آتشفشان‌

مواد خارج شده از آتشفشان ها:

مواد خارج شده از آتشفشان ها، به صورت جامد (تفرا) مایع (لاوا یا گدازه) و بخارهای آتشفشانی (فومرول) است.

به مواد آتشفشانی جامد که به صورت ذرات ریز و درشت بر اثر فعالیت آتشفشان به هوا پرتاب می‌شود، تفرا گفته می‌شود.

نحوه تشکیل سنگ‌های آذرآواری:

در آتشفشان‌های انفجاری، مواد جامد آتشفشانی به هوا پرتاب می‌شوند.

از به هم چسبیدن و سخت شدن این مواد، گروهی از سنگ‌های  آتشفشانی به نام سنگ‌های آذرآواری تشکیل می‌شوند.

توف، یک نوع سنگ آذرآواری است.

نحوه تشکیل توف آتشفشانی:

در صورتی که خاکستر آتشفشانی در محیط‌های دریایی ته نشین شوند، توف آتشفشانی حاصل می‌شود.

توف ها بیشتر در کجا تشکیل می‌شوند؟ 

توف ها در فوران آتشفشان‌های زیر دریایی، به خصوص در نقاط کم عمق آب تشکیل می‌شوند؛ به عنوان مثال می‌توان توف های سبز البرز را نام برد.

گدازه ها، مواد مذابی هستند که از دهانه آتشفشان خارج می شوند.

بخارهای آتشفشانی:

مواد مذاب درون زمین، حاوی مقداری گاز و بخار آب می‌باشد. ترکیب شیمیایی گازهای خروجی از آتشفشان، بسیار متفاوت است. بیشتر گازهای آتشفشانی را بخار آب، گازهای کربن دی اکسید، اکسیدهای گوگردی، نیتروژن دار، کلردار و کربن مونو اکسید تشکیل می‌دهند.

پس از فعالیت یک آتشفشان، خروج گاز (مرحله فومرولی) ممکن است سال‌ ها و حتی قرن ها ادامه داشت باشد.

در حال حاضر آتشفشان‌های دماوند و تفتان در مرحله فومرولی به سر می‌برند و از دهانه آن‌ها بخار آب، گاز گوگرد و.... خارج می‌شود.

۱- تشکیل هوا کره:

در گذشته همراه با سرد شدن زمین، بخش زیادی از گازهای درون زمین از طریق فعالیت آتشفشان‌ها، از شکستگی‌ها و منافذ خارج شدند و شرایط لازم برای تشکیل هوا کره فراهم گردید.

۲- تشکیل آب کره:

بخشی از گازهای خروجی از آتشفشان ها، با یکدیگر ترکیب شده و آب را به وجود آورده‌اند. آب، فرورفتگی های سطح زمین را پر کرده و باعث ایجاد اقیانوس‌ها، دریاها، دریاچه ها، و رودها شده است.

۳- تشکیل خاک و رسوب:

خاکستر و گدازه آتشفشانی از دهانه آتشفشان خارج می‌شود و خاک حاصلخیزی را به وجود می‌آورد. برخی از مزارع حاصلخیز جهان بر روی خاکسترهای آتشفشانی قرار گرفته است؛ مانند آمریکای مرکزی و اندونزی.

۴- تشکیل پوسته جدید اقیانوسی:

خروج مواد مذاب گوشته از محور میانی رشته کوه‌های میان اقیانوسی، سبب تشکیل پوسته جدید اقیانوسی می‌شود. نتیجه این آتشفشان‌ها، علاوه بر گسترش بستر اقیانوس‌ها در این مناطق، سبب نزدیک شدن ورقه ها در محل گودال های اقیانوسی می‌ شوند. در این مناطق، به علت برخورد ورقه ها، فرو رانش صورت می‌گیرد و کوه ها به وجود می آیند. کوه ها نیز، با ایجاد پستی و بلندی در سطح زمین، سبب تداوم فرسایش و رسوب گذاری می گردند.

۵- رگه های معدنی:

فعالیت آتشفشانی منجر به تشکیل برخی رگه های معدنی مانند طلا، نقره، مس و آهن می‌شود.

۶- چشمه‌های آب‌گرم:

اطراف آتشفشان‌ها، مناطق مناسبی برای تشکیل چشمه های آب گرم معدنی می باشند.

آب هایی که درون پوسته هستند، گرم می‌شوند و از طریق شکستگی های سطح زمین، به صورت چشمه های آب گرم و.... در سطح زمین ظاهر می شوند.

۷- انرژی زمین گرمایی:

در مناطق آتشفشانی، از گرمای درون زمین به عنوان انرژی زمین گرمایی استفاده می شود. کشور ایسلند بخش عمده انرژی مورد نیاز خود را از انرژی زمین گرمایی تأمین می‌کند.