گام به گام فعالیت در خانه صفحه 32 درس 4 تفکر و سواد رسانه ای دهم (تصاویر بی طرف نیستند !)

دکتر «ساموئل کینگ» در کتاب جامعه شناسی خود می‌گوید: «ما جامعه‌ای را که بدون خانواده باشد، سراغ نداریم؛ یعنی انسان در طول تاریخ، هر وقت خود را نگریسته، خود را در محیط خانواده دیده است.»

«خانواده»، قدیمی‌ترین و ریشه دارترین نهاد انسانی است. هیچ جامعه‌ای را سراغ نداریم که تمامی جوامع طرح می‌شود این است که: «بازنمایی خانواده در آثار رسانه‌ای چگونه است؟»

دکتر دیوید السون در زمینهٔ بازنمایی خانواده در آثار هالیوودی می‌گوید:

«خانواده‌ای که ما در فیلم‌ها می‌بینیم و یا دربارهٔ آنها در روزنامه‌ها می‌خوانیم، احتمالاً حرّاف‌تر، خشن‌تر، مشکل‌دارتر، غنی‌تر یا فقیرتر از حدّ متوسط هستند؛ بنابراین ما معمولاً نمونه‌های غیرواقعی خانواده را در رسانه‌های گروهی می‌بینیم و کمتر شاهد زندگی خانواده‌ها به صورت واقعی هستیم.»

پس جا دارد ما نیز نسبت به موضوع مهم «خانواده» حساس باشیم. اکنون به حداقل سه مورد از برنامه های تلویزیونی (فیلم ها، مجموعه های تلویزیونی، تبلیغات و مستندات داخلی و خارجی) در حال پخش دقّت کنید. تعداد، ترکیب و نقش اعضای خانواده، چگونگی روابط خانوادگی و تعداد فرزندان را تحلیل کنید. جلسه بعد نمونه های انتخابی را به همراه تحلیل خود در کلاس ارائه کنید و با دیگر هم کلاسی ها، که برنامه های دیگری را انتخاب کرده اند، مقایسه کنید. آیا شباهت و تفاوتی مشاهده می کنید؟ آیا بین بازنمایی خانواده در فیلم، مجموعه تلویزیونی و انیمیشن های قدیمی و جدید تفاوتی وجود دارد؟

مثال‌ها:

- مرد عنکبوتی پدر و مادری ندارد و با عمو و زن عمویش زندگی می‌کند. دوست یا رقیب هم دانشگاهی او نیز با پدرش زندگی می‌کند و از مادر وی نیز خبری در دست نیست! ما در این فیلم شاهد خانواده‌های تک والدی هستیم.

- مجموعه کارتونی باب اسفنجی از سال 1999 در دنیا در حال پخش است و مخاطبان جهانی زیادی دارد. اگر به شخصیت‌های اصلی این کارتون پرطرفدار دقّت کنیم، متوجّه می‌شویم که در این مجموعه، جامعه و خانه وجود دارد اما خانواده نه!

- در مجموعۀ تلویزیونی پزشک دهکده و انیمیشن خانوادۀ دکتر ارِنست شاهد روابط خانوادگی گرم و صمیمی در یک خانوادۀ فرهیخته هستیم.

- در بسیاری از بازنمایی‌های رسانه‌ای از خانواده، حیوانات نیز جزء اعضای آن به شمار می‌روند!

- در تبلیغ محصولات غذایی در رسانه ملّی معمولاً شاهد حضور یک یا چند خانواده برای خوردن غذای با محصول موضوع تبلیغ هستیم. در این نوع خانواده ........

-🟧 پدر در مجموعه تلویزیونی ....... به عنوان شخصیتی ............ مطرح شده است.

بله تفاوت های زیادی وجود دارد و اکثرا به صورت زیر است. باید به این نکته اشاره نمود که در مورد انیمیشن های جدید به علت تماشاگران با سن پایین از نمایان بودن خشونت ها و مشکلات تا حد امکان اجتناب شده است.

- در تبلیغ محصولات غذایی در رسانه ملّی معمولاً شاهد حضور یک یا چند خانواده برای خوردن غذای با محصول موضوع تبلیغ هستیم. در این نوع خانواده شادابی و نشاط دیده می شود و از آن محصول تعریف می کنند.

-🟧 پدر در مجموعه تلویزیونی پریا به عنوان شخصیتی مهربان و دلسوز مطرح شده است.