌خواهد.»، با کدام بیت ارتباط مفهومی دارد؟

در متن زیر کدام موضوع، بازنمایی شده است؟

«پاییز امسال، خیلی زود آغاز شده است. نرمه‌بادی که می‌وزد، برگ‌های انبوه درختان چنار روبه‌روی ساختمان باشگاه لشگر دو زرهی را می‌تکاند. برگ‌ها، رو هوا می‌رقصند، نرم نرمک به زمین می‌نشینند و همراه باد کشیده می‌شوند و سطح جوی آبی را که از جلوی پنجرۀ بازداشتگاه می‌گذرد، پر می‌کنند. آفتاب زردی می‌زند. ابر نازکی پهنۀ آسمان را پوشانده است و خورشید که گه‌گاه زیر ابر می‌لغزد، هوا سربی‌رنگ می‌شود، و در این هوای سربی‌رنگ برگ‌های سادۀ نیلوفر خودرو، رنگ آتش می‌گیرند.»

کدام گزینه درباره شعر زیر نادرست است؟ «ای کدامین شب! / یک نفس بگشای / جنگل انبوه مژگان سیاهت را / تا بلغزد بر بلور برکۀ چشم کبود تو / پیکر مهتاب گون دختری کز دور / با نگاه خویش می‌جوید / بوسه‌ای شیرین.»

با توجه به شعر زیر به پرسش‌ها پاسخ دهید. «در آن کویر سوخته، آن خاک بی‌بهار / حتّی علف اجازهٔ زیبا شدن نداشت گُم بود در عمیق زمین شانهٔ بهار / بی تو ولی زمینهٔ پیدا شدن نداشت دل‌ها اگر چه صاف، ولی از هراس سنگ / آیینه بود و میل تماشا شدن نداشت» الف) دو مورد از ویژگی‌های ادبی شعر را بنویسید. ب) یک ویژگی فکری برای شعر بالا بنویسید.

کدام ویژگی سبکی با متن زیر همخوانی ندارد؟

«به دنيا كه آمد پدرش النگوهای عروسی مادرش را فروخت. قوچ چاق و چله‌ای را زمين زد و تمام در و همسايه و فک و فاميل را نذری داد. وقتی سيزده سالش بود كيف پول مادرش را دزديد. در هفده سالگی يک نفر را كشت. خانواده‌اش تمام دار و ندارشان را فروختند تا توانستند ديه‌ی دخترک را بدهند. وقتی بيست سالش بود يک تزريقی خيابان خواب شده بود و مادرش شب و روز دعا می‌كرد كسی او را بكشد تا با پول ديه‌اش بتواند دختران دم بختش را شوهر بدهد. در يک شب برفی زير يک پل به قتل رسيد، قاتلش جوان معتادی بود كه هفت روز بيشتر در زندان دوام نياورد.»

کدام یک از ویژگی‌های زیر «وجه اشتراک»، سطح زبانی شعر «دوره بازگشت و بیداری» و «دوره معاصر تا انقلاب اسلامی» است؟ الف) کم توجهی کاربرد جمله‌ها و ترکیبات زبانی در شعر ب) آشنایی‌زدایی زبانی و روی آوردن به ترکیبات بدیع ج) سادگی و روانی زبان شعر

یکی از مضامین «نثر» دوره انقلاب اسلامی را بنویسید

دو مورد از ویژگی‌های «زبانی» شعر دورهٔ انقلاب اسلامی را که در ابیات زیر مشهود است بنویسید. «حُسن شهادت از همه حُسنی فراتر است / ای محسن شهید من، ای حُسن بی گناه یک کربلا شکوه به چشمت نهفته است / ای روضهٔ مجسّم گودال قتلگاه»

دو مورد از ویژگی‌های متن زیر از «جمال زاده» ر بنویسید. «گفتم ای بابا، خدا را خوش نمی‌آید. این بدبخت‌ها سال آزگار یکبار برایشان چنین پایی می‌افتد و شکم‌ها را مدتی است صابون زده‌اند که کباب غاز بخورند و ساعت‌شماری می‌کنند. چطور است از منزل یکی از دوستان و آشنایان یک دست دیگر ظرف و لوازم عاریه بگیریم؟»

در سطح فکری شعر دوره انقلاب، وضعیت حماسه و عرفان چگونه است؟

چند مورد از عبارات زير مربوط به ويژگی‌های زبانی شعر و نثر قبل يا بعد از انقلاب است؟ «نثر داستانی تحت‌تأثير گفتار اقشار جامعه است / توصيف پديده‌ها و ساختار داستانی متنوع و گوناگون است / لحن شاعر صميمانه و متواضعانه است / مصراع‌ها از نظر پایه‌های آوايی همسان نيستند / تقليد از خيال‌بندی شاعرانی چون صائب و بيدل رواج دارد.

در سرودهٔ زیر، شاعر با بیانی نمادین، به ترسیم فضای جامعه در آستانهٔ پیروزی انقلاب اسلامی پرداخته است؛ چهار مورد از عناصر واژگانی این سروده را که اسباب خلق این تصاویر نمادین شده، بنویسید. «پیش از تو آب، معنی دریا شدن نداشت / شب مانده بود و جرئت فردا شدن نداشت  بسیار بود رود در آن برزخ کبود / اما دریغ! زهرهٔ دریا شدن نداشت  در آن کویر سوخته، آن خاک بی‌بهار / حتی علف اجازهٔ زیبا شدن نداشت»

هر یک از جملات زیر، مربوط به کدام یک از ویژگی‌های (زبانی – ادبی – فکری) است؟ الف) در دهۀ هشتاد شاهد داستانک نویسی (مینیمال) و مدرن نویسی هستیم. ب) موضوع شعر در ادبیات معاصر، محدود نیست و بسیار تنوع دارد و شاعر برای انتخاب موضوع آزاد است.

چرا در ادبیات معاصر تا انقلاب اسلامی، واحد شعر بیشتر «بند» است نه «شعر»؟

با توجه به شعر زیر از «قیصر امین پور» به پرسش‌ها پاسخ دهید.

«سراپا اگر زرد و پژمرده‌ایم، / ولی دل به پاییز نسپرده‌ایم چو گلدان خالی لب پنجره / پر از خاطرات ترک خورده‌ایم اگر داغ دل بود، ما دیده‌ایم / اگر خون دل بود، ما خورده‌ایم اگر دل دلیل است، آورده‌ایم / اگر داغ شرط است، ما برده‌ایم»

الف) یک مورد از ویژگی‌های «فکری» این سروده را بیان کنید.

ب) مفهوم کنایی مصراع «اگر خون دل بود، ما خورده‌ایم» چیست؟

واحد وزن در شعرفارسی چیست ؟

عبارت «برای شنیدنش گوش و دلی می‌خواهد که مانند همۀ گوش‌ها و دل‌ها نباشد؛ گوشی شنوا، قلبی پاکیزه و روانی روشن می‌خواهد.»، با کدام بیت ارتباط مفهومی دارد؟

با توجّه به نوشتهٔ زیر، دو مورد از ویژگی‌های «زبانی» نثر دورۀ معاصر تا انقلاب را بنویسید. «به قدری عصبانی شده بودم که چشمم جایی را نمی‌دید. از این بهانه‌تراشی‌هایش داشتم شاخ درمی‌آوردم. بی‌اختیار در خانه را باز کرده و این جوان نمک‌نشناس را مانند موشی که از خمرۀ روغن بیرون کشیده باشند، بیرون انداختم.»

در سرودۀ زیر، شاعر به کدام ویژگی «سطح فکری» شعر دورۀ انقلاب اسلامی پرداخته است؟ اگر دشنۀ دشمنان، گردنیم / اگر خنجر دوستان، گُرده‌ایم گواهی بخواهید، اینک گواه / همین زخم‌هایی که نشمرده‌ایم

چند مورد از موضوعات زیر از موضوعات عمدۀ داستان در ادبیات معاصر قبل از انقلاب اسلامی است؟ «انسان، عشق، انقلاب، روشنفکری، سرمایه‌داری، کارگری، سیاست، جنگ، مسائل زنان، نفت، آموزش و پرورش»

کدام بیت با بیت زیر تناسب مفهومی دارد؟«گر می‌گریزم از نظر مردمان رهی / عیبم مکن که آهوی مردم ندیده‌ام»

 کدام یک از ویژگی‌های زیر «وجه اشتراک»، سطح زبانی شعر «دوره بازگشت و بیداری» و «دوره معاصر تا انقلاب اسلامی» است؟ الف) کم توجهی کاربرد جمله‌ها و ترکیبات زبانی در شعر ب) آشنایی‌زدایی زبانی و روی آوردن به ترکیبات بدیع ج) سادگی و روانی زبان شعر

تفکر انسان‌گرایانه معادل کدام مکتب ادبی است؟

آشنایی‌زدایی و روی آوردن به ترکیب‌های بدیع و بی‌سابقه یکی از مشخصه‌های زبانی شعر دورهٔ انقلاب اسلامی است که در نتیجهٔ روی آوردن شاعران به ............... حاصل شده است.

مخاطب شعر در ادبیات معاصر ................. هستند

تفکر انسان‌گرایانه معادل مکتب ادبی ...............است

اندیشۀ حاکم بر داستان‌های دهۀ اول پس از پیروزی انقلاب، ابتدا سیاسی و در مرحلۀ بعد، ................. است.

............... و علاقه فراوان به استفاده از واژه‌های کهن در زبان شعر دوره انقلاب اسلامی محسوس است.

از ویژگی‌های شعر دورهٔ انقلاب اسلامی، گرایش به عرفان و دوری از حماسه‌سرایی است

اندیشۀ حاکم بر داستان‌های دهۀ اول پس از پیروزی انقلاب، ابتدا اجتماعی و در مرحلۀ بعد سیاسی بود

 در نثر دورۀ انقلاب اسلامی، گرایش به برخی قالب‌ها مانند خاطره، قطعۀ ادبی و سفرنامه از رواج افتاد.

اندیشۀ حاکم بر داستان‌های دهۀ اول پس از پیروزی انقلاب، ابتدا سیاسی و در مرحلۀ بعد، اجتماعی است

باستان‌گرایی و علاقه فراوان به استفاده از واژه‌های کهن در زبان شعر دوره انقلاب اسلامی محسوس است

گرایش به ....................... شعر برخی شاعران دوره انقلاب اسلامی را گاه به شعر بیدل و صائب نزدیک کرده است.

توصیف پدیده‌ها و شخصیت‌ها در نثر دورهٔ ............ تا انقلاب اسلامی عینی، کوتاه، بیرونی و مشخص است.

آشنایی‌زدایی و روی آوردن به ترکیب‌های بدیع و بی‌سابقه یکی از مشخصه‌های زبانی شعر دورهٔ انقلاب اسلامی است که در نتیجهٔ روی آوردن شاعران به ............... حاصل شده است.

مخاطب شعر در ادبیات معاصر ................. هستند.

اندیشۀ حاکم بر داستان‌های دهۀ اول پس از پیروزی انقلاب، ابتدا سیاسی و در مرحلۀ بعد، ................. است.

توصیف پدیده‌ها و شخصیت‌ها در نثر دورهٔ معاصر تا انقلاب اسلامی عینی، کوتاه، بیرونی و مشخص است.

مخاطب شعر در ادبیات معاصرروشنفکران هستند.

ابهام در شعر معاصر پسندیده است و معنی‌گریزی از ویژگی‌های شعر این دوره است.

باستان‌گرایی و علاقه فراوان به استفاده از واژه‌های کهن در زبان شعر دوره انقلاب اسلامی محسوس است.

انتخاب وزن متناسب با لحن طبیعی گفتار و زبان شعر در سطح فکری است.