هر مکان در روی زمین ویژگی هایی دارد و یکی از کارهای جغرافیدانان، مطالعه شباهت ها و تفاوتهای میان مکان ها است.
شباهت ها و تفاوتهای میان مکان های مختلف جغرافیایی، از آن ناشی می شود که میان اجزا و پدیده های هر مکان، نوعی پیوستگی و هماهنگی وجود دارد که آن مکان را از سایر مکان ها متفاوت و مجزا می سازد.
مثال
جنگل ناحیه ای است پوشیده از درختان انبوه و متراکم و از نظر این ویژگی، میان تمام نواحی جنگلی جهان، شباهت وجود دارد. در مقابل، بیابان ناحیه ای است فاقد پوشش گیاهی و یا دارای پوشش گیاهی ضعیف و تک.
بنابراین از حیث پوشش گیاهی، بیابانها، به هم شبیه هستند و در عین حال، با جنگل ها تفاوت دارند.
ناحیه عبارت است از بخشی از سطح زمین که ویژگی های جغرافیایی ( طبیعی ، اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و ... ) همگون و خاصی دارد ؛ به طوری که با بخش های مجاور خود متفاوت است.
با توجه به تعریف بالا، می توان دو ویژگی را برای ناحیه برشمرد:
1-ویژگی اصلی هر ناحيه، وحدت و همگونی نسبی عناصر طبیعی و انسانی موجود در آن است. (وحدت یابی )
2- هر ناحیه، به درجه ای از همگونی رسیده است که از سایر بخش های پیرامون خود متمایز می شود و با آنها تفاوت دارد.
مثال
به دو شکل زیر توجه کنید:
بندر پیرائوس یونان
مزرعه ای در سوئیس
شکل بالایی ، یک ناحية ساحلی با فعالیت های مربوط به تجارت و گردشگری را نشان میدهد که در این ناحیه
الف امکان تجارت دریایی موجب به وجود آمدن شهری با نقش بندری در کنار دریا شده است.
ب جمعیت زیاد، فعالیت های تجارت و گردشگری، حمل ونقل بار و مسافر موجب پدید آمدن ساختمانهای بلندمرتبه شده است.
اما شکل پایین ،
یک ناحیه مرطوب با پوشش گیاهی غنی و فعالیت دامداری را نشان می دهد. در این ناحیه:
الف بارندگی زیاد و رطوبت کافی، چمنزارهایی وسیع و شرایطی مناسب برای دامداری و پرورش گاو فراهم آورده است.
ب نوع و شکل سقف خانه ها، با ریزش های جوی و فعالیت اقتصادی ساکنان، یعنی نگهداری دام و علوفه، تناسب دارد.
مثال فوق نشان می دهد که در هر ناحیه، ارتباطی قوی میان اجزا و پدیده ها وجود دارد و نوع فعالیت و شیوه زندگی ساکنان هر ناحیه در ارتباط با محیط طبیعی و ویژگی های آن شکل می گیرد.
تهیه کننده : زاهدین ساکی