گام به گام گفت و گو کنید صفحه 67 درس 8 هویت اجتماعی (بعد فرهنگی هویت ایران)

امروزه رسانه ها و فضای مجازی با عبور از مرزهای جغرافیایی، سیاسی و فرهنگی جوامع، تعامل فرهنگی را از سطح محققان و مولدان فرهنگی به عموم کاربران و مصرف کنندگان فرهنگی منتقل کرده است و از سوی دیگر تعامل فرهنگی را از سطح نمادها و هنجارها به عمق عقاید و ارزش ها می کشاند. بدین وسیله عقاید، ارزش ها و فرهنگ های توحیدی، اسطوره ای و دنیوی با کمیت و کیفیت نابرابر در دسترس همه قرار می گیرند و بدین ترتیب رسانه ها و فضای مجازی عرصۀ مهم ترین منازعه هویتی می شوند.

فضای مجازی چه فرصت ها و تنگناهایی برای ساماندهی درست این منازعه هویتی دارد؟ ما برای پاسداری از هویت فرهنگی خود چه ظرفیت های بالقوه و بالفعلی داریم؟ برای حفظ و بسط هویت فرهنگی خودمان در سطح فردی و اجتماعی )محلی و ملیّ( منطقه ای و جهانی چه تکالیفی داریم؟ شما چه پیشنهاداتی دارید؟

فرصت ها و تنگناها:

فضای مجازی، در بسیاری از موفقیت ها و پیشرفت های کشور در عرصه های مختلف علوم و خدمات و بهبود زندگی مردم، نقشی بی بدیل داشته است. فضای مجازی، دارای فرصت های بسیار ارزشمند و مفید می باشد که باید در جهت ارتقاء علمی و افزایش آگاهی ها در حوزه های مختلف از آن بهره برد. از آنجا که فرهنگ ما آمیخته با دین ماست، از شبکه های مجازی می توان به عنوان مکانی برای تبلیغ آموزه های انقلاب اسلامی و مذهبی استفاده کرد. حضور گسترده نیروهای انقلابی و مذهبی در این شبکه ها، مانند شبکه های اجتماعی نسل اول، آثار مثبتی نظیر: امکان آسان تر جذب، ایجاد فرصت شبکه سازی برای آنها و بالا بردن قدرت بسیج آنان را به دنبال دارد. مهم ترین فایده فضای مجازی که در اختیار همه قرار می گیرد، به روز بودن اطلاعات آن است.

با این حال، بیش از آنکه قرارگرفتن در چنین فضایی برای کاربران جوان ایرانی فرصت ساز باشد، بیشتر به یک تهدید و چالش برای آنها تبدیل شده است. در گذشته، آموزه های دینی را در کاغذها و کتب دینی می نوشتند و این متون دینی سالیان دراز بدون تغییر باقی می ماند؛ درحالی که در فضای مجازی، دین زمان ندارد و ثابت باقی نمی ماند و بسیاری از پایگاه های مذهبی، از نظر ساختار و محتوا تغییر می کنند. به دنبال آن، ظهور و گسترش فناوری های نوین فضای مجازی، به ویژه اینترنت، یکی از ویژگی های عصر گرایش به مادیات و تجمل گرایی و مصرف گرایی است. تبلیغات گستره در این فضاء، غالباً متوجه سکولار کردن کاربران است که از سوی صاحبان این تبلیغات و در جهت پیشبرد منافع خود و کشورشان طراحی می شود؛ همان گونه که در دنیای واقعی نیز در جستجوی منافع خویش هستند. «نظام معنایی این دوران، بر این اساس تعریف می شود که چه مصرف می کنند، چه ماشینی سوار می شوند و چه خانه ای می خرند.»

هویت دینی افراد نیز در شرایطی تحت الشعاع این فضای مجازی قرار می گیرد که قرار گرفتن در چنین فضایی نقش مؤلفه های دینی، از جمله: گناه، قداست، پاکی، رستگاری و اطاعت را در نظر کاربران، به ویژه کاربران جوان ایرانی، از بین می برد و در نهایت، منجر به تهدید شده، زمینه ساز بحران دینی در بین این جوانان می شود.

ظرفیت های بالقوه و بالفعل:

ما با داشتن هویت اصیلی ایرانی – اسلامی و با بی طرف نگه داشتن خود به در فضای مجازی می توانیم دست به تحلیل و بررسی و در نهایت روشنگری گروه ها و افراد بی طرف کنیم و با ایجاد محتوای در خور هویت ایرانی – اسلامی خودمان ، آن چهره صحیح از هویت خودمان را به نمایش بگذاریم.

وظایف:

کنترل خودمان و خانواده و اطرافیان و دوستانمان از آسیب های این فضا، روشنگری در این فضا، تولید محتوای درخور و شایسته برای ارائه و نامیش فرهنگ و هویت اصیل خودمان.