تعریف های زیر را بخوانید و بگویید آیا به خوبی مفهوم مورد نظر را معرفی می کنند؟
-1 هوا: اسطقس شفافی است که نور را از خود عبور می دهد.
تعریف واضح نیست.خیر
-2 دانشگاه: مرکزی علمی که زیرنظر وزارت علوم تحقیقات وفناوری مدرک علمی اعطا میکند.
جامع نیست
3_مربع:شکل محدود به چهار ضلع.
تعریف مانع نیست
-4 علت: چیزی است که معلول داشته باشد و معلول چیزی است که علت داشته باشد.
تعریف دوری
تعریف خاص بالا تعریف های خوبی نیستند. هنگام تعریف یک مفهوم لازم است به نکات زیر توجه کنیم
در تعریف باید از واژه های آشنا برای شنونده استفاده کنیم تا واضح و یاب فهم باشد و نباید از واژه هایی استفاده نماییم که درک آنها برای شنونده دشوارترند و یا وی را به اشتباه می اندازند.
باید از مفاهیم روشن تر و شناخته شده تر استفاده کنیم.
از الفاظ مبهم و نامأنوس و ایهام و استعاره پرهیز کنیم؛ مانند:
قیمتی: ثمین( ثمین نامأنوس وناشناخته تر از قیمتی است) هلال ماه: گوشواره آسمان (از استعاره استفاده شده است)
تعریف باید تمامی مصادیق آن مفهوم را دربربگیرد و به اصطلاح « جامع افراد » باشد؛ به عنوان مثال:
تعریف مثلث به «شکلی که دارای سه ضلع مساوی است» شامل خی از انواع مثلث مانند مثلث قائم الزاویه نمی شود.
تعریف فلز به عنصری که هادی الکتریسته است و در دمای معمولی جامد است ،شامل جیوه نمی شود.
راه حل ساده برای فهم جامع بودن یا جامع نبودن :
جمله ای سوالی به شرح زیر نوشته و ابتدا تعریف را قرار می دهیم و سپس امر مورد تعریف
مسلمانان : شیعه
مثلث : شکل سه ضلعی
آیا شیعه شام همه مسلمانان شده است ؟ بله : جامع است خیر : جامع نیست آیا شکل سه ضلعی شام همه مثلث شده است ؟ بله : جامع است خیر : جامع نیست
تعریف باید تنها بر مصادیق آن مفهوم صدق کند و بر مصادیق مفاهیم دیگر صدق نکند و در اصطلاح » مانع اغیار » باشد؛ به عنوان
مثال
تعریف آیینه به شیئی که نور را منعکس می کند درست نیست، زیرا این تعریف تنها بر آیینه صدق نمی کند و شام سایر اشیای صیقلی نیز می شود.
تعریف مستطیل به شکلی با چهار ضلع که دو به دو موازی هستند تنها شام انواع مستطیل نمی شود و بر لوزی نیز صدق می کند.
تهیه کننده :حیدر جلالی