نمونه سوالات فصل 4 دین و زندگی دهم همراه با جواب تشریحی

ما برای استفاده از این سرمایه ها فرصت محدودی داریم فرصتی که با مرگ پایان می یابد .

هر انسانی که پا به عرصه وجود می گذارد ، در یکی از مراحل زندگی، مرگ به سراغش خواهد آمد و پرونده زندگی او را در این دنیا خواهد بست ، بنا بر این انسان را از مرگ گریزی نیست .

انسانها درباره مرگ دو دیدگاه دارند :

۱- اعتقاد به معاد در این دیدگاه زندگی دنیوی همچون خوابی گذران و کوتاه است و زندگی حقیقی درجهان دیگر معنا می یابد.

 ۲- منکرین معاد: گروهی وجود دنیای پس از مرگ را انکار می کنند این دسته که برای انسان حقیقتی جز جسم او قائل نیستند با فرا رسیدن مرگ انسان و نابودی جسم او پرونده او را برای همیشه می بندند

دقت در آیات مربوط به آفرینش انسان نشان می دهد که انسان دارای دو بعد روحانی و جسمانی است بعد جسمانی مانند سایر اجسام و مواد دائم در حال تغییر و دگرگونی است و سر انجام فرسوده و متلاشی می شود بعد روحانی و غیر جسمانی تجزیه و تحلیل نمی پذیرد متلاشی نمی شود و بعد از مرگ باقی می ماند و آگاهی و حیاط خود را از دست نمی دهد .

پیامبران الهی و پیروان آنها مرگ را پایان بخش زندگی نمی پندارند بلکه آن را غروبی برای جسم و تن انسان و طلوع درخشان تر برای روح دانند یا پلی که آدمی را از یک مرحله هستی (دنیا) به هستی بالاتر (آخرت ) منتقل می کند. با توجه به وجود بعد روحانی انسان وباقی ماندن آن بعد از مرگ

برای نابودی و فنا خلق نشده اید بلکه برای بقا آفریده شده اید و با مرگ تنها از جهانی به جهان دیگر منتقل می شوید. و نیز فرمود: مردم خوابند و زمانی که بمیرند بیدار می شوند.

آنان که فراوان به یاد مرگ اند و بهتر از دیگران خود را برای آنان آماده می کنند.

 در این آیه بر کم ارزش بودن زمدگی دنیوی و حقیقی بودن زندگی آخرت تاکید شده است

1- با این دیدگاه زندگی از بن بست بیرون می آید و پنجره امید و روشنایی به روی انسان باز می شود و شور و نشاط و انگیزه فعالیت و کارزندگی را فرا می گیرد.

2- انسان دیگر ترسی از مرگ ندارد و همواره آماده فدا کاری در راه خدا است.

ترجمه :بدرستی منافقینی که بظاهر ایمان آوردند و آنان که یهودی گری را اختیار کردند و همچنین بی دینان و نصارا هر کدام از آنان به خدا و روز جزا ایمان صحیح بیاورند و عمل صالح کنند ترسی بر ایشان نیست و ( خداوند از کفر قبلیشان می گذرد در آخرت اندوهی ندارند).

پیام : کسی که مومن و نیکو کار باشد ترس و اندوه ندارد

 دارای انرژی فوق العاده و همت خستگی ناپذیر است و از کار خود لذت می برد با تلاش و توان بسیار در انجام کارهای نیک و خدمت به خلق خدا می کوشد و می داند که هر چه بیشتر در این راه گام بردارد ، آخرت او زیبا تر خواهد بود .او می داند که هیچیک از کارهای نیک او در جهان آخرت بی پاداش نمی ماند .حتی اگر آن کارها به چشم کسی نیاید و نیز اطمینان دارد اگر در این مسیر ظلمی به او بشود و او نتواند داد خود را از ظالم بستاند ، قطعا در جهان دیگر خدا آنها را به سزای اعمالش خواهد رساند .

 گرچه در دنیا و به زیبایی زندگی می کنند؛ اما به آن دل نمی سپرند از این رو نرگ را ناگوار نمی دانند. آنان معتقدند که مرگ برای کسانی ناگوار و هولناک است که زندگی را محدود به دنیا می بینند یا با کوله باری از گناه با آن مواجه می شوند.

نترسیدن خدا پرستان از مرگ به این معنا نیست که آنان آرزوی مرگ می کنند بلکه آنان از خداوند عمر طولانی می خواهند تا بتوانند در این جهان با تلاش در راه خدا و خدمت به انسانها با اندوخته ای کامل تر خدا را ملاقات کنند و به درجات برتری بهشت نائل شوند.

می شود که دفاع از حق و مظلوم و فداکاری در راه خدا آسان تر شود و شجاعت به مرحله عالی آن برسد و آنگاه که حیات این دنیا چیزی ننگ و ذلت نباشد و فداکاری در راه خدا ضروری باشد، انسانها به استقبال شهادت بروند و یا با شهادت خود راه آزادی انسانها را هموار

فرموده اند : من مرگ را جز سعادت و زندگی با ظالمان را جز ننگ و خواری نمی بینم.

مرگ چیزی نیست مگر پلی که ما را از ساحل سختی ها به کرامت و بهشت های پهناور و نعمت های جاوید عبور می دهد. پس کدام به از شما کراهت دارد که از زندان به قصر منتقل شود

در این دیدگاه مرگ پایان زندگی است و هر انسانی پس از مدتی زندگی در دنیا ، دفتر عمرش بسته می شود و حیات او پایان می یابد .

 از نظر کافران مرگ پایان زندگی است و هر انسانی پس از مدتی زندگی در دنیا ، دفتر عمرش بسته می شود و حیات او پایان می یابد

همین زندگی چند روزه نیز برایش بی ارزش می شود ؛ در نتیجه به یأس و ناامیدی دچار می گردد . شادابی و نشاط زندگی را از دست می دهد؛ از دیگران کناره می گیرد و به انواع بیماری های روحی دچار می شود . منکرین معاد برای تسکین خود و فرار از ناراحتی مرگ در راه هایی قدم می گذارند که روز به روز سرگردانی و پاس آنها می افزاید.

البته این آثار و پیامدها گریبان کسانی را نیز که معاد را قبول دارند اما این قبول داشتن به ایمان و باور قبلی تبدیل نشده است می گیرد. این افراد به دلیل فرو رفتن در هوس ها دنیا را معبود و هدف خود قرار می دهند و آخرت غافل می شوند و از این رو زندگی و رفتار آنان به گونه ایی است که تفاوتی با منکران معاد ندارند

توحید و یکتاپرستی

خیر بلکه با استدلال های فراوان وجود آن را «ضروری » می دانستند

عقلی

نگاهی کوتاه به زندگی روزمره انسانها نشان می دهد که انسان در مواقعی که احتمال خطر یا خسارتی در میان باشد، سعی می کند جلوی خسارت احتمالی را بگیرد و از خطری که ممکن است پیش آید، بگریزد. در چنین شرایطی حتی اگر شخصی دیوانه یا دروغگو، که در شرایط عادی گفته او برایمان اعتباری ندارد، به ما خبری بدهد؛ مثلاً خبر از وجود سمی در غذای ما دهد این اعلام خطر را نادیده نمی گیریم و احتیاط می کنیم. همه ما در این گونه موارد از یک قانون « عقلی » پیروی می کنیم که می گوید: « دفع خطراحتمالی، لازم است. »

الف) پیامبران

ب) پیامبران

ج) ایمان به آخرت

د) ایمان به آخرت

هـ) معاد

پاسخ بیانگر موضوعات زیر است:

۱) غیر از خداوند خدایی وجود ندارد.

۲) قطعاً خداوند، همه انسانها را در روز قیامت جمع خواهد کرد

3)شکی در وقوع قیامت نیست.

4) کسی راستگوتر از خداوند، نیست.

خیر، تنها به خبر دادن از آخرت قناعت نکرده بلکه بارها با « دلیل » و « برهان » آن را ثابت کرده است.

میتوان آنها را به دو دسته اصلی تقسیم کرد:

دسته اول استدلال هایی که امکان  معاد را ثابت می کنند و آن را از حالت امری بعید و غیر ممکن خارج می سازند.

دسته دیگر: استدلال هایی هستند که « ضرورت » معاد را به اثبات می رسانند

 1- اشاره به پیدایش نخستین انسان

۲- اشاره به نمونه هایی از زنده شدن مردگان

3-اشاره به نظام مرگ و زندگی در طبیعت

این است که چنان واقعهٔ بزرگ و با عظمتی را با قدرت محدود خود می سنجند و چون آن را امری بسیار بعید می یابند به انکار آن می پردازند حال آن که بعید بودن چیزی برای انسان هرگز دلیل بر غیر ممکن بودن آن نیست.

« نشناختن قدرت خدا » تا نشان دهد که معاد، امری ممکن و « شدنی » است و خداوند بــر انجام آن « تواناست ».

امکان معاد  اشاره به پیدایش نخستین انسان دارد.

در برخی آیات قرآن خداوند توجه منکران معاد را به پیدایش نخستین انسان جلب می کند و توانایی خود در آفرینش آن را تذکر می دهد. در این آیات بیان می شود که همان گونه خداوند قادر است انسان را از آغاز خلق کند، می تواند، بار دیگر نیز او را زنده کند. آیات شریفۀ ۷۸ و ۷۹ پس، اشاره به این موضوع دارند.

قرآن کریم براي این کـه قدرت خدا را به صورت محسوس تري در این زمینه نشان دهد، ماجراهایی را نقل می کند کـه در آنها بـه اراده خداوند، مردگانی زنده شده اند. از آن جمله می توان بـه ماجراي « عزیر نبی» اشاره کرد:«عزیر (ع) یکی از پیامبران بنی اسرائیل بود.او در سفري از کنار روستاي ویرانی عبور می کرد. استخوان هاي متلاشی و پوسیده ساکنان آن روستا از لابه لاي خرابه ها پیدا بود. بـا دیدن این استخوان ها ایـن سـؤال در ذهن عزیر (ع) شکل گرفت که به راستی خداوند این ها را پس از مرگ زنـده می کند؟خداوند، جـان وي را در همان دم گرفت و بعد از گذشت 100 سال، دوباره او را زنده کرد » سپس خطاب بـه او گفت: ( اي عزیر، چه مـدت در این بیابان خوابیده اي؟ عزیر گفت: یک روز یـا نصف روز )

الف) عزیرنبی (ع)

ب) امکان معاد

ج) اشاره به نمونه هایی از زنده شدن مردگان

میدانم که خداوند بر هر کاري تواناست

در برخی آیات قرآن زندگی بعد از مرگ به عنوان یک جریان رایج در جهان طبیعت معرفی شده است و از کسانی که با ناباوری به معاد » نگاه میکنند میخواهد تا به مطالعه جریان همیشگی تبدیل زندگی به مرگ و بالعکس در طبیعت بپردازند تا این مسئله را بهتر درک کنند فرا رسیدن « بهار » رستاخیز طبیعت است که نمونه ای از رستاخیز عظیم نیز هست.

الف) امکان معاد

ب اشاره به نظام مرگ و زندگی در طبیعت

1- حکمت الهی

2- عدل الهی

خیر، نـه تنها معاد را امري ممکن می داند، بلکه وقوع آن را نیز امري « ضروري » و واقع نشدن آن را امري « محال » و « ناروا » معرفی میکند.

کسی که کارهایش هدفمند است و به « نتایج صحیح و درست » منتهی می شود.

«حکیم»؛ زیرا کار عبث و بیهوده از جهل و نادانی سرچشمه می گیرد و این صفات در خداوند، راه ندارد. ( خداوند حکیم، هر موجودی را برای هدف شایسته ای خلق می کند و امکانات رسیدن به آن هدف را هم به او عطا می کند. )

خیر، بلکه پاسخ مناسب را هم پیش بینی کرده است؛ به طور مثال در مقابل احساس تشنگی و گرسنگی حیوانات آب و غذا را آفریده تا بتوانند تشنگی و گرسنگی خود را برطرف کنند

زیرا هر انسانی گرایش به « بقا » و « جاودانگی » دارد و بسیاری از کارهای خود را برای حفظ بقای خود انجام می دهد. همچنین، هـر انسانی خواستار همۀ کمالات و زیبایی هاست و این خواستن، هیچ حـدى ندارد.

خیر دنیا و عمر محدود انسانها پاسخ گوی این گونه خواسته ها نیست، بنابراین باید جای دیگری باشد که انسان به خواسته هایش برسد اگر بعد از این دنیا زندگی ای ،نباشد در این صورت باید گفت : خداوند گرایش به زندگی جاوید را در وجود انسان قرار داده و سپس او را در حالی که مشتاق حیات ابدی است،نابود میکند! کـه البته آنگاه با حکمت الهی، سازگار نیست. ( محال است که خدا چنین کاري انجام دهد، چون حکیم است.)

« ضرورت معاد بر اساس حکمت الهی »؛ اگر بناست با این همه استعدادها و سرمایه هاي مختلفی که خداوند در وجود ما قرار داده است،خاك شویم ومعادي هم نباشد،این سؤال مطرح می شود که دلیل آفریدن این استعدادها و سرمایه ها در درون ما، چه بوده است؟ ما که از همان ابتدا خاك بودیم، پس دلیل این آمدن و رفتن چه بود؟ آیا بر این اساس آفرینش انسان و جهان بی هدف و عبث نخواهد بود؟

« عـدل » یکی از صفات الهی است. خداوند، « عـادل » است و جهان را بر « عـدل » استوار ساخته است. زندگی انسانها نیز داخل این نظام « عادلانه » قرار دارد؛ از این رو، خداوند وعده داده است کـه هـر کس را به آنچه استحقاق دارد برساند و حق کسی را ضایع نکند. اما زندگی انسان در دنیا بـه گونه اي است که امکان تحقق « عدالت الهی » به طور کامل را نمی دهد.

زیرا؛ الف) پاداش بسیاری از اعمال مانند شهادت در راه خدا در دنیا امکان پذیر نیست. همچنین پاداش کسی که کارهای نیک فراوانی دارد و به جمع زیادی از انسانها خدمت کرده است، با توجه به عمر محدودی که دارد، میسر نیست.

ب) مجازات بسیاری از کسانی که به دیگران ظلم و ستم کرده اند در این دنیا عملی نیست. برای مثال، مجازات کسی که افرادی را به قتل رسانده یا مانع رشد استعدادهای بسیاری از انسانها شده است، در این جهان ممکن نیست و اگر جهان دیگری نباشد که ظالم را به مجازات واقعی اش برساند و حق مظلوم را بستاند، بر نظام عادلانه ،خداوند ایراد وارد می شود.

« ضرورت معاد » بر اساس « عدل الهی ».