گام به گام فعالیت صفحه 50 درس گردش مواد در بدن زیست شناسی (1)

تشریح قلب گوسفند

وسایل و مواد لازم: قلب سالم گوسفند، تشتک تشریح، قیچی، گمانه (سوند) شیاردار

الف) مشاهدۀ شکل ظاهری: سطح پشتی، شکمی، چپ و راست قلب را مشخص کنید.

ضخامت دیوارۀ قلب در بطن هارا با هم مقایسه کنید. چرا بطن چپ، دیوارۀ قطورتری دارد؟

* رگ های اکلیلی را مشاهده و آنها را در جلو و عقب قلب، مقایسه کنید.

* در بالای قلب، سرخرگ ها و سیاهرگ ها قابل مشاهده اند. دیوارۀ سرخرگ ها و سیاهرگ ها را با هم مقایسه کنید.

* با واردکردن گمانه یا مداد به داخل رگ ها و این که به کجا می روند، می توان آنها را از یکدیگر تمیز داد.

ب) مشاهدۀ بخش های درونی قلب

* گمانه شیاردار را از دهانه سرخرگ ششی به بطن راست واردکنید. دیوارۀ سرخرگ و بطن را در امتداد سوند، با قیچی ببرید. با بازکردن آن، دریچه سینی، سه لختی، برآمدگی های ماهیچه ای و طناب های ارتجاعی را می توان دید.

* به همین روش، سرخرگ آئورت و بطن چپ را شکاف دهید و جزئیات بطن چپ را مشاهده کنید.

* در ابتدای سرخرگ آئورت، بالای دریچه سینی، می توانید دو ورودی سرخرگ های اکلیلی را ببینید.

* با عبور دادن گمانه از میان دریچه های دو لختی و سه لختی به سمت بالا و بریدن دیواره در مسیر سوند، می توانید دیوارۀ داخلی دهلیزها و سیاهرگ های متصل به آنها را بهتر ببینید.

به دهلیز چپ، چهار سیاهرگ ششی و به دهلیز راست، سیاهرگ های زبرین، زیرین و سیاهرگ اکلیلی وارد می شود. اگر رگ های قلب از ته بریده نشده باشد، با گمانه به راحتی می توان آنها را تشخیص داد.

نشانه های سطح پشتی:

*  حالت برآمده دارد (محدب).

*  رگ های آکلیلی (کرونر) در آن، حالت اُریب است.

*  در این سطح، بیشتر سرخرگ ها دیده می شوند.

نشانه های سطح شکمی:

*  حالت صاف یا تخت دارد.

*  رگ اکلیلی در آن، حالت عمودی دارد.

*  در این سطح، بیشتر سیاهرگ ها دیده می شوند.

تشخیص سمت چپ و راست قلب:

1) قرار دادن سطح پشتی روی سینه و سطح شكمی به سمت جلو در این حالت چپ و راست قلب مطابق دستهای چپ و راست است.

2) سمت چپ قلب ضخامت بیشتری دارد و با لمس کردن، دیوارۀ آن را میتوان تشخیص داد.

3) با وارد کردن سوند به داخل سرخرگ ها و ادامۀ آن، که به کدام حفرۀ قلب وارد می شود. از سرخرگ آئورت سوند به سمت بطن چپ و از سرخرگ شش سوند به سمت راست قلب، هدایت می شود.

* علت قطور بودن بطن چپ به وظیفۀ آن برمی گردد که با انقباض آن خون به تمام بدن فرستاده می شود و این عمل مستلزم ماهیچه ای قوی و قطور است.

* رگ های کرونر (آکلیلی) در جلو و عقب متفاوت اند. در جلو حالت مورب و در عقب عمودی هستند.

* دیوارۀ سیاهرگ ها ضخامت کمتری دارند ولی دیوارۀ سرخرگ ها ضخامت بیشتری دارند. اگر سرخرگ ها را با انگشت فشار دهیم و رها کنیم دوباره به حالت اول برمی گردند ولی دیوارۀ سیاهرگ ها روی هم خوابیده است.