گام به گام قلمروزبانی صفحه 74 درس کویر فارسی (3)

1) از متن درس، برای هر یک از معانی زیر، واژه های معادل بیابید.

بادگرم مهلک   (..................)                     تماشا     (..................)

آویزان             (..................)                     نگرش    (..................)

2) چهار گروه اسمی که اهمیت املایی داشته باشند، از متن درس بیابید و بنویسید.

3) به انواع دیگر از « وابسته های وابسته » توجه کنید:

الف) صفتِ صفت: اسم + -ِ + صفت + -ِ + صفت

برخی از صفت ها، صفت های همراه خود را بیشتر معرفی می کنند و درباره ویژگی های آنها توضیح می دهند؛ این صفت با صفت همراه خود، یک جا وابسته هسته می شود. مانند:

*پیراهنِ آبیِ روشن

هسته  صفت  صفت

*رنگِ سبزِ چمنی

در نمونه های بالا، واژه های « روشن » و « چمنی » وابسته وابسته از نوع « صفتِ صفت » هستند.

ب) قیدِ صفت: کلمه ای است که درباره اندازه و درجه صفت پس از خود توضیح می دهد؛ مانند:

*دوستِ بسیار مهربان

هسته    قید    صفت

*شرایط  تقریباً پایدار

واژه های «بسیار» و «تقریباً» وابستهِ وابسته، از نوع « قیدِ صت » هستند.

* در کدام گروه های اسمی زیر، « وابسته وابسته » به کار رفته است؟ نوع هر یک را مشخص کنید.

* تموز سوزان کویر                                        * سه دست لباس ایرانی

* قلب آن کویر                                             * این معمار خوش ذوق

* هوای نسبتاً پاک                                        * شاگرد حوزه ادبی

4) عبارت زیر را با توجه به موارد « الف » و « ب » بررسی کنید.

* آن شب نیز من خود را بر روی بام خانه گذاشته بودم و به نظاره آسمان رفته بودم.

الف) گروه های اسمی

ب) نفش دستوری واژه های مشخص شده

1) بادگرم مهلک  (شموم)                            تماشا   (نظاره)

آویزان               (معلّق)                             نگرش   (تلقّی)

2) تلألؤ ماه – غم غربت – ماوراءالطبیعه – نشئه و خوشی – سَموم سرد – دریای سبز معلّق – علم مصلحت اندیش – گشت و گذار

3) تموز سوزان کویر ß  وابسته وابسته ندارد.

سه دست (ممیّز) لباس ایرانی

قلب آن (صفت مضاف‌الیه) کویر

این معمار خوش ذوق  ß وابسته وابسته ندارد.

هوای نسبتاً (قید صفت) پاک

شاگرد حوزه ادبی (صفت مضاف‌الیه)

4) الف) گروه قیدی: نیز)  قید (من خود را)  گروه مفعولی (بر روی بام خانه) گروه متممی (گذاشته بودم) گروه فعلی (به نظاره آسمان)  گروه متممی (رفته بودم)  گروه فعلی

ب) (نیز) قید (به نظاره آسمان) متمم