به این جمله ها توجّه نمایید:
1) من دیروز نامه را نوشتم.
2) تو دیروز نامه را نوشتی.
3) او دیروز نامه را نوشت.
4) ما دیروز نامه را نوشتیم.
5) شما دیروز نامه را نوشتید.
6) آن ها دیروز نامه را نوشتند.
چنان که می بینید زمان فعل های جملات بالا، گذشته یا ماضی است. هر فعل صورت های مختلفی دارد که از روی آن شخص و شمار و زمان فعل را می توان دریافت.
شش ساخت زمان حال |
|
مفرد |
جمع |
نوشتم |
نوشتیم |
نوشتی |
نوشتید |
نوشت |
نوشتند |
اگر با دقت به شش ساخت زمان گذشته نگاه کنید، متوجّه می شوید در همهٔ آنها جزِء «نوشت» ثابت است؛ به این جزء، «بُن فعل» زمان گذشته می گویند.
جزئی که به بن فعل اضافه شده است، شخص و شمار فعل را نشان می دهد. به این جزء «شناسه» می گویند.
به کلمه هایی مانند: نشستن، رفتن، دیدن، خوردن و ... «مَصدَر» می گویند. چنانچه حرف «ن» را از آخر این کلمه ها حذف کنیم، بن ماضی به دست می آید.