گام به گام قلمرو ادبی صفحه 28 درس آزادی فارسی (3)

1) کدام یک از ترکیب ها و واژه های مشخّص شده، مفهوم مجازی دارند؟ دلایل خود را بنویسید.

الف) ناله «مرغ اسیر» این همه بهر وطن است             مسلک «مرغ گرفتار» قفس، همچو من است

ب) بدین شکسته «بیت الحزن» که می آرد                   نشان یوسف دل از چهِ زنخدانش          حافظ

پ) در «بیت الاحزان» درآمد و نالید؛ چنانچه هر پرنده بر بالای سر یعقوب بود، بنالید.

قصص الانبیا

2) با توجه به بیت های زیر، به پرسش ها پاسخ دهید.

*با آنکه جیب و جام من از از مال و می تهی است             ما را فراغتی است که جمشید جم نداشت

* در دفتر زمانه فتد نامش از قلم                                  هر ملتی که مردم صاحب قلم نداشت

الف) درباره تلمیح به کار رفته در بیت اول توضیح دهید.

ب) مصراع های مشخص شده را با توجه به آرایه « کنایه » بررسی کنید.

1) الف) مرغ اسیر: مجاز و استعاره از شاعر                     مرغ گرفتار: معنای واقعی

ب) منظور «دل» است و در معنای مجازی

پ) بیت الاحزان: حقیقی

2) الف) جمشید: نام پادشاه معروف و بزرگ است. مدت سلطنت وی حدود هفت صد سال بود. نخستین کسی است که جاده ها در کوه ها و صحرا ها ساخت. در اواخر سلطنت ادعای خدایی کرد و ضحاک بر او چیره شد و با ارّه او را به دو نیم کرد. جمشید جامی داشت منسوب به « جام جم » که با نگاه کردن به آن نادیده ها را می دید.

ب) با آنکه جیب و جام من از مال و می تهی است: کنایه از فقیر بودن و خوشی نداشتن

در دفترِ زمانه فتد نامش از قلم: روزگار نامش را از یاد خواهد برد و به فراموشی خواهد سپرد. (نابودی)