گام به گام اطلاعات جمع آوری کنید صفحه 5 درس 1 علوم تجربی هفتم (تفکر و تجربه)

مایکروویو

بدون تردید مایکروویو یکی اثاثیه‌های ضروری است و اغلب ما نمی‌توانیم بدون آن زندگی کنیم، چون زندگی‌های امروزی بسیار پرمشغله و سریع هستند. پس تقریباً در هر خانه‌ای یک مایکروویو وجود دارد. اما علی رغم ایمنی بسیار عالی و فواید و کاربرد‌های مایکروویوها، بسیاری از مردم هنوز تردید‌هایی در مورد فواید بهداشتی آن دارند. این مقاله به فواید و زیان های مایکروویو پرداخته و دانش شما درباره مسایل بهداشتی استفاده از این دستگاه را بهنگام می‌سازد. ما در اینجا به شما کمک می‌کنیم تا تصمیم درست را در مورد استفاده یا عدم استفاده از مایکروویو اتخاذ کنید.

روش کار:

مایکروویو از امواج انرژی برای پخت غذا استفاده می‌کند (این امواج تنها اندکی کمتر از امواج رادیویی هستند.)

مایکروویو جنبشی سریع در مولکول‌های غذا ایجاد می‌کند و به این ترتیب انرژی حرارتی را به وجود می‌آورد. وقتی مواد غذایی (به ویژه ویتامین C) در معرض حرارت قرار گرفتند، از بین می‌روند. اما مایکروویو به اندازه‌ای سریع عمل می‌کند که اکثر مواد مغذی تنها به مدت اندکی در معرض حرارت قرار می‌گیرند، پس مواد مغذی و ویتامین C در مایکروویو نسبت به هر دستگاه پخت و پز دیگری بهتر حفظ می‌شوند. حتی استفاده از آب و مایع در پخت سبزیجات هم مقدار فراوانی از مواد مغذی را از بین می‌برد.

بنابراین، عموماً بهترین روش پخت سبزیجات و غذا استفاده از کمترین مقدار مایع یا آب و نگهداری آن به مدت کمترین زمان ممکن روی اجاق است، به صورتی که مواد مغذی و به ویژه ویتامین C موجود در آن‌ها حفظ شود.

مزایا:

1. استفاده راحت از مایکروویو‌ها برترین مزیت آن‌ها به حساب می‌آید. شما می‌توانید با فشار دادن یک دکمه غذا را در کمترین زمان ممکن و بدون شلوغ کاری و سر و صدا پخته یا گرم کنید.
2. تمیز کردن مایکروویو بسیار راحت‌تر و استفاده از آن بهداشتی‌تر است.
3. در بعضی موارد، مایکروویو مواد مغذی سبزیجات را بیشتر و بهتر از روش‌های دیگری از قبیل پخت سبزیجات در قابلمه یا جوشاندن آن‌ها حفظ می‌کند. دلیل آن این است که مایکروویو به زمان کمتری برای پخت یا گرم کردن غذا احتیاج دارد و نیازی به آب ندارد.
4. لازم نیست هر چند دقیقه یک بار به مایکروویو سر بزنید، ولی این کار را باید در مورد غذا‌های روی اجاق یا بخاری انجام دهید. اغلب مایکروویو‌ها دارای زمان‌های دقیق پخت و گرم کردن غذا هستند و پس از اینکه درجه و زمان انتخاب شده پایان یافت، مایکروویو فوراً سرد شده و گرما را، مانند اجاق گاز، ابقا نمی‌کند.
5. استفاده از مایکروویو‌ها بسیار ساده و راحت است، همچنین فضای کمی را اشغال کرده و از سرعت عمل بالایی برخوردارند. پس اگر زندگی پرمشغله و زمان اندکی برای پخت و پز دارید، مایکروویو یکی از اثاثیه‌های فوق ضروری خانه شماست.

زیان ها:

1. امکان دارد وقتی غذای بسیار داغی را از مایکروویو بیرون می‌آورید، خود را بسوزانید. مایکروویو دارای روش منحصر به فردی برای پخت غذاست، به صورتی که احتمال گرم شدن غیر یکنواخت و انفجار غذا وجود دارد. آب در مایکروویو گرمای بسیار فراوانی در خود ذخیره می‌کند، ولی شاهد به جوش آمدن آن نخواهید بود مگر اینکه چیزی، مثلاً یک چای پاکتی را در آب فرو کنید، سپس خواهید دید که ناگهان آب به جوش می‌آید.
2. مایکروویو‌ها مایل به پخت یا گرم کردن یکنواخت غذا نیستند، سطح خارجی غذا پخته یا گرم می‌شود، در حالی که قسمت داخلی آن هنوز خام و ناپخته است. در برخی موارد احتمال دارد غذای حاوی باکتری مشکلات بهداشتی به وجود بیاورد، چون گرمای مایکروویو به عمق غذا نفوذ نکرده و ارگانیسم‌های ریز را از بین نمی‌برد.
3. هرچند داده‌های دقیقی جهت اثبات وجود ندارد، اما تحقیقاتی درباره مایکروویو انجام شده تا مشخص شود که آیا تشعشعات مورد استفاده این دستگاه می‌تواند غذا را به نحوی تغییر دهد که به سم تبدیل شود یا نه. تشعشعات به خودی خود خطرناک هستند.
4. تشعشعات مایکروویو برای آسیب رساندن به بافت انسان در حین تماس با مایکروویو کافی نیستند. اما همچنین گفته می‌شود که مقدار اندکی اشعه هم از مایکروویو‌ها به بیرون نشت می‌کند. حتی اگر هیچ موردی از مسمومیت تشعشعی ناشی از استفاده از مایکروویو گزارش نشده باشد، ما باز هم توصیه می‌کنیم صورت و دست‌های خود را از مایکروویو روشن دور نگه دارید.
5. پلاستیک‌های گرم شده در مایکروویو می‌توانند مقدار بسیار فراوانی بیسفنول A آزاد کنند. چنین گفته می‌شود که BPA  ماده بسیار مضری است.
6. امکان دارد پخت غذا در مایکروویو موجب از دست رفتن بخش عمده‌ای از ارزش غذایی آن شود. البته این نکته هنوز جای بحث دارد، زیرا طبق نظر شماری از پژوهشگران مایکروویوها، به دلیل نیاز به مدت زمان کمتر پخت و گرم کردن غذا، مواد مغذی کمتری را نابود می‌کند.
7. توصیه می‌کنیم شیر مادر، فرمول بچه و غذای بچه را با مایکروویو گرم نکنید، چون به این ترتیب مواد مغذی و برز‌های زنده مورد نیاز رشد عادی نوزاد را نابود کرده اید.
8. مزایای بهداشتی ویتامین B12  نیز با پخت غذا‌های حاوی این ویتامین در مایکروویو فوراً از بین می‌روند. غذا‌های حاوی ویتامین B12 عبارتند از: گوشت خوک، گوشت گاو و شیر.

راه کارهایی برای کاهش مضرّات استفاده از مایکروویو:

1. از دستورالعمل‌های ارائه شده توسط کارخانه تولید کننده مایکروویو پیروی کنید. برای مثال، برخی از مایکروویو‌ها نباید خالی و بدون مواد غذایی روشن شوند. از طرف دیگر، شما نباید آب یا سایر مایعات را بیشتر از زمانی که دفترچه راهنمای دستگاه توصیه کرده، درون مایکروویو گرم کنید.
2. از ظروف غذای مناسب مایکروویو استفاده کنید. اصولا نباید از ظروف آلومینیومی و فلزی استفاده کنید، چراکه اشعه‌های دستگاه انعکاس پیدا می‌کنند. از طرف دیگر، از ظروف پلاستیکی نیز نباید استفاده کنید، چراکه احتمال آب شدن آن‌ها وجود دارد. بهترین جنس ظرف برای گرم کردن غذا در مایکروویو شیشه یا سرامیک است.
3. از گرم کردن آب جدا خودداری کنید. اصولا نباید برای گرم کردن آب از مایکروویو استفاده کنید. یک حرکت یا تنش کوچک می‌تواند باعث بیرون ریختن آب و حتی انفجار شود. آمار‌ها نشان می‌دهد که مردم با گرم کردن آب تا رسیدن به نقطه جوش، با حوادثی مانند سوختگی شدید دست و صورت رو به رو شده اند. پس آب را بر روی شعله گرم کنید.
4. اجزای مهم دستگاه را به دقت بررسی کنید. احتمال نشت امواج از نقاطی مانند لولای درب‌ها، چفت درب و یا سایر درز‌ها وجود دارد. توصیه می‌کنیم از بسته بودن کامل درب قبل از روشن کردن مایکروویو اطمینان حاصل کنید.
5. هیچ‌گاه بدون بستن درب مایکروویو از آن استفاده نکنید. درب باید کاملا بسته باشد.
6. ظروف بیش از حد بزرگ را درون دستگاه قرار ندهید، چراکه احتمال انفجار، شوک الکتریکی و حتی آتش‌سوزی وجود دارد.
7. بعد از اتمام کار دستگاه، کمی صبر کنید. چند ثانیه منتظر بمانید، سپس غذا را خارج کنید.
8. هیچ‌گاه تمام یا قسمتی از دستگاه را با فویل‌های آلومینیومی یا حتی کاغذی نپوشانید. هیچ چیز تزئینی بر روی سقف دستگاه قرار ندهید. وجود هر چیزی بر سطح دستگاه می‌تواند به افزایش دمای آن منجر شود.
9. اگر در مایکروویو شاهد آتشسوزی یا دود زیادی بودید، دستگاه را سریعا از برق جدا کنید.

نتیجه:

در پایان به این نتیجه می‌رسیم که هرچند پخت غذا در مایکروویو تعدادی از مواد مغذی را از بین می‌برد و تأثیراتی جدی بر غذا‌های خاصی از قبیل شیر و شیر مادر دارد، اما هنوز تحقیقات کافی برای اثبات اینکه پخت غذا با مایکروویو برای سلامتی انسان خطرناک است، انجام نگرفته اند. احتمالاً استفاده از مایکروویو بهداشتی‌ترین یا ایمن‌ترین گزینه پخت غذا نباشد، اما قطعاً سریعترین روش محسوب می‌شود.