ویژگی های سیره پیامبر (ص) در رهبری

تلاش برای برقراری عدالت و برابری

محبت و مدارا با مردم

سخت کوشی و دلسوزی در هدایت مردم

مبارزه با فقر و محرومیت

از اهداف مهم حکومت پیامبر (ص) اجرای عدالت بود و در این مورد با قاطعیت عمل می کرد تا تبعیض رفع شود و همه در برابر قانون یکسان باشند. در شرایط آن زمان؛ تبعیض یک قانون پذیرفته شده در حجاز و سایر کشورها بود. روش پیامبر (ص) برای رفع تبعیض؛ تقسیم مساوی بیت المال میان مسلمانان اعم از عرب و غیر عرب، در مقابل ضایع شدن حق شخصی خود بردبار بود اما در برابر ضایع شدن حقوق افراد کوتاه نمی آمد و متجاوزان را در هر مقامی که بودند، مجازات می کرد؛ برای اولین بار همه را در برابر قانون مساوی دانست و در مقابل تعصبات قومی و قبیله ای ایستاد. از نمونه مقابله با تعصبات قبیله ای؛ شخصی که از قبیله صاحب نام مدینه بود، دزدی کرد و رؤسای قبیله فکر می کردند پیامبر (ص) به خاطر نام قبیله این فرد، او را مجازات نخواهد کرد اما پیامبر (ص) شخص را مجازات کرد و هیچ رابطه ای را نپذیرفت. در این مورد علت سقوط اقوام و ملل پیشین را تبعیض در اجرای عدالت می دانستند.

به قدری محبت آمیز بود که مردم ایشان را پدر مهربان خود می دانستند و وقتی عیب دیگران را نزد ایشان بازگو می کردند می فرمود: بدی های یکدیگر را پیش من بازگو نکنید؛ زیرا (علت این کار) دوست دارم با دلی پاک و خالی از کدورت با شما معاشرت کنم. نمونه هایی از رفتارهای محبت آمیز پیامبر (ص) هرکس به خانه ایشان می آمد به او احترام گذاشته و حتی ردای خود را زیر پای او پهن می کرد؛ هرگز پای خود مقابل یاران دراز نکرد و تا ننشسته اند کنارشان می ایستاد؛ اگر درباره آخرت یا مسائل روزمره با ایشان حرف می زدند همراهی می کرد فقط زمانی که کاری حرام مثل غیبت رخ می داد یاران را از ادامه بحث منع می کرد.

چنان علاقه مند به نجات مردم از گمراهی بود که سختی های این راه سبب دوری او از مردم نشد. آیات مرتبط: آیه 128 توبه: رنج شما برای او سخت و دشوار است و بر (هدایت) شما حریص(به شدت علاقه مند) است. آیه 3 شعرا: (لعلک باخع نفسک الا یکونو مومنین) از اینکه برخی ایمان نمی آورند شاید که جانت را از شدت اندوه از دست بدهی.

اما با همه دلسوزی ها، سران قریش می گفتند او ساحر و جادوگر است، می گفتند دیوانه است؛ ایشان را اذیت کرده و طعنه می زدند.

محتوای کلی سخن علی (ع(): پیامبر یک طبیب سیّار بود و خود به سراغ بیماران می رفت. همچنین طبیب نفوس بود و بیماران غفلت زده را درمان می کرد، پیامبر (ص) حتی در جنگ هایی که متکبران و بزرگان قبایل علیه ایشان به پا می کردند نیز قصد هدایت و دعوت به حق داشتند. می فرمودند: اگر کافری در جنگ کشته شد او را مُثله نکنید، کودکان و پیران و زنان را نکشید، حیوانات حلال گوشت را نکشید مگر برای تغذیه، هرگز آبشان را زهرآلود نکنید و مزارع و نخلستان ها را نسوزانید«

هم با فقر مبارزه می کرد هم به دنبال ایجاد جامعه ای آباد بود و هم با کوچک شمردن فقیران و بینوایان مخالفت می کرد. درخواست های پیامبر (ص) در زمینه مبارزه با فقر :تشویق مردم به کار و فعالیت؛ از بیکاری بدش می آمد و کسانی که فقط عبادت کرده و کار نمی کردند، مذمت می کرد؛ رفتارهای پیامبر (ص) با فقیران :احترام بسیار به آنان؛ اجازه نمی داد به خاطر فقر مورد بی توجهی قرار گیرند؛ برخی فقرا دوست صمیمی ایشان بودند؛ ثروت را مالک برتری نمی دانست؛ به آسانی با فقیرترین مردم مینشست و فقرا ایشان را همدل و همراز خود می یافتند. در ارتباط با فقرا به یاران میفرمود: به من ایمان نیاورده است کسی که شب را با شکم سیر بخوابد و همسایه اش گرسنه باشد. لازمه ایمان به پیامبر، توجه به فقرا از جمله همسایگان فقیر است.