مدار، نصف النهار و موقعیت جغرافیایی

موقعیت مکانی یک پدیده:
مکان دقیق قرار گرفتن جسم بر روی زمین ( که برای فهمیدن آن از مدارها و نصف النهارهای فرضی استفاده می کنیم ).

تعریف مدار:
دایره های فرضی که به موازات دایره استوا بر روی کره زمین رسم می شوند و هر چه به سمت قطب شمال و جنوب می روند، کوچکتر می شوند.

درجه بندی مدارها:
استوا مدار مبدا و صفر درجه است و مدارهای دیگر بین یک تا نود درجه شمالی و جنوبی تقسیم می شوند.

تعریف نصف النهار:
نصف النهارها نیم دایره های فرضی هستند که از قطب شمال تا قطب جنوب کشیده شده اند و طول مساوی دارند.

درجه بندی نصف النهارها:
برای درجه بندی نصف النهارها، نصف النهاری را که از رصدخانه «گرینویچ» در شهر لندن عبور می کند، به عنوان نصف النهار مبدأ انتخاب کرده اند.
نصف النهار مبدأ و امتداد آن در سوی دیگر کره، زمین را به دو نیمکره مساوی شرقی و غربی تقسیم کرده است.نصف النهار مبدأ، صفر درجه و نصف النهارهای دیگر از صفر تا 180درجه غربی و 180درجه شرقی درجه بندی شده اند؛ زیرا محیط زمین 360 درجه است.

موقعیت ایران:
در نیمکره شمالی نسبت به استوا و در نیمکره شرقی نسبت به نصف النهار مبدا قرار دارد.

مختصات جغرافیایی:
هر نقطه از کره زمین روی یک مدار و یک نصف النهار مشخص قرار دارد که به آنها مختصات جغرافیایی آن نقطه می گویند.

تعریف طول و عرض جغرافیایی:
الف) طول جغرافیایی؛ هرمکان عبارت است از فاصله آن مکان با نصف النهار مبدأ بر حسب درجه.
ب) عرض جغرافیایی؛ هر مکان عبارت است از فاصله آن مکان با مدار استوا برحسب درجه.

نکته: برای نوشتن طول و عرض جغرافیایی، از علائم N (شمالی)، S (جنوبی)، E (شرقی) و W (غربی) استفاده می شود.