نمونه سوالات فصل 3 دین و زندگی دهم همراه با جواب تشریحی

از تدبر در آیات قرآن به دست می آید که وجود انسان از بعد جسمانی و روحانی تشکیل شده است: بعد جسمانی و مادی انسان ، مانند سایر اجسام و مواد ، تجزیه و تحلیل می پذیرد و سرانجام فرسوده و متالشی می شود و به مکان و زمان نیازمند و محدود است . در مقابل بعد روحانی و غیر جسمانی انسان تجزیه و تحلیل نمی پذیرد متالشی نمی شود و بعد از مرگ بدن باقی می ماند و آگاهی و حیات خود را از دست نمی دهد.

اگر شخصیت یا)من( انسان وابسته به جسم او باشد باید در دوران عمر بارها عوض شده وبه شخص دیگری تبدیل شده باشد.در صورتی که چنین نیست هر کس این را در خود می یابد که کس دیگری جایگزین او نشده و او همواره خودش بوده است.

بر پایه پذیرش همین)من(ثابت بنا شده اند.از شخصی که بیست سال قبل کتابی نوشته یا یک قانون علمی را کشف کرده یا خدماتی به جامعه عرضه نموده داست اکنون تجلیل می کنیم و یا اگر کسی را که بیست سال قبل به جنایتی دست زده اکنون دستگیر شده است محاکمه و مجازات می کنیم بدان جهت است که آنان را همان انسان بیست سال قبل می دانیم گرچه سنی از آنان گذشته و ظاهرشان تغییر کرده است

دانشمندان نشانه ها و دليلي ذكر مي كنند دو مورد آنها :

الف (ثابت بودن خود : هر کس درک روشنی از خود دارد و در اثبات " من " به هیچ گونه استدلالی نیاز ندارد با آنکه در طول زندگی شکل و قیافه و اعضا و اندام در حال تغییر است و جسم امروزین انسان با جسم زمان نوزادی او متفاوت است اگر شخصیت یا من انسان وابسته به جسم او باشد باید درطول عمر بارها عوض شده و به شخص دیگری تبدیل شده باشد در صورتی که هرکس این را در می یابد که او همواره خودش بوده است .

ب ) خواب و رؤيا : ما هنگان خواب رؤیاهایی را مشاهده می کنیم که انواع مختلفی دارند بعضی از حوادث گذشته سرچشمه می گیرند و برخی کابوسند اما برخی خواب ها خبر از حوادث گذشته یا آینده می دهند بطوری که انسان بعد از بیداری آن را باور نمی کند اما بعد از گذشت مدت زمانی همان رؤیا با تمام جزئیات به وقوع می پیوندد و شخص را به شگفتی وامی دارد به این خوابها رؤیای صادقه می گویند.

خبر از حوادث گذشته یا آینده می دهند ، گاهی انسان به وقوع پیوستن آنها را با تمام جزئیات مشاهده می کند انسان در آن از ظرف زمان و مکان خارج شده در حالی که جسم او در خواب است و چیزی نمی بیند و نمی شنود نمونه ای از رؤیای صادقه در قرآن ماجرای حضرت یوسف است که خود دلیلی است بر اصالت رؤیای صادقه در قرآن

غیر از بعد جسمانی بعد دیگری وجود دارد که در فرهنگ دینی از آن به روح تعبیر شده است این بعد به ما توانایی انتخاب و تصمیم گیری می دهد به دنبال کمالات نامحدود است و توانایی درک واقعیات و تفکر و اندیشه را به ما می بخشد فضیلت ها و رذیلت های اخلاقی را کسب می کند .

اگر روح به فضیلت ها آراسته شد مقرب درگاه خدا و مسجود فرشتگان می شود و اگر به رذیلت ها تن داد تا اعماق جهنم سقوط می کند

«محدود »؛ زیرا با « مرگ » انسان، پایان می یابند.

»چیستی مرگ » و « آینده انسان پس از آن»

 1- چه سرانجامی در انتظار انسان است؟

 2- آیا واقعاً پس از امروز، فردایی در کار است؟

3- اگر فردایی وجود دارد، چگونه است؟

اگر یکباره با مرگ، راهی دیار فنا و نیستی شود.

1- اعتقاد به معاد 2- انکار معاد

دو بعد: 1- بعد جسمانی  2- بعد روحانی ( غیر جسمانی )

« بعد جسمانی » مانند سایر اجسام و مواد، دائم در حال تغییر و دگرگونی است و سرانجام فرسوده و متلاشی می شود. در مقابل، «بعد روحانی » و « غیرجسمانی» انسان، تجزیه و تحلیل نمی پذیرد، متلاشی نمی شود و بعد از مرگ بدن باقی می ماند و آگاهی وحیات خود را از دست نمی دهد.

« پیامبران الهی » و « پیروان آنها »؛ آنـان مـرگ را، غـروبـی براي « جسم و تن » انسان و طلوعی درخشان تر براي « روح » وي می دانند یــا پلی بـه حساب می آورند که آدمی را از یک مرحلۀ هستی ( دنیا ) به هستی بالاتر ( آخرت ) منتقل می کند.

براي نابودي و فنا خلق نشده اید،بلکه براي « بقـا » آفریده شده اید و با مرگ تنها از جهانی به جهانِ دیگر منتقل می شوید.

آنان که « فراوان به یاد مرگ اند » و « بهتر از دیگران خود را براي آن آماده می کنند. »

دیدگاه معتقدان بـه معاد ؛ حدیث پیامبر اکرم (ص) کـه می فرمایند: « النّاس نیام فَاذا ماتُوا انتَبهوا : مردم {در این دنیا } در خوابند، هنگامی که بمیرند، بیدار می شوند. » روشنگر این دیدگاه است

آیۀ 6 ،عنکبوت:(( وما هذه الْحیاةُ الدنْیا إِلَّا لَهو ولَعب وإِنَّ الدار الْآخرَةَ لَهِی الْحیوانُ لَو کَانُوا یعلَمونَ))

1- خارج شدنِ زندگی انسان از بن بست و بـاز شدنِ پنجره روشنایی و امید به روي او. ( ایجاد شور و نشاط و فراگیري انگیزه فعالیت و کار زندگی اش

2- انسان، دیگر ترسی از مرگ ندارد و همواره آماده فداکاري در راه خداست.

الف) پیامد اول یعنی (خارج شدن زندگی انسان از بن بست و باز شدن پنجره روشنایی و امید به روي او و شور و نشاط و انگیزه فعالیت و کار، زندگی او را فرا میگیرد. )

ب) هر کس به خدا و روز معاد، ایمان آورد و کار نیکو کند پس نه ترسی بـر ایشان است و نه اندوه گین خواهد شد.

چنین انسانی داراي انرژي فوق العاده و همت خستگی نـاپـذیر است و از کـار خود لذّت می برد. او با تلاش و توان بسیار در انجام کارهاي نیک و خدمت به خلق خدا می کوشد و می داند که هر چه بیشتر در این راه گام بردارد،آخرت او زیباتر خواهد بود. { بـه عبارت دیگر، انسان معتقد بـه معاد، می داند که هیچ یک از کارهاي نیک او در آن جهان بی پاداش نمی ماند. حتی اگر آن کارها بـه چشم کسی نیاید و نیز اطمینان دارد که اگر در این مسیر ظلمی به او بشود و نتواند حق خود را از ظالمان بستاند، قطعاً در جهان دیگري، خداوند آنها را به سزای اعمالشان خواهد رساند }

زیرا به آن دل نمی سپرند. ( گر چه در دنیا زندگی می کنند و زیبا هم زندگی می کنند)

آنان معتقدند کـه مرگ براي کسانی ناگوار و هولناك است کـه زندگی را محدود بـه دنیا می بینند یـا با کوله باري از گناه با آن مواجه می شوند.

نترسیدن خـدا پرستان حقیقی از مـرگ، به این معنا نیست کـه آنـان آرزوي مـرگ می کنند، بلکه از خداوند عمر طولانی می خواهند تـا بتوانند در ایـن جهان بـا تلاش در راه خـدا و خـدمت بـه انسانها، بـا اندوخته اي کاملتـر خـداوند را ملاقات کنند و به درجات برتر بهشت نائل شوند. از طرف دیگر، همین عامل سبب می شود که دفاع از حق و مظلوم و فداکاري در راه خداوند آسان تر شود و شجاعت به مرحلۀ عالی آن برسد و آنگاه که حیات ایـن دنیا چیزي جز ننگ و ذلت نباشد و فداکاري در راه خداوند، « ضروري» بـاشد انسانها به استقبال شهادت بروند و با شهادت خود راه آزادي انسانها را هموار کنند.

( مـن مـرگ را جز سعادت و زندگی با ظالمان را جز ننگ و خواري نمی بینم)-پیامد دومِ اعتقاد بـه معاد (یعنی؛ انسان، دیگر ترسی از مرگ ندارد و همواره آماده فداکاري در راه خدا است. )

مرگ چیزي نیست مگر پلی کـه شما را از ساحل سختی ها بـه ساحل سعادت وکرامت و بهشت هاي پهناور و نعمت هاي جاوید عبور می دهد.پس، کدام یک از شما کراهت دارد که از زندان به قصر منتقل شود؟

زیرا این دسته،براي انسان حقیقتی جز « جسم » و « تن » او قائل نیستند،با فرا رسیدن مرگ انسان و نابودي جسم او، پرونده او را براي همیشه می بندند. در این دیدگاه، مرگ « پـایـان زندگی » است و هـر انسانی پس از مدتی زندگی در دنیا، دفتر عمرش بسته می شود و حیات او پایان می یابد و رهسپار نیستی و نابودي می گردد.

کسانی که به « انکار معاد » دست زده اند. { کافران} گفتند: زندگی و حیاتی جز همین زندگی و حیات دنیایی ما نیست. همواره { گروهی از ما } می میریم و { گروهی } زنده می شویم و ما را فقط گذشت روزگار نابود می کند، البته این سخن را از روي « علم » نمی گویند بلکه فقط « ظن » و « خیال » آنان است

ازپیامدهاي مهم این نگرش براي انسانی که «گرایش به جاودانگی» دارد، این است که همین زندگی چند روزه نیز برایش بی ارزش می شود؛ در نتیجه به یأس و نااُمیدي دچـار می شود و شادابی و نشاط زندگی را از دست می دهد؛ از دیگران کناره می گیرد و بـه انواع بیماري هاي « روحـی » و « روانـی » دچار می شود. گاهی نیز براي تسکین خود و فرار از ناراحتی، در راه هایی قدم می گذارد که روز به روز بر سرگردانی و یأس او می افزاید.

تـا آینده تلخی را که در انتظار دارند، فـرامـوش کنند.

این اتّفاق گریبان کسانی را نیز کـه معاد را قبول دارند، اما این قبول داشتن بـه « ایمان » و « بـاورِ قلبی » تبدیل نشده است، می گیرد. ایـن افراد به دلیل « فرو رفتن در هوس ها »، دنیا را معبود و هدف خـود قرار می دهند و از یاد آخرت غافل می شوند و از این رو، زندگی و رفتار آنان بـه گونه اي است که تفاوتی بـا منکران معاد ندارد.