از تکرار یکنواخت یک پایه آوایی و اوزان همسان دولختی که از تکرار متناوب دو پایه یا رکن حاصل میشود.
در قلمرو شعر فارسی وزن و موسیقی سروده ها همواره از نوعی نظم آهنگین و موسیقی پیروی نمی کنند؛ بلکه در شعر فارسی، اوزان دلنشین و گوش نوازی وجود دارد که نظمی ناهمسان دارند در این گونه وزنها موزن و اژدها ناهمگون و غیر تکراری اند.
برای مشخص کردن وزن هر بیت نخست هجاهای بیت را به صورت تکراری با همسان یک پایه ای دسته بندی میکنیم؛ در صورتی که نظمی همسان حاصل نشد آن را با نظم همسان دولختی می سنجیم یعنی هجاها را به صورت ۴ تایی ۳ تایی یا ۳ تایی ۴ تایی برش میزنیم. اگر نظم برشهای آوایی ،بیت با هیچ یک از این شیوهها ممکن نبود با توجه به درک آهنگ و موسیقی ،بیت پایه ها را به صورت نظم ناهمسان مشخص میکنیم و وزن آن را تعیین میکنیم.
در ساماندهی نشانه های هجایی همواره این گونه نیست که با یک روش روبه رو باشیم.
در تعیین مرز پایه ها و نیز دسته بندی هجاها نشانه های هجایی، نظم ،همان بر چینش و دسته بندی ناهمسان ترجیح دارد.
پرکاربردترین اوزان ناهمسان: