امکانی که جامعه برای تحرک اجتماعی صعودی و کسب هویت جدید برای افراد ایجاد می کند.
مسدود بودن راه تحرک اجتماعی صعودی را انسداد اجتماعی می گویند .
اعضای جهان اجتماعی نمی توانند هر نوع هویت اجتماعی را کسب کنند زیرا، درجهان های اجتماعی مختلف فرصت های پیش روی افراد برای تحرک اجتماعی و کسب هویت های جدید متفاوت است و هر جامعه ای به تناسب عقاید و ارزش هایی که دارد برخی تغییرات هویتی و تحرک های اجتماعی را تشویق و برخی دیگر را منع می کنند.
1) در چارچوب عقاید و ارزش های و فرهنگ پذیرفته شده جامعه که این نوع تغییرات مورد تشویق و تایید جامعه قرار می گیرد .
2) خارج از چارچوب عقاید و ارزش ها و فرهنگ جامعه که این نوع تغییرات به تعارض فرهنگی در جامعه منجر می شود .
زمانی تغییرات هویتی افراد با هویت جهان اجتماعی سازگار است و توسط جامعه تشویق و تایید می شود که تغییرات هویتی در چارچوب عقاید و ارزش های اساسی جامعه باشد .
اگر تغییرات هویتی افراد خارج از مرزهای مورد قبول جهان اجتماعی رخ دهد و شیوه هایی از زندگی را که با عقاید و ارزش ها در تقابل هستند به دنبال بیاورد تعارض فرهنگی ایجاد می شود .
اضطراب ها و نگرانی های اجتماعی فراوان در جامعه .
1) علل درونی: این علل به نوآوری و فعالیت های اعضای جهان اجتماعی مربوط می شود.
2) علل بیرونی: این علل به دلیل تاثیرپذیری از جهان های اجتماعی دیگر است.
تحرک اجتماعی:
موقعیت اجتماعی:
جایگاهی که فرد در جامعه یا در گروه اجتماعی دارد .ما با شناخت موقعیت اجتماعی فرد درباره او اطلاعاتی به دست می آوریم. کسب هویت های اجتماعی جدید با تغییراتی درموقعیت اجتماعی افراد همراه است.
چگونگی کسب هویت اجتماعی انتسابی و اکتسابی افراد :
افراد در بدو تولد هویت اجتماعی انتسابی خود را به صورت انفعالی در محیط خانواده و ... می پذیرند. سپس با گذر زمان به گونه ای فعال با محیط اجتماعی برخورد کرده هویت اکتسابی خود را به دست می آورند و متناسب با هویت اجتماعی جدید از موقعیت اجتماعی جدیدی برخوردار می شوند.
تحرک اجتماعی:
تحرك اجتماعی عبارت است از جابه جایی افراد از یک موقعیت اجتماعی به موقعیت اجتماعی دیگر.
انواع تحرک اجتماعی:
1) تحرک صعودی
2) تحرک نزولی
3) تحرک افقی
تحرک اجتماعی صعودی:
جا به جایی افراد از یک موقعیت اجتماعی به موقعیت اجتماعی بالاتر.
تحرک اجتماعی نزولی:
جا به جایی افراد از یک موقعیت اجتماعی به موقعیت اجتماعی پایین تر.
تحرک اجتماعی افقی:
جابه جایی افراد ازیک موقعیت اجتماعی به موقعیت اجتماعی مشابه.
رتبه بندی مشاغل:
در همه کشورها رتبه بندی مشاغل وجود دارد ولی رتبه بندی درکشورهای مختلف یکسان نیست و برخی مشاغل در بعضی کشورها از اهمیت بیشتری برخوردارند و بالعکس .
موقعیت اجتماعی افراد:
موقعیت اجتماعی افراد، صرفا تابع مشاغل آن ها نیست و به عواملی زیر نیز بستگی دارد :
1) علم 2) دین 3) تقوا 4) هنر 5) احترام 6) ثروت 7) شهرت 8) زیبایی و...
دسته بندی انواع تحرک اجتماعی:
1) تحرک اجتماعی درون نسلی
2) تحرک اجتماعی میان نسلی
تحرک اجتماعی درون نسلی:
تحرک اجتماعی یک فرد درطول زندگی خودش در نظر گرفته میشود.
تحرک اجتماعی میان نسلی:
تحرک اجتماعی فرد نسبت به والدینش در نظر گرفته می شود .