نمونه سوالات تستی فصل 2 علوم و فنون ادبی دوازدهم همراه با جواب تشریحی

ماه فرو ماند از جمال محمّد سرو نباشد به اعتدال محمّد

بنمای رخ که باغ و گلستانم آرزوست بگشای لب که قند فراوانم آرزوست 

از کردۀ خویشتن پشیمانم جز توبه ره دیگر نمی دانم

تا رفت مرا از نظر آن چشم جهان بین کس واقف ما نیست که از دیده چه ها رفت 

فاعالتن مفاعلن فعلن

فعولن فعولن فعولن فعولن 

مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیل

مفاعلن فعالتن مفاعلن فعلن 

چو بشنوی سخن اهل دل، مگو که خطاست سخن شناس نه ای، جان من، خطا اینجاست 

جانا نظری که ناتوانم بخشا که به لب رسید جانم 

بیا به خانۀ آالله ها سری بزنیم ز داغ با دل خود حرف دیگری بزنیم 

کشتی شکستگانیم، ای باد شرطه برخیز باشد که باز بینیم دیدار آشنا را 

از کردۀ خویشتن پشیمانم جز توبه ره دیگ ر نمی دانم

باز این چه شورش است که در خلق عالم است؟ باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است؟ 

شفای این دل بیمار جز لقای تو نیست طبیب جان خرابم کسی ورای تو نیست 

دلم سر به هامون رها می پسندد سرم بالش از صخره ها می پسندد

جانا نظری که ناتوانم بخشا که به لب رسید جانم

چو بشنوی سخن اهل دل، مگو که خطاست سخن شناس نه ای، جان من، خطا اینجاست

 راستی کن که راستان رستند راستان در جهان قوی دستند 

برداشته دل ز کار او بخت درماند پدر به کار او سخت

ای سرو بلند قامت دوست وه وه که شمایلت چه ن یکوست

لبخند تو خالصۀ خوبی هاست لَختی بخند، خندۀ گل زیبا است 

کشتی شکستگانیم، ای باد شرطه برخیز باشد که باز بینیم دیدار آشنا را

همّت طلب از باطن پیران سحرخیز زیرا که یکی را ز دو عالم طلبیدند

در دسته بندی هجاها، نظم همسان، بر چینش و دسته بندی ناهمسان ترجیح دارد.

وزن مصراع » از کردۀ خویشتن پشیمانم ، « "مفعول مفاعلن مفاعیلن" است.

درک خوش آهنگی و دل نشینی موسیقی شعر، به تربیت هوش موسیقایی و حافظۀ م ا وابسته است.

در قلمرو شعر فارسی، وزن و موسیقی سروده ها همواره از نوعی نظم آهنگین و موسیقی پیروی نمی کند.

سرو چمان من چرا میل چمن نمی کند همدم گل نمی شود یاد سمن نمی کند 

 تاب بنفشه می دهد طرّۀ مشکسای تو پردۀ غنچه می درد خندۀ دلگشای تو 

ای که ز دیده غایبی در در دل ما نشسته ایی حُسن تو جلوه می کند وین همه پرده بسته ایی 

مرده بُدم زنده شدم گریه بُدم خنده شدم دولت عشق آمد و من دولت پاینده شدم 

ز کوی یار می آید نسیم باد نوروزی از این باد ار مدد خواهی چراغ دل برافروزی 

خداوندا شبم را روز گردان چو روزم بر جهان پیروز گردان

یارم چو قدح به دست گیرد بازار بتان شکست گیرد 

ای دل گر از آن چاه زنخدان به درآیی هر جا که روی زود پشیمان به در آیی

مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن

فاعلاتن مفاعلن فعلن

مفتعلن فاعلاتن مفتعلن فع

مفعول مفاعلن مفاعلین

مستفعل مستفعل مستفعل مستف

مستفعل فاعلات مستفعل

مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن

مستفعلن مفاعل مستفعلن فعل

مستفعل فاعلات فعلن

مفعول مفاعلین مفعول مفاعلین

مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن

مستفعل مفعولن مستفعل مفعولن

مفتعلن فاعلات مفتعلن

مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن

مفتعلن مفتعلن مفتعلن مفتعلن

مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن

ماه فرو ماند از جمال محمّد سرو نباشد به اعتدال محمّد

بنمای رخ که باغ و گلستانم آرزوست بگشای لب که قند فراوانم آرزوست 

از کردۀ خویشتن پشیمانم جز توبه ره دیگر نمی دانم 

تا رفت مرا از نظر آن چشم جهان بین کس واقف ما نیست که از دیده چه ها رفت 

فاعالتن مفاعلن فعلن

فعولن فعولن فعولن فعولن 

مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیل

مفاعلن فعالتن مفاعلن فعلن 

در دسته بندی هجاها، نظم همسان، بر چینش و دسته بندی ناهمسان ترجیح دارد.

وزن مصراع » از کردۀ خویشتن پشیمانم ، « "مفعول مفاعلن مفاعیلن" است. 

درک خوش آهنگی و دل نشینی موسیقی شعر، به تربیت هوش موسیقایی و حافظۀ م ا وابسته است.

در قلمرو شعر فارسی، وزن و موسیقی سروده ها همواره از نوعی نظم آهنگین و موسیقی پیروی نمی کند.

سرو چمان من چرا میل چمن نمی کند همدم گل نمی شود یاد سمن نمی کند 

تاب بنفشه می دهد طرّۀ مشکسای تو پردۀ غنچه می درد خندۀ دلگشای تو 

ای که ز دیده غایبی در در دل ما نشسته ایی حُسن تو جلوه می کند وین همه پرده بسته ایی 

مرده بُدم زنده شدم گریه بُدم خنده شدم دولت عشق آمد و من دولت پاینده شدم 

نقد امید عمر من دستخوش خیال شد: - U- U- UU-- U- U- UU-

روی تو خوش می‌نماید آینهٔ ما:-- UU- U- U-- UU- 

ما لک فی الخیمة مستقلیا:- U--- U--- U-

چنان به موی تو آشفته‌ام به بوی توست:- UU- U- U-- UU- U- U

جهان شب است و تو خورشید عالم‌آرایی (مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن)

ای حسن خط از دفتر اخلاق تو بابی (مفعول مفاعیلن مفعولٌ مفاعلین)

کس نماند که به دیدار تو واله نشود (فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن)

به سر راهت آورم هر شب (فاعلاتن مفاعلن فع‌مع)

نه مهر راست زوال و نه شوق راست، نهایت (مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن)

زنده شود هرکه پیش دوست بمیرد ( مفعولٌ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن)

جز گوش تو نشنود حدیث من ( مستفعلُ فاعلاتُ فعلن)

آن سرو دو صد گلشن و گلزار مرا یافت (مفعولُ مفاعیلُ مفاعیلُ فعولن)

اگر تو بشکنی دوستان سلام کنند / که جور قاعده باشد که بر غلام کنند (مفاعلن فعلاتن مفاعلون فعلن)

توبه کند مردم از گناه به شعبان / در رمضان نز چشم‌های تو مست است (مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن)

گر بانگ بر آید که سری بر قدمی رخت / بسیار مگویید که بسیار نباشد (مفعول مفاعیل مفاعیل مفاعی)

هر صبحدم نسیم گل از بوستان توست / الحان بلبل از نفس دوستان توست (مفعولٌ فاعلاتٌ مفاعیلٌ فاعلن

به وقت صبح قیامت که سر ز خاک برآرم / به گفتگویی تو خیزم به جست و جوی تو باشم

غم زمانه خورم یا فراق یار کشم / به طاقتی که ندارم کدام بار کشم

تو را که گفت که قصد دل شکسته ما کن / چو زلف سر زده ما را فروگذار و رها کن

خیال نقش تو در کارگاه دیده کشیدم / به صورت تو نگاری نه دیدم و نه شنیدم

غم گرد دل پرهنران می‌‌‌‌‌گردد / شادی همه بر بی‌خبران می‌گردد (مفعول مفاعیل مفاعیل فعل)

صد فصل بهار آید و بیرون ننهم گام / ترسم که بیایی تو و در خانه نباشم (مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن)

در کوی خرابات کسی را که نیاز است / هشیاری و مستیش همه عین نماز است (مفعول مفاعیل مفاعیل فعل)

آن کاخ که جمشید در او جام گرفت / آهو بچه کرد و روبه آرام گرفت (مفعول مفاعیل مفاعیل فعل)

سرو چمان من چرا میل چمن نمی‌کند / همدم گل نمی‌شود یاد سمن نمی‌کند

تاب بنفشه می‌دهد طرّهٔ مشکسای تو / پردهٔ غنچه می‌درد خندهٔ دلگشای تو

ای که ز دیده غایبی در در دل ما نشسته‌ایی / حُسن تو جلوه می‌کند وین همه پرده بسته‌ایی

مرده بُدم زنده شدم گریه بُدم خنده شدم / دولت عشق آمد و من دولت پاینده شدم

دل مارا

در قلب

در خون 

در دل تو

مستفعِلُ- فعولن- فع‌لن

مفعول- فاعلات- مفاعیلن

مفاعلن- مستف- مفاعیل

مفعول- مفاعلن- فاعلن

ای چرخ کبود ژنده دلقی / بر گردن پیر خانقاهت

روی تو چه جای سحر بابل؟ / موی تو چه جای مار ضحاک؟

دیدی که وفا به جا نیاوردی / رفتیّ و خلاف دوستی کردی

از رفتن من غمت نباشد / از آمدن تو خود اثر نی

مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن

مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن

مفاعلن فعلاتن مفاعلن فَعَلن

مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن

مستفعِلُ- فعولن- فع‌لن

مفعول- فاعلات- مفاعیلن

مفاعلن- مستف- مفاعیل

مفعول- مفاعلن- فاعلن