گام به گام فعالیت صفحه 151 درس 11 جغرافیا (2) (ژئوپليتيک)

1) مطالعۀ موردی (3) منطقۀ ژئوپلیتیکی خلیج فارس و مطالعۀ موردی (4) منطقۀ ژئوپلیتیکی اتحادیۀ اروپا را در کلاس بخوانید و فعالیت های مربوط به آن را انجام دهید.

2) با توجه به آنچه در درس تاریخ دربارۀ جنگ جهانی دوم خواندهاید، تأثیر آب و هوا را بر عامل قدرت دفاعی روسیه در مقابل آلمان توضیح دهید.

3) جدولی با دو ستون رسم کنید. برای یک ستون عنوان «نقش مثبت» و برای ستون دیگر عنوان «نقش منفی» بگذارید.عوامل پنج گانۀ جغرافیایی مؤثر در قدرت ملی را بخوانید. سپس، برای هریک از مصادیق آن در ستون مثبت یا منفی یک سطر بنویسید.

4) با نوشتن کلمات مناسب داخل دایره ها و ترسیم پیکان ها روی مدل، معنا و مفهوم ژئو پلیتیک را نشان دهید.

5) ناحیه یا منطقۀ ژئوپلیتیکی را تعریف کنید.

بیندیشیم:  علل و عوامل بروز جنگ بین کشورها کدام اند؟ چه راهکارهایی برای مقابله با جنگ و برقراری صلح در جهان وجود دارد؟

مطالعۀ موردی (3)

1) با توجه به نقشه، کشورهای منطقه ژئوپلیتیکی خلیج فارس را نام ببرید.
2) کدام کشورها بیشترین طول ساحل و کدام کشورها کمترین طول ساحل را با خلیج فارس دارند؟
3) چرا قدرت های جهانی به منطقه خلیج فارس توجه خاصی دارند؟ چند دلیل بیان کنید.
4) جدولی رسم کنید و به طور گروهی و با همفکری یکدیگر، عواملی را که موجب همگرایی و واگرایی در منطقه ژئوپلیتیکی خلیج فارس می شوند، فهرست کنید.

مطالعۀ موردی (4)

1) با توجه به نقشه، کشورهای عضو اتحادیه اروپا را نام ببرید.

2) جدولی رسم کنید و به طور گروهی و با همفکری یکدیگر، عوامل همگرایی و واگرایی را در منطقه اتحادیه اروپا فهرست کنید.

3) با توجه به آنچه از مطالعه موردی 3 و 4 استنباط کرده اید، بگویید کدام منطقه (خلیج فارس یا اتحادیهٔ اروپا) در همگرایی و رسیدن به وحدت موفق تر بوده است؟ عوامل واگرایی در کدام منطقه بیشتر است؟ به نظر شما، برای کاهش واگرایی در منطقهٔ مذکور چه می توان کرد؟

1)

مطالعۀ موردی (3):

1) 1- ایران   2- عراق   3- عربستان   4- کویت   5- بحرین   6- امارات   7- قطر   8- عمان

2) بیشترین طول ساحل: ایران – امارات

کمترین طول ساحل: عمان – عراق

3) 1- خلیج فارس یک پهنهٔ آبی مشترک بین کشورهایی است که در ساحل آن قرار دارند. این منطقه حدود 750 میلیارد بشکه ذخیرهٔ نفت دارد که حدود 60 درصد ذخایر شناخته شده جهان را تشکیل می دهد.

2- حدود نیمی از 20 بندر تجاری که صادرات نفت جهان را انجام می دهند، در خلی جفارس قرار دارند. عبور روزانه بیش از 15 میلیون بشکه نفت از تنگهٔ هرمز، اهمیت این تنگه را نشان می دهد.

4) پاسخ به صورت زیر خواهد بود:

مطالعۀ موردی (4):

1) پرتغال – اسپانیا – فرانسه – ایرلند – لیتوانی – ایتالیا – آلمان – لهستان – اتریش – الوونی – فنلاند – استونی - یونان

2) پاسخ به صورت زیر خواهد بود:

3) اتحادیه اروپا در همگرایی و رسیدن به وحدت موفق تر بوده است

عوامل واگرایی در خلیج فارس بیشتر است

برای کاهش واگرایی در خلیج فارس باید کشورهای این حوزه اختلافات قومی و نژادی و مسائل مربوط به نظام حکومتی را حل کنند و تمرکز خود را به موقعیت استراتژیک منطقه و سودآوری آن معطوف کنند.

پایان جواب سوال 1 فعالیت صفحه 151

2) وجود آب و هوای سرد در روسیه در زمستان موجب شکست روسیه در جنگ جهانی دوم در مقابل آلمان شد و ...

3)

پاسخ به صورت زیر می باشد:

4) پاسخ به صورت زیر خواهد بود:

5) منطقه ژئوپلیتیکی عبارت است از بخشی از سطح زمین یا تعدادی کشور همجوار که به دلیل داشتن ارزش های جغرافیایی، بازیگران سیاسی برای کنترل یا تصرف آنها با یکدیگر وارد تعامل (کنش و واکنش) می شوند. این تعامل ممکن است مذاکره، همکاری و همبستگی یا رقابت و کشمکش و حتی جنگ باشد.

پاسخ بیندیشیم:

دلایل پیدایش جنگ ها در جوامع ابتدایی

غارت و کسب غنیمت : گروههای ابتدایی به علت کمبود مواد غذایی برای غارت و چپاول اندوخته‌ها و اشیای قیمتی اقوام دیگر دست به تهاجم می‌زدند.

بیگانه ترسی : دفع خطر از خود گروههای ابتدایی را وادار به ستیزه با هر بیگانه‌ای می‌نمود که با ایجاد ترس در آنها به محدوده زندگی آنان وارد نگردد.

قدرت نمایی : شجاعت و ابراز قدرت از لوازم زندگی ابتدایی افراد انسانی بوده است بنابراین برای اثبات شجاعت و قدرت خود و مطیع کردن دیگران با آنان می‌جنگیدند.

مقابله به مثل : تلافی یا مقابله کردن با تهاجم دیگران یکی دیگر از انواع ستیزه‌های اولیه بشر بوده است و بدین ترتیب کسب وجاهت و حیثیت می‌نمودند.

دلایل پیدایش جنگها در جوامع متمدن

جنگ نتیجه طبیعی قدرتمندی است : هر قدر یک شهر قدرتمندتر می‌شد، بلند پروازی و شهوتش نیز در گسترش سلطه بیشتر می‌گردید.

جنگ محصول تنفر و خشم ملل از یکدیگر است : برای ورود ایتالیا به جنگ جهانی دوم به رهبری موسولینی هیچ چیز بهتر از داشتن یک ایدئولوژی فاشیستی نبود. او نخستین کسی بود که اصل سیاست داخلی ایتالیا را بر «خشونت» و سیاست خارجی آن را بر «کشور گشایی» بنا نهاده بود. او ضمن تهدید یوگسلاوی به تجزیه ، قصد داشت شکست ایتالیاییها را درآدوادر 1895 جبران نماید.

جنگ محصول احساس تحقیر ملل نسبت به یکدیگر است : بهانه‌های روانی و احساس ضعف و تحقیر ملل از یکدیگر می‌تواند علت جنگ افروزی باشد. در جنگ جهانی دوم آلمان بر تحقیری انگشت گذاشت که این ملت بعد از شکست جنگ جهانی اول 1917 متحمل شده بود.

جنگها علل مذهبی و عقیدتی داشته اند : بسیاری از جنگها از جمله جنگهای مذهبی در اروپا بین کشورهای انگلستان و فرانسه یا جنگهای صلیبی بین مسلمانان و مسیحیان که مدت دو قرن به درازا کشید، ریشه عقیدتی و اختلافات مذهبی داشته‌اند.

جنگها به علت منافع مادی ماهیت استعماری داشته‌اند : از قرن شانزدهم با شروع دریانوردی تهاجم به ملل دیگر به قصد چپاول و به یغما بردن سیم و زر آنها رونق یافت. و دو قرن اخیر به اسارت گرفتن ملل و هویت برخی از کشورها اساس فعالیتهای سیاسی ـ اقتصادی جوامع اروپایی گردید.

جنگها به دلیل نیاز به استقلال و رهایی از استعمار ماهیت ضد استعماری داشته‌اند : بیداری کشورهای توسعه نیافته و مستعمره و تلاش برای رهایی و استقلال از کشورهای استعمارگر آنان را درگیر جنگها و خشونتهای شدید نمود که با پیروزی همراه بود.

اختراع و توسعه تسلیحات نظامی : بسیاری از جنگها را به جنگهای فناورانه تبدیل نموده است. در اثر تحقیقات و سرمایه گذاریهای فراوان در خلال جنگ جهانی دوم تسلیحات خطرناک و پیچیده‌ای اختراع گردید که هستی و زندگی کل ابنای بشر را با خطر جدی روبرو نمود، با امری که تاکنون در زندگی بشر بی‌سابقه بوده است.