ابیات درس «پرچم داران» و معنی ابیات:

درس یازدهم

پرچم داران

• شاعر: ادیب الممالک فراهانی

ای وطن، ای دل مرا ماوا                       ای وطن، ای تن مرا مسکن

ای کشورم ای پناهگاه دل ها، ای کشورم ای خانۀ تن من.

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

ای وطن ß   تشخیص (با وطن حرف می زنیم)

واج آرايی ß   حرف «م»

را ß   حرف اضافه (در هر دو مصراع به معنی برای)

تعداد جمله ß   ۴ (ای وطن)، (ای دل مرا مأوا)، (ای وطن) و (ای تن مرا مسکن)

تکرار ß   کلمات «ای» و «وطن»

واج آرایی ß   حروف «م» و «ن»

تشبیه وطن به مسکن و مأوا

آرایه تشخیص

ای وطن، ای تو نور و ما همه چشم                    ای وطن، ای تو جان و ما همه تن

ای وطن، تو مانند نور و روشنايی برای چشم ما هستی. تو مانند جان در بدن ما هستی.

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

ای وطن ß   تشخیص (با وطن حرف می زنیم)

تشبیه ß   وطن به نور، ما به چشم، وطن به جان و ما به تن تشبیه شده است

تعداد جمله ß   ۶ (ای وطن)، (ای تو نور)، (و ما همه چشم)، (ای وطن)، (ای تو جان) و (و ما همه تن)

تن و چشم و جان و نور ß   مراعات نظیر

تو جان و ما همه تن ß   کنایه از گرامی بودن

تشبیه ß   وطن به نور و جسم به چشم، وطن به جان و مردم ایران به تن

آرایه تشخیص

نکته ای گويمت که گر شنوی                 شاد، مانی به جان و زنده به تن

نکته ای به تو می گويم که اگر آن را بشنوی، باعث شادی روح و پايداری جسمت می شود.

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

تعداد جمله ß   ۴ ( نکته ای گویمت)، (که گر شنوی)، ( شاد مانی به جان) و (و زنده به تن)|

«ت» در گویمت، به تو ß   متمم است

جان و تن و زنده و شاد ß   مراعات نظیر

گویم و شنوی ß   تضاد

تن و جان ß   تضاد

آدمی را چو هفت مهر به دل                 نبود کم شمار از اهريمن:

مهر ناموس و زندگانی و دين                 عزت و خاندان و مال و وطن

اگر انسان، محبت هفت چیز را در دل نداشته باشد، او را از شیطان کمتر بدان:

عشق ورزيدن به آبرو، زندگی و دين، سرافرازی، خانواده، پول و وطن.

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

این دو بیت موقوف المعانی اند:

تعداد جمله بیت اول ß   ۲ (آدمی را چو هفت مهر به دل نبود) و ( کم شمار از اهریمن)

تعداد جمله بیت دوم ß   ۱ ( مهر ناموس و زندگانی ودین عزت و خاندان و مال و وطن [می باشد])

آرایه تکرار یا نغمه حروف ß   حرف (ن) و صدای (ــُـ)

مهر به دل بودن ß   کنایه از علاقه مندی

و آن که حٌبِ وطن نداشت به دل                       مرده زان خوبتر به باور من

و آن کسی که کشور خود را دوست نداشته باشد، به نظر من آدم مرده از او بهتر و با ارزشتر است.

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

بیت به حديث «حُب الوطن من الايمان» اشاره دارد

تعداد جمله ß   ۲ (آن که حب وطن نداشت به دل) و (مرده زان خوبتر به باور من)

واج آرایی ß   حرف «ن»

ادیب الممالک فراهانی (درگذشت ۱۳۳۵ هـ.ق):

میرزا محمد صادق امیری، معروف به ادیب الممالک، شاعر و روزنامه نگار عصر مشروطه بود. وی در سال ۱۲۷۷ ه.ق، در فراهان اراک زاده شد. پس از مهارت و شهرت در شاعری، مظفرالدین شاه به او لقب ادیب الممالک داد.