گام به گام کارگاه درس پژوهی صفحه 24 درس 2 فارسی ششم (پنجره های شناخت)

ابوعلی محمد بلعمی، مورخ و ادیب ایرانی و از وزرای دانشمند دربار سامانی بود. او کتاب «تاریخ طبری» را از عربی به فارسی ترجمه کرد و به «تاریخ بلعمی» شهرت یافت. ابوعلی بلعمی در بخارا تولد یافت و دربار سامانیان خدمت می‌کرد. وی در زمانی که آلپ تکین فرمانده خراسان بود، به وزارت عبدالملک بن نوح رسید. سپس وی وزیر منصور بن نوح سامانی شد. ابوعلی بلعمی در نشر زبان فارسی تأثیر بسیاری داشت و با ادیبان آن دوره مکاتبه داشت. یکی از کارهای ماندگار او، ترجمه و تلخیص «تاریخ الرسل و الملوک» یا تاریخ طبری بود. تاریخ وفات ابوعلی بلعمی مشخص نیست، اما باید در سال ۳۸۳ ق یا پس از آن روی داده باشد.

سعدی، مشرف الدین مصلح بن عبدالله شیرازی، یکی از بزرگترین شاعران و نویسندگان قرن هفتم هجری قمری است. نام «سعدی» از نام اتابک مظفرالدین سعد پسرِ ابوبکر پسرِ سعد پسرِ زنگی گرفته شده است. او احتمالاً بین سال های ۶۰۰ تا ۶۱۵ هجری قمری متولد شده است. در جوانی به مدرسهٔ نظامیهٔ بغداد رفت و به تحصیل ادب و تفسیر و فقه و کلام و حکمت پرداخت. سپس به شام، مراکش، حبشه و حجاز سفر کرد و پس از بازگشت به شیراز، شاهکارهای خود را نوشت. در سال ۶۵۵، سعدی‌نامه یا بوستان را به شعر درآورد و در سال بعد (۶۵۶) گلستان را نوشت. علاوه بر این، او قصاید، غزلیات، قطعات، ترجیع بند، رباعیات و مقالات و قصاید عربی نیز دارد که همه آنها را در کلیات خود جمع کرده است. او در شیراز در سال های ۶۹۰ تا ۶۹۴ هجری وفات کرد و در همانجا به خاک سپرده شد.

ابوالقاسم حالت، شاعر، مترجم و محقق توانای معاصر در سال ۱۲۹۸ در تهران به دنیا آمد. وی پس از تحصیلات مقدماتی و متوسطه به استخدام شرکت ملی نفت ایران درآمد و تا زمان بازنشستگی در خدمت این سازمان بود.

ابوالقاسم حالت در جوانی به فراگیری زبان‌های عربی، انگلیسی و فرانسه پرداخت و از سال ۱۳۱۴ به شعر و شاعری روی آورد.

وی از سال ۱۳۱۷ همکاری خود را با مجله معروف توفیق آغاز کرد. علاقه به مسائل دینی سبب شد از سال ۱۳۲۳ هر هفته چند رباعی جدی که ترجمه‌ای از کلمات قصار علی بن ابی‌طالب بود در مجله «آئین اسلام» چاپ کند. حالت در ترانه‌سرایی نیز دستی توانا داشت. حالت در آن سال‌ها با نشریات امید، تهران مصور و پیام ایرانی نیز همکاری داشت و ملک‌الشعرا بهار او را به کنگره نویسندگان ایران دعوت نمود.

حالت در زمینه موسیقی اصیل ایرانی نیز فعالیت داشت و سراینده نخستین سرود جمهوری اسلامی بود. وی پس از انقلاب اسلامی نیز علیرغم کهولت سن مدت زمانی نسبتاً طولانی با مجله گل آقا همکاری کرد. از ابوالقاسم حالت آثار ادبی و فرهنگی فراوانی در زمینه‌های طنز، شعر، ادبیات و ترجمه باقی مانده‌است. وی در سوم آبان سال ۱۳۷۱ بر اثر سکته قلبی درگذشت.

آثار:

دیوان ابوالعینک

دیوان شوخ

گلزار خنده

دیوان اشعار (اشعار، رباعیات)

پروانه و شبنم