نمونه سوالات تشریحی فصل 4 فلسفه یازدهم همراه با جواب تشریحی

متعلق به یکی از فیلسوفان قدیم به نام هراکلیتس است که درحدود ۵۰۰ سدال پیش ازمیلاد مسیح یعنی ۲۵۰۰ سال قبل زندگی می کرده است. او معتقد بود هیچ چیزثابتی در این جهان وجود ندارد. دگرگونی، قانون زندگی و قانون کائنات است، بر همه چیز فرمان میراند و نمیتوان از آنگریخت

با بررسی و تحلیل آغاز اندیشه های فیلسوفانه و تفکرات فلسفی.

نمی توان برای دانش فلسفه، از نظر زمانی آغازی تعیین کرد. همان طور که نمی توان گفت فلسفه ابتدا در کدام سرزمین پدید آمده است. هر جا تمدّنی شکل گرفته کسانی بوده اند که درباره اساسی ترین مسئله های زندگی بشر می اندیشیده اند، گرچه آثار مکتوبی به ما نرسیده باشد و اطّلاعی از آنها نداشته باشیم.

برخی از تمدن ها آن قدر قدیمی اند که در اثر گذر زمان و آمد و شد حوادث، آثار تمدنی آنها از بین رفته است. همین قدر می دانیم که تمدن های قدیم تر و ساده تر، مقدمه و پلکان شکل گیری تمدن های جدیدتر بوده اند و دستاورد های آنها به تمدن های جدیدتر منتقل شده است. بنابراین، اطلاعات امروز ما به هیچ وجه نمی تواند تاریخ دقیقی از آغاز فلسفه ارائه دهد؛ ما تنها می توانیم براساس آثار باقی مانده، گزارشی اجمالی از دورترین اندیشه های فلسفی ارائه کنیم.

تمدن های قدیمی مقدمه و پلکان شکل گیری تمدن های جدید بوده اند و دستاورد آن ها به تمدن های جدیدتر منتقل گشته است.

گزارش ها حکایت از این دارد که ایران باستان یکی از سرزمین های فلسفه خیز بوده و حکیمان و فیلسوفانی خداپرست در ایران می زیسته اند. سهروردی که از فیلسوفان بزرگ دوره اسلامی است، معتقد است که در دوره کیانیان انسان های وارسته ای بوده اند که هم به حکمت و فلسفه می اندیشیدند و هم دارای سلوک معنوی بوده اند. این حکیمان اندکی پیش از فیلسوفان دوره یونان باستان و برخی نیز هم زمان و پس از آنان می زیسته اند.

در این تمدن های باستانی که پیش از تمدن یونان شکل گرفته اند، کم و بیش حکمت و فلسفه رواج داشته و آثاری که حکایت از تفکر در مسائل بنیادین هستی داشته باشند، به جای مانده است، مانند اوپانیشاد ها که شامل متون متعدد هندو است و گاتا ها که سروده های زرتشت می باشد.

اوپانیشاد ها که شامل متون متعدد هندو است و گاتا ها که سروده های زرتشت می باشد.

زیرا نخستین مجموعه ها یا قطعه هایی که به زبان فلسفی نگاشته شده یا جنبه فلسفی در آنها غلبه داشته، از یونان باستان به یادگار مانده است . به همین جهت از سرزمین یونان به عنوان مهد تفکر فلسفی یاد می کنند. در آنجا بود که دانش فلسفه شکل گرفت و تفسیر جهان با روش عقلانی رایج شد.

یونان باستان / روش عقلانی

زادگاه فلسفه یونانی بخشی بود از سرزمین یونان باستان واقع در غرب آسیای صغیر ( کشور ترکیه کنونی )که ایونیا نامیده می شد. در اینجا بود که در حدود شش قرن پیش از میلاد مباحث فلسفی پایه گذاری شد و اولین فیلسوفان یونان پا به عرصه وجود گذاشتند.

در آغاز شکل گیری فلسفه، آنچه بیش از هر چیز این اندیشمندان را به خود مشغول می داشت، دگرگونی هایی بود که پیوسته در جهان طبیعت رخ میداد. آنها کوشش می کردند تا به دیدگاهی دست یابند که بتوانند درستی این دگرگونی ها را از نظر عقلی، تحلیل کنند. البته اندیشمندانی که در آن دوره بودند، فقط به تفکر فلسفی نمی پرداختند. آنان دانشمندانی بودند که کم و بیش با مجموعه علوم زمان خود، از جمله فلسفه آشنا بودند و به مسائل بنیادین هستی نیز توجه می کردند.

در آغاز شکل گیری فلسفه، هنوز کلمه فیلسوف برای کسی به کار نمی رفت. در زمان سقراط بود که این کلمه بر سر زبان ها افتاد.

مورخان فلسفه تالس را نخستین اندیشمند یونانی می دانند که اندیشه فلسفی مشخصی داشته است. وی در قرن ششم پیش از میلاد می زیست . تاریخ تولد و مرگ او مشخص نیست. ولی می دانیم که وی در حدود سال ۵۸۰ قبل از میلاد دقیقا پیش بینی کرد که در سال ۵۸۵ پیش از میلاد خور شید گرفتگی رخ می دهد و این خور شید گرفتگی در همان زمان رخ داد.

از تالس هیچ نو شته ای باقی نمانده ا ست و از روی نو شته های فیلسوفان بعدی برخی از افکار او را به دست آورده اند.

او عقیده داشت آب اولین عنصر و پایه و اساس سایر چیزهاست و همه چیز، در نهایت، از آب ساخته شده است؛ زیرا او می دید که آب در درجات بالا بخار می شود و در درجات بسیار پایین منجمد و سخت میگردد و وقتی به صورت باران می آید، گیاهان از زمین می رویند. پس اینها هم حتما شکل دیگری از آب اند.

فیثاغورس/ او همان طور که پایه گذار ریاضی و هندسه است، یکی از پایه گذاران فلسفه نیز محسوب می شود. او ریاضیات را به گونه ای خاص با فلسفه و عرفان در هم آمیخت و یک دستگاه فلسفی عمیق بنیان نهاد.

ارسطو درباره فیثاغورس و پیروان او میگوید « فیلسوفانی که به نام فیثاغوریان خوانده می شوند، نخستین کسانی بوده اند که خود را وقف ریاضیات کرده و باعث پیشرفت آن شده اند. در نظر آنان، اصول ریاضی درباره تمام موجودات صادق است و اعداد و اصول اعداد، همان عناصر اولی همه موجودات هستند.»

در نظر آنان، اصول ریاضی درباره تمام موجودات صادق ا ست و اعداد و اصول اعداد، همان عناصر اولی همه موجودات هستند.

میگویند لفظ “فلسفه” را او برای اولین بار به کار برد. وی همچنین واژه “تئوری” را به معنایی که امروزه رایج است و نیز واژه “کیهان” را برای جهان برای نخستین بار استفاده کرد.

فیثاغورس

اوپانیشاد ها

زرتشت

آب

ایونیا

حقیقت و واقعیت

هراکلیتوس

پارمنیدس

پارمنیدس

هراکلیتوس