تنوع تبادلات گازی در سایر جانوران

 تنفس در تک سلولی ها :

در این جانداران و جانوران مثل کرم پهن پلاناریا و هیدر که سلول های بدن آن ها به طور مستقیم با محیط بیرون در ارتباط هستند ¬ تبادل گازها به صورت مستقیم به روش انتشار انجام می شود.

نکته :

در تک سلولی ها، سامانه گردش مواد، نقشی در تبادلات گازی ندارد.

تنفس نایدیسی :

منظور از نایدیس، یک سری لوله های منشعب و مرتبط باهم هستند که از سطح بدن جانور به عمق آن نفوذ کرده به طوری که انشعابات پایانی نایدیس در کنار تمامی سلول های بدن قرار می گیرد.

نکته:

حشرات  دارای تنفس نایدیسی اند

انشعابات پایانی نایدیس ها در عمق بدن :

1-دارای مایعی هستند که سطح داخلی نایدیس را مرطوب می کند.

2- انتهای این انشعابات، بسته هستند.

نایدیس ها در سطح بدن، توسط منافذ تنفسی (در سطح شکمی قرار دارند)، با محیط بیرون برقرار می کنند.

نایدیس ها با یکدیگر ارتباط دارند.

مکانیسم تنفس در سیستم نایدیسی :

انجام دم ¬  ورود هوای پراکسیژن به نایدیس توسط منافذ تنفسی ¬  ورود هوا به انشعابات نایدیس در عمق بدن ¬  محلول شدن 2O در مایع درون نایدیس های انتهایی  ¬ عبور از جدار نایدیس و ورود به مایع بین سلولی عبوراز غشای سلول و ورود به آن

نکته :

در تنفس نایدیسی ، مطابق مراحل بالا، دستگاه گردش مواد، نقشی در تبادل گازها ندارد.

همه چیز درباره ی حشرات

قلب حشرات در ناحیه ی پشتی بدن قرار گرفته که همولنف را در بدن جانور جابه جا می کند.

حشرات دفاع غیراختصاصی دارند (پادتن و پرفورین و....) ندارند.

مغز حشرات از چندین گره به هم جوش خورده تشکیل شده است یک طناب عصبی شکمی هم دارند.

حشرات جز بندپایان بوده و هر حشره 6 پا دارد.

فصل 5 دهم : حشرات دارای لوله های مالییگی هستند که به روده متصل اند.

حشرات اسکلت بیرونی دارند که در حرکت و محافظت نقش دارد.

چشم مرکب دارند که از تعداد زیادی واحد مستقل بینایی تشکیل شده است)سال یازدهم(

ماده ی دفعی نیتروژن دار حشرات، اوریک اسید می باشد

تنفس پوستی

تبادل گازهای تنفسی از طریق پوست انجام می شود.

زیر پوست جانورانی که تنفس پوستی دارند، شبکه های مویرگی زیادی وجود داشته در نتیجه جریان خون در سطح پوست افزایش می یابد.

شرط تبادلات گازی در تنفس پوستی ¬  مرطوب بودن سطح پوست جانور

در کرم خاکی ¬  زندگی در محیط مرطوب سطح پوست را مرطوب نگه می دارد.

در قورباغه ¬  ترشح ماده مخاطی لغزنده در سطح پوست باعث مرطوب شدن پوست می شود

نکته :

در قورباغه بخش زیادی از تبادلات گازی از طریق پوست انجام می شود و شش ها نقش کم تری دارند.

تنفس آبششی

ساده ترین آبشش ها در ستاره دریایی (خارپوست)که به صورت برجستگی های کوچک و پراکنده پوستی هستند که تبادلات گازی را از طریق پوست جانور انجام می دهند در سایر بی مهره ها آبشش ها به نواحی خاصی محدود می شوند.

آبشش خارجی  ¬ نوزاد برخی از ماهیان و تمام دوزیستان

آبشش داخلی  ¬ نوزاد برخی ماهی ها و ماهی های بالغ

ماهیان و دوزیستان نابالغ آبشش دارند.

ساختار آبشش ها در ماهی ها

1- کمان آبششی

2- خارهای آبششی (وظیفه این خارها جلوگیری از خروج موادغذایی است(.

3- رشته های آبششی

4- تیغه های آبششی (جهت حرکت خون و آب عکس یکدیگر می باشند)

مسیر حرکت خون در ماهی

قلب ماهی ¬ سرخرگ شکمی (حاوی خون تیره) ¬ آبشش ها ¬ کمان آبششی ¬رشته های آبششی  ¬ تیغه های درون رشته های آبششی ¬ تبادل گازهای تنفسی در مویرگ ها ¬ رشته های آبششی ¬ کمان آبششی  ¬آبشش ها سرخرگ پشتی (حاوی خون روشن) ¬ اندام ها

تنفس ششی

بی مهرگان خشکی ¬ حلزون و لیسه

مهره داران خشکی زی

در مهرداران دو نوع سازوکار تهویه ای برای ایجاد جریان پیوسته ی هوای تازه در سطح تنفسی وجود دارد :

فشار منفی : مکش ایجاد شده در اثر فشار منفی باعث ورود هوا به دستگاه تنفسی می شود.

فشارمثبت : در دوزیستانی مثل قورباغه به کمک ماهیچه های دهان و حلق هوا با فشار قورت داده می شود!!!

تنفس در پرندگان

 پرنده ها به اکسیژن زیادی نیاز دارند، چون پرواز می کنند؛در پرنده ها به شش ها مجهز به ساختار هایی به نام کیسه های هوادار بوده که کارایی دستگاه تنفس این ؛ جانوران را بیشتر می کند.

4 عدد کیسه هوادار شش راست + 4 عدد کیسه هوادار شش چپ + یک عدد کیسه مشترک بین شش چپ و راست