گام به گام تفکر در حدیث صفحه 69 درس 5 دین و زندگی (2) (امامت، تداوم رسالت)

1) درباره واقعه بزرگ غدیر بیندیشید و به سؤال های زیر پاسخ دهید:

الف) چرا مراسم غدیر همزمان با بزرگترین اجتماع مسلمانان برگزار شد؟

ب) چرا خداوند انجام ندادن این مأموریت را مساوی با عدم انجام رسالت اعلام کرد؟

ج) تبریک و تهنیت مردم به حضرت علی پس از پایان مراسم، نشانه چیست؟

د) چرا کلمه «مولی» در حدیث غدیر به معنای سرپرست است، نه دوست؟

1) الف) زیرا در اجتماع 120 هزار نفره (حجة الوداع) تعداد به قدری بالاست که دیگر کسی نمی تواند این اتفاق و این حدیث را زیر سوال ببرد و همین عانل باعث شده که این حدیث از جهات معنوی و لفظی قوی ترین حدیث در میان شیعه و اهل سنت باشد.

ب) با توجه به اهمیت مسئله ولایت و ادامه مسیر پیامبر اگر این ماموریت انجام نگیرد تمام زحمات مربوط به رسالت پیامبر از بین رفته و نابود می شود.

ج) نشانه زعامت و خلافت و رهبری امت است که تا آن روز به طور رسمی ابلاغ نشده بود، چرا که محبت و دوستی چیز تازه ای نبود تا به خاطر آن 120 هزار نفر تا نماز مغرب مشغول تبریک به آن حضرت شوند.

د) الف) ماده مولی (بر وزن مفعل) به این معنا است به شهادت کتب لغت :

لغت شناسان  و کتاب های برجسته و ممتاز لغت، کلمه ولایت را به معنای سرپرستی، عهده داری امور، سلطه، استیلا، رهبری و زمامداری معنا کرده اند، در این جا معنای این کلمه را با برخی از مشتقاتش فقط از کتاب های لغت اهل سنت برایتان نقل می کنیم :

- راغب اصفهانی می نویسد : «ولایت یعنی یاری کردن و ولایت یعنی زمامداری و سرپرستی امور و گفته شده است که ولایت و ولایت مانند دلالت و دلالت است و حقیقت آن «سرپرستی» است، ولی و مولی نیز در همین معنا به کار می رود».

- ابن اثیر می نویسد : «ولی یعنی یاور و هر کس امری را بر عهده گیرد، « مولی و ولی آن است». سپس خودش می گوید : «و از همین قبیل است حدیث «من کنت مولاه فعلی مولاه». و سخن عمر که به علی (ع) گفت : «تو مولای هر مومنی شدی» یعنی «ولی مومنان گشتی»»

-صاحب مقاییس می نویسد : «هر کس زمام امر دیگری را به عهده بگیرد «ولی، اوست»».

اکنون با این گفته های مضرح ارباب لغت، چگونه می توان گفت :«من کنت مولاه فعلی مولاه» را به دوستی صرف معنا کرد و سرپرستی اجتماعی و زمامداری را از آن جدا ساخت؟ کگر نه اسن است که «این اثیر» لغت شناس معروف عرب و سنی، خودش تصریح می کند که کلمه «مولی» در روایت من کنت مولاه فعلی مولاه از زبان پیامبر (ص) و در گفتار عمر در همین معنا به مار رفته است؟

ب)فرمان داخلی این حدیث بر معنای مذکور دلالت دارد : مانند صدر حدیث که حضرت رسول فرمود : الست اولی بکم من انفسکم.

و همچنین در ذیل روایت حضرت می فرمایند : «الله اکبر علی اکمال الذین و اتمام النعمه» و مردم را به بیعت با حضرت علی دعوت می کند و مردم با آن حضرت بیعت کرده به او تبریک می گویند.

و بدیهی است که معنای دوستی و دوست داشتن با این ذیل سازگار نیست. زیرا معنایش این است که مردم به علی (ع) چنین تبریک می گویند : «به تو تبریک می گوییم که محبوب همه مومنان هستی».

ج)موقعیت و وضعیت واقعه غدیر فقط با این سازگار است.

د) عکس العمل حاضران در واقعه و بیعت با آن حضرت در همان مجلس شاهد همین معنا است.

هـ) اشعار شعرای آن زمان که این حدیث را به نظم کشیده اند بر همین معنا مبتنی است. از آن جا که دلالت حدیث غدیر بر معنای سرپرستی به دلیل شواهد فوق روشن و واضح است اگر قرینه ای بخواهد معنای حدیث را از ظاهرش تغییر دهد، باید هم اصل وقوع آن و هم چگونگی دلالت بر معنای مقصودش با ادله معتبر ثابت شود، در حالی که این قرینه نه سندی دارد و نه می تواند دلالت بر مقصود داشته باشد.