گام به گام فعّالیت 5 صفحه 71 درس 7 جغرافیای ایران دهم (ویژگی های جمعیت ایران)

1) با توجه به نقش و اهمیت اطلاعات و آمار در برنامه ریزی های اقتصادی و اجتماعی کشورها به عنوان عضو خانواده، جایگاه سرشماری و جمع آوری اطلاعات را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهید.

2) به هرم سنی ایران در سال 1390 و ۱۳۹۵ توجه کنید.

الف) مقایسه ای بین هرم سنی ایران در سال های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵  انجام دهید و تغییرات آن را بررسی کنید.

ب) گروه های سنی ایران را در سال ۱۳۹۵ مورد بررسی قرار دهید.

ج) بیشترین جمعیت در کدام گروه سنی مشاهده می شود؟ این گروه سنی چه ویژگی هایی دارد؟

د) چه مزایا و محدودیت هایی را برای کشور ما ایجاد می کنند؟

3) با کمک هرم های سنی زیر، به سؤالات پاسخ دهید.

الف) میزان رشد موالید در کدام کشور بیشتر است؟

ب) کدام کشور، افراد سالمند بیشتری دارد؟ پیامدهای آن چیست؟

ج) کدام کشور درصد جمعیت فعال اقتصادی بیشتر، و چه مزایا و محدودیت هایی پیشرو دارد؟

د) قاعده هرم دو کشور را مقایسه کنید.

4) به نظر شما یک هرم سنی مطلوب (جمعیت مناسب برای حال و آینده) چه شکلی دارد؟ به صورت شماتیک، هرم مناسب جمعیتی رسم کنید. دلایل خود را از چگونگی رسم هرم سنی ارائه کنید.

1) سرشماری نفوس و مسکن فقط شمارش جمعیت نیست بلکه از سرشماری عمومی نفوس و مسکن، اطلاعات مهمی درباره ساختار جمعیت، مهاجرت، ویژگی های اجتماعی، باروری، آموزش و ویژگی های مسکن تا پایین ترین سطوح جغرافیایی به دست می آید . نتایج حاصل از سرشماری مورد استفاده برنامه ریزان، تصمیم گیران، پژوهشگران و سایر کاربران قرار می گیردمهم ترین اهمیت سرشماری نفوس و مسکن عبارتست از :
* برنامه ریزی برای توزیع عادلانه منابع، خدمات و امکانات در مناطق مختلف کشور

* شناسایی اوضاع اجتماعی و اقتصادی مانند وضع سواد و تحصیلات و ارائه خدمات آموزشی و برنامه ریزی های مربوط به سیاست های آموزشی.

* تهیه برآوردها و پیش بینی های جمعیتی برای برنامه ریزی های دراز مدت توسعه و عمران کشور

* تولید آمارهای اختصاصی و پایه ای برنامه ریزی های جمعیتی مانند محاسبات مربوط به شاخص های مرگ و میر، ولادت و باروری، مهاجرت و جابه جایی های جمعیت و ...

2) الف) میزان موالید درسال 1395 نسبت به سال 1390 کمی افزایش یافته است و در واقع جمعیت 0 تا 4 سال افزایش داشته است و در مجموع در تمام گروه های سنی تقریبا افزایش محسوس جمعیت را درسال 1395 نسبت به سال 1390 می بینیم.

مقایسه هرم های سنی جمعیت ایران در دو دهه اخیر نشان میدهد که ساختمان هرم سنی جمعیت ایران در حال معکوس شدن است. جمعیت کشور که در حال حاضر جمعیت جوانی است، در سال های آتی به سوی سالمندی متمایل خواهد شد. به بیانی دیگر، در حال حاضر هرم سنی جمعیت ایران در مراحل اولیه انتقال از مرحله جوانی به سالخوردگی جمعیت است. در سال 1405 هجری شمسی ساختمان سنی و جنسی جمعیت به شکل هرم سنی نامرتب خواهد بود. در این حالت رشد جمعیت آهسته خواهد شد

ب) درسال 1395 بیشرین تعدادجمعیت درگروه بزرگسالان مشاهده می شود با رقم حدود 28 میلیون نفر و درگروه بعدی جوانان هستند با رقم حدود 26 میلیون نفر و سپس درگروه جوان و نوجوان حدود 19 میلیون نفر و کم ترین تعداد در گروه سالمندان حدود 6 میلیون نفر می باشد.در سال های آینده چنین ترکیبی کاملا تغییر می کند و تعداد سالمندان از 6 میلیون نفر بیشترخواهد شد و از تعداد گروه های دیگر جمعیتی کاسته می شود تا این که به روزی می رسیم که جمعیت کشور ماهش یافته و بیشتر جمعیت سالمند می باشند.

ج) تعداد جمعیت در گروه سنی جوانان (20 تا 29 سال) از همۀ دیگر گروه های سنی بیشتر است ولی در آینده جمعیت بزرگسالان بیش تر از جوانان شده و جمعیت روبه پیری حرکت می کند. البته پیر شدن جمعیت امری است که حتما در کشور اتفاق می افتد و اساسا پیر بودن جمعیت مشکلات خاص خود را دارد و از طرفی دیگر جوانی جمعیت بدون توسعه کشور و عدم تامین امکانات لازم برای جوانان مشکلات زیادی را برای کشور ایجاد می کند. بهتر است بین جمعیت و منابع و امکانات فضای جغرافیایی کشور تعادل باشد. به دور از هرگونه شتاب زدگی و سردادن شعارهای نامناسب با برنامه ریزی درست اقدام کنیم ولی کشور ما با توجه به امکاناتی که دارد فقط می تواند 30 میلیون جمعیت داشته باشد و اگر بیشتر از 30 میلیون باشد.

د) جوان بودن جمعیت کشور مزایایی دارد مانند وجود نیروی کار درکشورو امکان دفاع از مرزهای کشور و .... والبته اگردرکشوری جمعیت جوان زیاد باشد و کشور توسعه نیابد مشکلاتی از قبیل کمبود شغل و مسکن و دیگر مشکلات برای جوانان ایجاد می شود.جمعیت جوان باید همراه با توسعه و پیشرفت کشور باشد و اساسا افزایش جمعیت بطور کلی باید همسو با پیشرفت و توسعه کشور باشد اگر تبلیغات افزایش جمعیت داشته باشیم ولی امکانات اولیه برای جمعیت مانند آب و محیط زندگی مناسب وجودنداشته باشد از نظر امنیتی کشوربه خطر می افتد و مردم به سختی دراین سرزمین پاک زندگی می کنند.

3) الف) رشد موالید درکشور اکوادر بیشتراست زیرا قاعده یا پایه هرم پهن تراز کشور آلمان می باشد

ب) کشور آلمان سالمند تراست زیرا بالای هرم یا راس هرم پهن تر از کشور اکوادر می باشد. پیر بودن جمعیت موجب کاهش نیروی کار در کشور شده و از نظر دفاعی کشور را ضعیف می کند و ورود نیروی کار از کشورهای دیگر نسبت جمعیت بومی را به غیر بومی نامتعادل کرده و مشکلاتی را برای کشور ایجاد می کند و ضمناً نگهداری از سالمندان هزینه زیادی را به اطرافیان و دولت وارد می سازد.

ج) در کشور آلمان درصد جمعیت فعال اقتصادی بیش تراس زیرا میانه هرم پهن تر از کشور اکوادور می باشد. در کشورهایی که درصد جمعیت فعال اقتصادی بیشتر است کشور از نظر نیروی کار و توان نظامی مشکلی ندارد و امکان فعالیت های اقتصادی و تولیدی در کشور را بیشتر می کند البته اگر جمعیت فعال اقتصادی زیاد باشد و کشور زیر ساخت های مورد نیاز را نداشته باشد موجب افزایش بی کاری و ... در کشور می شود. بالا بودن درصد جمعیت فعال اقتصادی اگر با توسعه و رشد کشور در همه ابعاد همراه باشد مزایای زیادی برای کشور دارد و موجب افزایش تولید و پیشرفت کشور می شوند ولی اگر جمعیت فعال اقتصادی در کشور زیاد باشد و کشور توسعه و پیشرفت در همه ابعاد را نداشته باشد مشکلات زیادی را برای کشور ایجاد می کند و یکی از پیامدهای آن افزایش بیکاری و افزایش بزهکاری های اجتماعی درجامعه است.

د) قاعده هرم سنی جمعیت کشوراکوادر بزرگ تر از قاعده هرم سنی جمعیت کشور آلمان می باشد زیرا میزان زاد و ولد در آلمان خیلی کمتر از اکوادر می باشد.

4) این شکل ازهرم سنی مناسب است زیرا:

1- تعداد مناسب گروه کودکان ونوجوانان زیرا پایه هرم زیاد پهن نیست.

2- بالا بودن جمعیت بزرگسالان زیرا میانه هرم پهن است.

3- کم بودن جمعیت کهنسالان زیرا بالای هرم باریک است.

4- افزایش نسبتا متعادل جمعیت به دلیل تعداد مناسب جوانان و برگسالان

5- دراین هرم مشکل جوانی و پیری جمعیت بسیار کم است و ... .