گام به گام فعالیت فردی خارج از کلاس صفحه 86 درس 8 اقتصاد (رکود، بیکاری و فقر)

مرکز آمار ایران که وظیفه استخراج این آمارها را دارد از کجا متوجه می شود که مردم بیکار هستند یا نه؟ درباره شیوه آمارگیری از اشتغال و بیکاری تحقیق کنید و آن را در کلاس ارائه کنید. آیا می توانید با توجه به داده های مرکز آمار، نرخ بیکاری را برای سال 1398 محاسبه کنید؟

مرکز آمار، با استفاده از سرشماری که انجام می دهد و تحلیل داده هایی که از این آمار بدست می آورد، متوجه می شود که چند درصد مردم یک جامعه بیکار هستند.

- تحقیق درباره شیوه آمار گیری از اشتغال و بیکاری :

تاریخچه تولید آمار نیروی کار

آمارهای مربوط به ساختار نیروی كار، مبنایی برای ارزیابی و تحلیل سیاست‌های اقتصادی یك كشور محسوب می‌شود. در گذشته، نیازهای آماری بخش نیروی انسانی در كشور از طرح‌های آماری جمعیتی مركز آمار ایران و طرح‌های نمونه‌گیری وزارت كار و امور اجتماعی تأمین می‌شد. از جمله مهم‌ترین این طرح‌ها كه نتایج آن به‌صورت نشریه منتشر شده است، عبارت ‌است از:

برای‌ نخستین‌ بار در سال‌ 1318، آمار و اطلاعات‌ مربوط به‌ نیروی‌ انسانی‌ توسط اداره‌ کل‌ آمار و ثبت‌ احوال ‌در برخی‌ از شهرهای ‌مهم‌کشور.

در سال‌ 1335 ضمن‌ اجرای‌ اولین ‌سرشماری‌ عمومی‌ نفوس‌ که‌ توسط اداره‌ کل‌ آمار عمومی‌ اجرا گردید، اطلاعاتی بدست آمد.

در سال‌های‌ 1337 و 1341، سازمان‌ برنامه‌ با همکاری‌ اداره‌ کل‌ مطالعات‌ نیروی‌ کار‌ و آمار وزارت‌ کار و امور اجتماعی‌، آمارگیری‌هایی‌ را در زمینه‌ نیروی‌ کار‌ انجام‌ و نتایج‌ آن‌ را منتشر کرد.

آمارگیری نمونه‌ای نفوس، توسط مركز آمار ایران در سال 1347.

آمارگیری نیروی انسانی، توسط اداره كل آمار و نیروی انسانی وزارت كار و امور اجتماعی در سال‌های 1348، 1349، 1350 و 1351.

آمارگیری جمعیت شهری و روستایی در سال1350، توسط مركز آمار ایران.

آمارگیری اشتغال و بیكاری در تابستان 1358 توسط كاركنان داوطلب مركز آمار ایران در سطح شهر تهران.

طرح بررسی مسائل كلی نیروی انسانی و اشتغال بر اساس توصیه‌ اداره كل نیروی انسانی وزارت كار و امور اجتماعی در بهار 1361 همراه با توزیع كوپن ارزاق توسط بانك‌ها و فقط در بین خانوارهای شهری.

طرح آمارگیری خصوصیات اجتماعی ‌ـ اقتصادی در سال‌های 1366 تا 1368 در دوازده مرحله و نیز در سال‌های 1371 تا 1374 در چهار مرحله به‌صورت تعاقبی.

علاوه بر این، مرکز آمار ایران‌ در سرشماری‌ عمومی‌ نفوس‌ و مسکن‌ در سال‌های‌ 1345، 1355، 1365، 1375، 1385 و آمارگیری‌ جاری‌ جمعیت‌ 1370 آمار و اطلاعات‌ اساسی‌ مربوط به‌ نیروی‌ انسانی‌را که همواره حاوی اطلاعاتی در زمینه‌ شاخص‌های اشتغال و بیكاری بوده است، را جمع‌آوری‌ نمود

از سال‌ 1376، طرح‌ نمونه‌گیری‌ ویژگی‌های‌ اشتغال‌ و بیکاری‌ خانوار بصورت سالانه و از سال 1380 تا 1383 بصورت فصلی به اجرا درآمد و از سال 1384 طرح آمارگیری از نیروی کار جایگزین طرح مذکور گردید.

هدف از اجرای طرح

طرح آمارگیری نیروی كار بر اساس نیاز برنامه‌ریزان و با هدف و در جهت رفع نیازهای برنامه‌ریزی كشور در زمینه‌ بازار كار و محاسبه شاخص‌های فصلی و سالانه نیروی كار، از جمله نرخ مشاركت اقتصادی، نرخ بیكاری و تغییرات آن‌ها طراحی شده است. علاوه بر این با عنایت به استفاده از توصیه‌های سازمان بین‌المللی كار(ILO) (International Labour Organization)   در طراحی و اجرای طرح، نتایج حاصل از طرح مذكور می‌تواند مبنایی مطمئن‌تر برای تعیین جایگاه كشور در بین سایر كشورهای جهان قرار گیرد و به‌‌عنوان منبعی برای محاسبه‌ شاخص‌های كلیدی بازار كار مورد استفاده واقع شود.

در این طرح، برای بهبود برآورد تغییرات، از روش نمونه‌گیری چرخشی (Rotation Sampling) استفاده شده است. برای دست‌یابی به برآوردهای فصلی، با توجه به ماهیت اقلام و سؤال‌های پرسشنامه، آمارگیری در ماه میانی در دو هفته مشخص انجام می‌شود و برخی سؤال‌های پرسشنامه در مورد هفته‌ قبل از آن دو هفته (هفته‌‌های مرجع) پرسیده می‌شود.

همچنین به‌دلیل ماهیت ادواری طرح، برای طراحی بهینه‌ آن، از نمونه پایه استفاده می‌شود. نمونه پایه، نمونه‌ای است كه می‌توان از آن برای چند دوره از یك آمارگیری ادواری یا چند آمارگیری، زیرنمونه‌هایی را انتخاب كرد. نمونه پایه‌ این طرح، طی فرایندی از چارچوب سرشماری عمومی كارگاهی 1381، ساخته شده است. پس از ساخت نمونه‌ پایه، فهرست‌برداری از خانوارهای مربوط به خوشه‌های نمونه‌ پایه در پاییز 1383 انجام گرفت تا بر اساس آن بتوان خانوارهای نمونه را با توجه به الگوی چرخش مورد نظر، برای دوره‌های مختلف آمارگیری، انتخاب نمود. نمونه پایه جدید طرح از ابتدای سال 1388 بر اساس اطلاعات فهرست‌برداری سرشماری سال 1385 طراحی و مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مطالب فوق نشان می‌دهد كه طرح آمارگیری نیروی كار در مقایسه با طرح آمارگیری از ویژگی‌های اشتغال و بیكاری خانوار، دارای تفاوت‌های قابل توجهی است. برخی از این تفاوت‌ها در طرح موضوعی، عبارت‌ است از: تعاریف و مفاهیم، پرسشنامه، زمان آمارگیری، زمان آماری، اقلام آماری و در طرح نمونه‌گیری تفاوت‌ها شامل، نمونه‌ پایه و روش نمونه‌گیری چرخشی است.

نتایج طرح آمارگیری نیروی كار در قالب نشریه‌های فصلی و سالانه منتشر می‌شود. در نشریه سالانه‌، علاوه بر شاخص‌‌‌های نیروی كار و تغییرات آن، براورد تعداد نیروی كار نیز ارائه می‌شود و اطلاعات جمع‌آوری شده به‌صورت تفصیلی‌تر در اختیار كاربران گذاشته می‌شود.

اقلام آماری

 جمعیت فعال اقتصادی، جمعیت غیر فعال اقتصادی، شاغل، بیکار، فعالیت اصلی محل کار، وضع شغلی، وضع فعالیت، ساعت کار معمول، اشتغال ناقص، جمعیت شاغل در سه بخش کشاورزی، صنعت و خدمات، اشتغال در بخش خصوصی و عمومی، گروه‌های عمده شغلی، گروه‌های عمده فعالیت، روش‌های جستجوی کار و تمایلات شغلی

شاخص‌های آماری

نرخ مشاركت اقتصادی (نرخ فعالیت)، نرخ مشاركت اقتصادی ویژه‌ سنی (نرخ فعالیت ویژه سنی)، نرخ اشتغال، نرخ اشتغال ویژه‌ سنی، نسبت اشتغال، نرخ بیكاری، نرخ بیكاری ویژه‌ سنی، نرخ بیكاری جمعیت 24-15 ساله، نرخ اشتغال ناقص، سهم اشتغال ناقص، نرخ مقدار اشتغال ناقص، سهم شاغلان

در نهایت میزان کل افرادی که توانایی شاغل بودن را دارند محاسبه کرده و از آنان، بوسیله آمارگیری و سرشماری، تعداد افراد بیکار را محاسبه کرده و با یک نسبت گیری و ضرب کردن در عدد 100، درصد افراد بیکار در آن سال محاسبه می شود. حال همین کار را برای سال گذشته آن می کنیم. در نهایت درصد بیکاران سال قبل را از درصد بیکاران سال جدید کم می کنیم و در نهایت نرخ بیکاری محاسبه می شود.

بله؛ نرخ بیکاری در پایان سال 98 نسبت به پایان سال 97، 6/1- ( منفی 6/1 ) بوده است؛ یعنی از درصد بیکاری سال 1397، 6/1 درصد کاسته شده است.