نمونه سوالات فصل 6 دین و زندگی دهم همراه با جواب تشریحی

موضوع عالم برزخ پیام مردگان به برزخ می روند تقاضای بازگشت می کنند اما اجابت نمی شود

فرشتگان حقیقت وجود انسان را که همان روح است، «توفّی می کنند؛ یعنی آن را به طور تمام و کمال دریافت می نمایند.

۱- پس از مرگ، گرچه فعالیت های حیاتی بدن متوقف می شود، اما فرشتگان حقیقت وجود انسان را که همان روح است، توفّی» می کنند؛ یعنی آن را به طور تمام و کمال دریافت می نمایند .بنابراین اگرچه بدن حیات خود را از دست می دهد؛ اما روح همچنان به فعالیتش ادامه می دهد.

۲- در عالم برزخ انسان با فرشتگان گفت و گو می کند و پاسخشان را می شنود همچنین اموری را درک و مشاهده . کند که درک آنها می در دنیا ممکن نبود؛ به طور مثال اعمالی را که در دنیا انجام داده است، مشاهده می کند.

۳ ارتباط انسان در عالم برزخ با دنیا، پس از مرگ نیز همچنان برقرار است؛ بدین معنا که پرونده ی برخی اعمال انسان با مرگ بسته نمی شود و پیوسته بر آن افزوده می گردد.

در آیه به موضوع اعمال ما تقدم و ما تأخر اعمال اشاره شده . در روز قیامت هر انسانی ازآثار اعمال نیک و بد اعمالی که از قبل فرستاده و یا بعد برای او فرستاده می شود آگاهی پیدا می کند .

همان گونه که قرآن کریم می فرماید، آثار و نتایج برخی اعمال، محدود به دوران زندگی انسان است و با مرگ پرونده این اعمال بسته می شود(آثار ماتقدم) اعمالی مانند نماز و روزه؛ اما بسیاری از این اعمال آثارشان حتی بعد از حیات ما نیز باقی می ماند (آثار ماتأخر) یعنی حتی با مرگ انسان نیز پرونده آن عمل همچنان گشوده است. به عنوان مثال اگر کسی کتابی را به کسی یا کتابخانه ای هدیه دهد، یا مطلب مفیدی را به دیگران آموزش دهد، تا وقتی که آن کتاب توسط دیگران خوانده می شود و آموزش های وی به دیگران منتقل می شود و یا از آن استفاده می شود، درپرونده عمل او پاداش می نویسند و برحسنات او می افزایند، گرچه خود فرد از دنیا رفته باشد. در مقابل، کسی که راه و رسم غلط و مخالف فرمان الهی را ازخود بر جای می گذارد، تا وقتی آثار این راه ورسم غلط در فرد یا جامعه باقی است، گناه در دفتر اعمال وی ثبت می شود و روز به روز بر عذاب وی افزوده می شود.

مدسازی های غلط، تولید و نشر مطالب نامناسب و غیر اخالقی، ایجاد یا تقویت آداب و رسوم غلط در امر ازدواج، ایجاد انحرافات فکری یا اخالقی در دیگران، نمونه هایی از اعمال ناشایستی است که موجب سنگین شدن پرونده گناهان فرد، حتی پس از مرگ وی می شود.

رسول خدا می فرماید: هرکس سنت و روش نیکی را در جامعه جاری سازد، تا وقتی که در دنیا مردمی به آن سنت عمل می کنند، ثواب آن اعمال را به حساب این شخص هم می گذارند، بدون اینکه از اجر انجام دهنده ی آن کم کنند و هرکس سنت زشتی را در بین مردم مرسوم کند، تا وقتی که مردم بدان عمل کنند، گناه آن را به حساب او نیز می گذارند، بدون اینکه از گناه عامل آن، کم کنند.

 اعمال خیری که بازماندگان برای درگذشتگان انجام می دهند، در وضعیت آنان در عامل برزخ موثر است؛ اعمالی مانند طلب مغفرت، دعای خیر و انفاق برای آنان

 در جنگ بدر، وقتی بزرگان لشگر کفار کشته شدند و سپاه اسالم پیروز شد، رسول خدا آن کشتگان را این گونه خطاب قرار داد:(آنچه پروردگارمان به ما وعده داده بود، حق یافتیم؛ آیا شما نیز پروردگارتان وعده داده بود، حق یافتید؟) اصحاب گفتند:(ای رسول خدا، چگونه با آنان سخن می گویی؛ در حالی که مرده اند؟) فرمود:( قسم به کسی که جانم در دست اوست، ایشان به این کالم از شما شنواترند، و فقط نمی توانند پاسخ دهند)

 امام علی (ع) در راه بازگشت ازصفین درقبرستانیرو به قبرها فرمودند:(ای آرمیدگان در خاک، ای اهل غربت و تنهایی، ای فرورفتگان در وحشت، شما در رفتن بر ما پیشی گرفتید و ما از پی شما و به شما ملحق می شویم؛ اما خانه هایی که از خود به جا گذاشتید، پس از شما در آن مسکن گزیدند؛ همسرانتان ازدواج کردند و اموالتان میان وارثان تقسیم شد. این ها خبرهایی بود که ما داشتیم، شما چه خبری برای ما دارید؟)

فرمودند « خاک جای غربت است ، ما به شما ملحق می شویم ، میراث شما به دیگران منتقل شد ، سپس آن حضرت به یاران خود نگاه کردند» و فرمودند:(اگر به آنان اجازه سخن گفتن داده می شود، خبر می دادند) و می گفتند:( یقینا بهترین توشه برای ابدیت تقواست)

 شخصی از امام کاظم (ع) درباره وضع مومنان پس از مرگ پرسید:» آیا مومن به دیدار خانواده خویش می آید؟فرمود: آری.پرسید: چقدر؟ فرمود:(بر حسب مقدار فضیلت هایش. برخی از آنان هر روز و برخی هر دو روز و برخی هر سه روز و کمترین آنان هر جمعه).

امام صادق (ع) فرمود:(هنگامی که مرده ای را در قبر می گذارند، شخصی بر او ظاهر می شود و به او می گوید: ( ما در دنیا سه چیز بودیم: رزق تو که با پایان یافتن مهلت زندگی ات در دنیا قطع شد و اینک همراه تو نیست ، خانواده ات که تو را رها کردند و بازگشتند و من که عمل تو هستم و با تو می مانم. آگاه باش که من در میان این سه چیز، در نزد تو از همه بی ارزش تر و سبک تر بودم

 رزق ، با پایان یافتن مهلت زندگی در دنیا قطع شد، خانواده که او را رها کرده و بازمی گردند و عمل که با او می ماند.در میان این سه چیز، عمل از همه بی ارزش تر و سبک تر بود .

تـا آغــازي بـاشد بـر حـیــات ابـدي انسان

بـرپـایـی قیـامـت

دو مـرحـله »؛ که در هر مرحله، وقایع خاصی رخ میدهد

1 شنیدن صدایی مهیب

. 2 مرگ أهل آسمانها و زمین

. 3 تغییر در ساختار آسمانها و زمین.

 صدایی مهیب و سهمگین آسمان هـا و زمین را فرا می گیرد و این اتّفاق چنان ناگهانی رخ می دهد که همه را غافلگیر می کند.

همۀ أهل آسمان ها و زمین، جـز آنها که خداوند خواسته است، می میرند و بساط حیات انسان و دیگر موجودات برچیده می شود.

 تحولی عظیم در آسمانها و زمین رخ می دهد. خورشید در هم می پیچد و بینور و تاریک می شود. آن همه ستارهاي که در آسمان می درخشید، همه به یک باره تیره می شوند، زمین به شدت لرزه در می آید و خُرد می شود،کوه ها در هم کوبیده شده و متلاشی می شوند و همچون ذرات گرد و غبار در هـوا پراکنده می گردند. دریاها بـا آن همه وسعت و عظمت به هم متصل می شوند و از درون آنها آتش زبانه می کشد. این تغییرات چنان گُسترده و عمیق است که آسمان ها و زمین به آسمانها و زمینی دیگر تبدیل می شوند.

تـا انسانها آمـادة دریافت پـاداش و کیفـر شوند

 .1زنده شدن همۀ انسانها

. 2 کنار رفتن پرده از حقایق عالم

. 3 بر پا شدن دادگاه عدل الهی

. 4 حضور شاهدان و گواهان

. 5 دادن نامۀ اعمال.

« بار دیگر » بانگ سهم ناکی در عالم می پیچد و حیات مجدد انسان ها آغاز می شود. با این صدا، همۀ مردگان دوباره زنده می شوند و در پیشگاه خداوند حاضر می گردند. در ایـن هنگام، انسان هـاي گناه کار به دنبال راه فراري می گردند؛ دل هاي آنان سخت هراسان و چشم هایشان از ترس به زیر افکنده است.

در آن روز، بـا تابیدن نور حقیقت از جانب خداوند پرده ها کنـار می رود و اسرار و حقایق عـالم آشکار می شود و واقعیت همه چیز از جمله اعمال و رفتار و نیات انسان ها وحوادث تلخ و شیرینی که در زمین اتّفاق افتاده است، آشکار می شود.

بـا آماده شدن صحنۀ قیامت، رسیدگی بـه اعمال آغاز می شود و اعمال، افکار و نیت هاي انسان ها در ترازوي « عدل » پروردگار سنجیده می شود و اگر عملی حتّی به اندازة ذره هاي ناچیز باشد، بـه حساب آن نیز رسیدگی خواهد شد. اعمال « پیامبران » و « امامان »، معیار و میزان سنجش اعمال قرار می گیرد.

 زیرا اعمال آنان عین آن چیزي است که خدا به آن دستور داده است؛ از این رو هر چه عمل انسان ها به راه و روش آنان نزدیک تر باشد، ارزش « افزون تري » خواهد داشت.

بر اساس آیـات و روایـات؛ در روز قیامت، شاهدان و گواهانی بـر اعمال و رفتار انسان ها در پیشگاه خداوند شهادت می دهند. برخی از این شاهدان؛ « پیامبران و امامان » ، « فرشتگان الهی » و ( اعضاي بدن انسان ) و ... هستند.

1 -پیامبران و امامان    2 -فرشتگان الهی    3 -اعضاي بدن انسان    4 -قــرآن و ...

زیرا همان گونه که در دنیا ناظر و شاهد بر اعمال انسان ها بوده اند، در روز قیامت نیز شاهدان دادگاه عدل الهی اند. ( چون ظاهر و باطن اعمال انسان ها را در دنیا دیده اند و از هر خطایی مصون و محفوظ اند)

رسول خدا(ص)

« فرشتگان الهی »؛ آنها در طول زندگی انسان ها، همواره مراقب ایشان بوده اند و تمامی أعمال آنـها را ثبت و ضبط کرده اند.

برخی آیات و روایات، از شهادت اعضاي بدن انسان یاد می کنند. بدکاران در روز قیامت سوگند دروغ می خورند تا شاید خود را از مهلکه نجات دهند. در این حال، خداوند بر دهان آنها مهر خاموشی می زند و اعضا و جوارح آنها به إذن خداوند شروع به سخن گفتن می کنند و علیه صاحب خود شهادت می دهند. بدکاران از مشاهدة گواهی اعضاي بدن خویش،به شگفت می آیند وخطاب بـه آنها با لحنی سرزنش آمیز می گویند که: چرا علیه ما شهادت می دهید؟

الف)« نیکوکاران » - ( بدکاران )

ب) ( تفاوت اساسی )

 بین نامۀ عمل انسان در قیامت بـا نامه هاي ثبت شده او در دنیا، تفاوت اساسی وجود دارد. نامه هاي این دنیا، صرفاً گزارشی از عمل انسان استکه به صورت کلمات و نوشته درآمده است؛ اما نامۀ عمل انسان در آخرت، به گونه اي است که خود عمل و حقیقت آن را در بـر دارد. از این رو، تمام أعمال انسان در قیامت حاضرمی شوند و انسان عین اعمال خود را میبیند و کارهاي « خوب » با صورت هاي بسیار زیبا و لذّت بخش تجسم می یابند و کارهاي « بـد » با صورت هاي بسیار زشت و وحشت زا و آزار دهنده، مجسم می شوند.