با تعیین سرعت آب در یک رودخانه یا کانال و اندازه گیری سطح مقطع آن، میزان آبدهی محاسبه می شود.
۱) \(Q=A×V\)
\(Q\) :دبی \((\frac {m^۳}{s})\)
\(A\) :مساحت سطح مقطع جریان آب \((m^۲)\)
\(V\) : سرعت جریان آب \((\frac {m}{s})\)
۲) آبدهی (دبی): حجم آبی است که در واحد زمان (ثانیه) از مقطع عرضی رودخانه عبور میکند.
آب در رودی با سطح مقطع ۱۰۰ متر مربع و با سرعت متوسط ۲ متر بر ثانیه در جریان است:
الف آبدهی رود را محاسبه کنید.
\(Q=A×V => Q=۱۰۰m^۲ × ۲\frac{m}{s}=> Q=۲۰۰\frac{m^۳}{s}\)
ب اگر این رود به یک تالاب منتهی شود، در طی یک هفته چند متر مکعب آب را وارد تالاب میکند؟
یک هفته : \(۷×۲۴×۶۰×۶۰=۶۰۴۸۰۰\)
\(۲۰۰×۶۰۴۸۰۰=۱۲۰۹۶۰۰۰۰m^۳\)
بیشترین سرعت جریان آب: در وسط و نزدیک سطح آب
کمترین سرعت جریان آب: در نزدیکی کف و دیوارهها
بیشترین سرعت جریان آب: در سمت دیواره مقعر رودخانه (کاو) —> فرسایش
کمترین سرعت جریان آب: در نقطه مقابل آن (کوژ) —> رسوب گذاری
الف در شکل زیر مقدار رسوب گذاری و فرسایش را در نقاط \(A\) و \(A'\) مقایسه کنید.
حداکثر سرعت آب در نقطه \(A'\) وجود دارد. پس در این نقطه میزان فرسایش بیشتر است. در \((A)\) رسوب گذاری صورت میگیرد.
ب هر یک از نیمرخ های الف، ب و پ مربوط به کدام مقطع رودخانه میباشد؟
الف) \(CC'\) ، ب) \(BB'\) ، پ) \(AA'\)
بر اثر بهره برداری از یک آبخوان در یک دشت به مساحت \(۲۰۰ × ۱۰^۶\) متر مربع و تخلخل \(۳۰\) درصد، سطح ایستابی \(۱۰\) متر افت کرده است:
الف چه حجمی از آب تخلیه شده است؟
\(V=۲۰۰×۱۰^۶×۱۰=>V=۲۰۰×۱۰^۷\) حجم کل آبخوان
حجم آب تخلیه شده \(×۱۰۰=>\frac{۳۰}{۱۰۰}=\frac{x}{۲۰۰×۱۰^۷}=>x=۶۰۰×۱۰^۶m^۲\) حجم کل \(/\) حجم فضاهای خالی \(=\) تخلخل
ب چنان چه این حجم آب در طی \(۳۰\) روز پمپاژ شده باشد، میانگین آبدهی چاهها چقدر بوده است؟
میزان آبدهی چاهها \(Q=\frac{V}{t}=>Q=\frac{۶۰۰×۱۰^۶}{۳۰×۲۴×۳۶۰۰}=>Q=۲۳۱/۵\frac{m^۳}{s}\) :حجم
سختی آب: فراوانی یونهای \(Ca\) و \(Mg\)
واحد سختی آب: میلی گرم در لیتر کلسیم کربنات
سختی کل آب: \(TH=۲/۵ Ca ^{۲+}+ ۴/۱Mg^{۲+}\)
نمونه آبی دارای \(۵۰\) میلی گرم در لیتر یون کلسیم و \(۳۵\) میلی گرم در لیتر یون منیزیم است.
الف سختی کل آب چقدر است؟
\(TH=۲/۵ Ca ^{۲+}+ ۴/۱Mg^{۲+}\)
ب آیا این آب برای شرب مناسب است؟
مناسب است، زیرا از \(۵۰۰\) کمتر است. \(TH=۲/۵(۵۰)+۴/۱(۳۵)=۲۶۸/۵\frac{mg}{Lit}\) :سختی آب