نمونه سوالات تشریحی فصل 11 دین و زندگی یازدهم انسانی همراه با جواب تشریحی

غصب خلافت

روز عرفه و در مراسم حج

 تقيه

حفظ نظام نوپای اسلامی

حقیقت اسلام

خلفاى عباسی – هارون

ولیعهد و جانشین خود

جامعه کبیره

امام علی بن حسين (ع) ـ امام باقر (ع) ـ امام صادق (ع)

امام صادق

اول، آنکه رهبری و اداره جامعه از جانب خداوند به آنان سپرده شده و لازم بود برای انجام این وظیفه به پا خیزند و در صورت وجود شرایط و امکانات، حاکمان غاصب را برکنار کنند تا با تشکیل حکومتی بر مبنای اسلام راستین، قوانین دین را به اجرا درآورند و عدالت را برقرار سازند.

دوم، آنکه این حاکمان غاصب، قوانین اسلام را زیر پا می‌گذاشتند و به مردم ستم می‌کردند؛ امامان نیز وظیفه داشتند که براساس اصل امر به معروف و نهی از منکر با آنان مقابله کنند و مانع زیر پا گذاشتن قوانین اسلام شوند و از حقوق مردم دفاع نمایند.

۱- عدم تأیید حاکمان: امامان، هیچ‌یک از حاکمان غیرقانونی عصر خویش را به عنوان جانشین رسول خدا (ص)‌ تأیید نمی‌کردند و این موضوع را به شیوه‌های مختلف به مردم اعلام می‌کردند. گرچه امامان تفاوت‌های اخلاقی و رفتاری حاکمان را در نظر می‌گرفتند و اگر حاکمی در موردی بر طبق دستور اسلام عمل می‌کرد، آن مورد را تأیید می‌کردند، اما در غصب خلافت و جانشینی رسول خدا (ص) همه را یکسان می‌دیدند.

۲- معرفی خویش به عنوان امام بر حقّ: آن بزرگواران، همواره خود را به عنوان امام و جانشین بر حقّ پیامبر اکرم (ص) معرفی می‌کردند؛ به گونه‌ای که مردم بدانند تنها آنها جانشینان رسول خدا و امامان بر حقّ جامعه‌اند.

۳- انتخاب شیوه‌های درست مبارزه: امامان، شیوهٔ مبارزه با حاکمان را متناسب با شرایط زمان بر می‌گزیدند؛ به گونه‌ای که هم تفکر اسلام راستین باقی بماند و هم به تدریج، بنای ظلم و جور بنی‌امیه و بنی‌عباس سست شود، و هم روش زندگی امامان، به نسل‌های آینده معرفی گردد.

ائمهٔ اطهار می‌کوشیدند آن بخش از اقدامات و مبارزات خود را که دشمن به آن حساسیّت دارد، در قالب «تقیّه» به پیش ببرند؛ یعنی اقدامات خود را مخفی نگه دارند، به گونه‌ای که در عین ضربه زدن به دشمن، کمتر ضربه بخورند.

برای حفظ نظام نوپای اسلامی سکوت پیشه کرد. در عین حال، گوشه‌گیری هم در پیش نگرفت؛ آن حضرت، هر جا که کاری خلاف موازین اسلام می‌دید، انتقاد می‌کرد و هر جا که از وی کمک می‌خواستند، آنان را یاری می‌نمود.

به سرعت دستور برکناری فرمانداران فاسد و ظالمی هم چون معاویه را داد و به برقراری عدالت در جامعه پرداخت.

در این قرارداد، از معاویه تعهد گرفت که شیعیان و یاران امیرالمؤمنین (ع) را آزار ندهد، و برای خود جانشین تعیین نکند.

تصمیم گرفت زیر بار بیعت یزید نرود و علیه وی قیام کند. رفتار و کردار یزید آن‌قدر از اسلام دور و بیگانه بود که امام حسین (ع) می‌دانست اگر به حکومتش ادامه دهد، حقیقت اسلام نابود خواهد شد

 «آیا نمی‌بینید که به حق عمل نمی‌شود و کسی مانع باطل نمی‌گردد. در این شرایط، مؤمن حق دارد که برای ملاقات خدا آماده شود و علیه باطل قیام کند. من مرگ در این راه را جز سعادت و زندگی با ظالمین را جز ذلت و خواری نمی‌بینم».

امام سجاد در کنار گسترش معارف از طریق دعا، به تجدید حیات نهضت شیعیان پرداخت، انسان‌هایی فداکار و معتقد و دارای بینش عمیق، تربیت کرد و بار دیگر با علاقه‌مندان اهل بیت ارتباط برقرار نمود.

فعالیت‌های امام سجاد (ع) و قوت گرفتن مجدد شیعیان و ضعف تدریجی بنی‌امیه

اولین اقدام امام، تربیت شاگردان و دانشمندانی بود که بتوانند اعتقادات اهل بیت (ع) را در میان مردم گسترش دهند. این اقدام به منزلهٔ پایه‌گذاری یک مدرسهٔ علمی بزرگ در مدینه بود که با توجه به ظهور فرقه‌های گوناگون در جهان اسلام، اقدامی ضروری به شمار می‌رفت. در این مدرسهٔ علمی، معارف اصیل اسلامی تدریس می‌شد.

یکی عباسیان و دیگری علویان. علویان، دوستداران اهل بیت (ع) بودند. به همین جهت امام صادق (ع) مبارزه خود را علنی‌تر کرد و حتی قیام زید بن علی، عموی خود را، تأیید نمود.

«زیارت جامعهٔ کبیره» یکی از منابع معرفتی شیعه است که توسط امام هادی (ع) بیان شده و یاران آن امام برای ما شیعیان نقل کرده‌اند. این زیارت که مانند یک درس امام شناسی است، سبب شناخت بهتر امامت و ویژگی‌های ائمهٔ اطهار شده است.

کار این وکلا، ارتباط پیوسته با شیعیان و تعیین وظایف آنان بود. آنان مخفیانه خدمت امام می‌رسیدند و پیام امام را به مردم می‌رساندند. تشکیل این نظام ارتباطی، مانع از هم پاشیدگی شیعیان در این دوره گردید.

وظیفه ما این است به گونه‌ای زندگی کنیم که سبب بدبینی دیگران نسبت به شیعیان نشویم و بدانیم که شیعه بودن تنها به اسم نیست؛ بلکه اسم باید با عمل هم راه باشد تا پیرو حقیقی آنان شویم.

ائمهٔ اطهار می‌کوشیدند آن بخش از اقدامات و مبارزات خود را که دشمن به آن حساسیّت دارد، در قالب «تقیّه» به پیش ببرند؛ یعنی اقدامات خود را مخفی نگه دارند، به گونه‌ای که در عین ضربه زدن به دشمن، کمتر ضربه بخورند

برای حفظ نظام نوپای اسلامی سکوت پیشه کرد. در عین حال، گوشه‌گیری هم در پیش نگرفت؛ آن حضرت، هر جا که کاری خلاف موازین اسلام می‌دید، انتقاد می‌کرد و هر جا که از وی کمک می‌خواستند ، آنان را یاری می‌نمود

 به سرعت دستور برکناری فرمانداران فاسد و ظالمی هم چون معاویه را داد و به برقراری عدالت در جامعه پرداخت

 در این قرارداد، از معاویه تعهد گرفت که شیعیان و یاران امیرالمؤمنین (ع) را آزار ندهد، و برای خود جانشین تعیین نکند.

 تصمیم گرفت زیر بار بیعت یزید نرود و علیه وی قیام کند. رفتار و کردار یزید آن‌قدر از اسلام دور و بیگانه بود که امام حسین (ع) می‌دانست اگر به حکومتش ادامه دهد، حقیقت اسلام نابود خواهد شد

«آیا نمی‌بینید که به حق عمل نمی‌شود و کسی مانع باطل نمی‌گردد. در این شرایط، مؤمن حق دارد که برای ملاقات خدا آماده شود و علیه باطل قیام کند. من مرگ در این راه را جز سعادت و زندگی با ظالمین را جز ذلت و خواری نمی‌بینم».

امام سجاد در کنار گسترش معارف از طریق دعا، به تجدید حیات نهضت شیعیان پرداخت، انسان‌هایی فداکار و معتقد و دارای بینش عمیق، تربیت کرد و بار دیگر با علاقه‌مندان اهل بیت ارتباط برقرار نمود

فعالیت‌های امام سجاد (ع) و قوت گرفتن مجدد شیعیان و ضعف تدریجی بنی‌امیه

اولین اقدام امام، تربیت شاگردان و دانشمندانی بود که بتوانند اعتقادات اهل بیت (ع) را در میان مردم گسترش دهند. این اقدام به منزلهٔ پایه‌گذاری یک مدرسهٔ علمی بزرگ در مدینه بود که با توجه به ظهور فرقه‌های گوناگون در جهان اسلام، اقدامی ضروری به شمار می‌رفت. در این مدرسهٔ علمی، معارف اصیل اسلامی تدریس می‌شد

یکی عباسیان و دیگری علویان. علویان، دوستداران اهل بیت (ع) بودند. به همین جهت امام صادق (ع) مبارزه خود را علنی‌تر کرد و حتی قیام زید بن علی، عموی خود را، تأیید نمود