نمونه سوالات تشریحی فصل 4 جغرافیا دوازدهم همراه با جواب تشریحی

الف -افزایش مسیرها و وسایل حمل و نقل مانند جاده ها، بنادر، فرودگاه ها

ب -بهبود سرعت، کاهش زمان و هزینه ها، رفاه و ایمنی بیشتر حمل و نقل

حمل و نقل در فعالیت های اقتصادی و اجتماعی نقش فراوانی دارد.

عبارت است از کلیه فعالیت های برنامه ریزی و اجرایی به منظور بهینه کردن سامانه های حمل و نقل

حمل و نقلی که در آن نیازهای مربوط به حمل و نقل به خوبی تأمین شود و دسترسی عادلانه برای همه، ایمنی انسان ها و سلامت محیط زیست در برنامه ریزی برای حال و آینده آن در نظر گرفته شود.

یک خط مستقیم است.

دسترسی (مسیرها و شبکه ها)، نوع و حجم محموله ها، سرعت و زمان انتقال، هزینه، تقاضا، ویژگی های طبیعی، محیط زیست و ایمنی

هرچه مسیر کوتاه تر باشد هزینه احداث آن کمتر است.

۱-وجودموانع طبیعی مانند رشته کوه ها، باتلاق ها، دریاچه ها و…

۲- عوامل انسانی مانند ساختمان ها، پل ها، جلوگیری از ایجاد ترافیک در برخی نقاط

۱ -کوتاه ترین مسیر: تونل طولانی

۲ -طولانی ترین مسیر: بدون تونل

۳ -ترکیبی از مسیر طولانی و کوتاه: تونل کوتاه

۱ -کوتاه ترین مسیر: تونل طولانی

۲ -طولانی ترین مسیر: بدون تونل

۳ -ترکیبی از مسیر طولانی و کوتاه: تونل کوتاه

هرچه میزان انحراف یا پیچ و خم ها کمتر باشد، احداث راه آسان تر و کم هزینه تراست.

هرچه میزان انحراف یا پیچ و خم ها کمتر باشد، احداث راه آسان تر و کم هزینه تراست .میزان انحراف از مسیر مستقیم را شاخص انحراف می گفته می شود.

شاخص مطلوب یعنی جاده بدون هیچ گونه انحراف باشد و با محاسبه شاخص انحراف۱۰۰ در نظر گرفته می شود.

\begin{align}   & \frac{420}{x}=\frac{200}{100} \\  & 420\times 100\div 200=210 \\ \end{align}

کوتاه ترین مسیر ممکن برای ساختن راه بین دو مکان ۵/۱برابر مسیر مستقیمی است که آن دو مکان را به یکدیگر مربوط می کند.

تعدادی مکان های جغرافیایی که به صورت یک سامانه( سیستم )به وسیله مسیرهایی به یکدیگر پیوند داده شده‌اند.

۱- مسیرها یا خطوطی که بین مکان ها قرار گرفته‌اند.

۲- گره ها یا نقاطی که به وسیله مسیرها به یکدیگر مربوط می شوند.

با تحلیل مسیرها و گره ها می توان قابلیت دسترسی و کارایی یک شبکه را بررسی کرد.

با توجه به ماتریس الف، هرچه مجموع طول مسیرهای پیموده شده، از یک مکان به مکان های دیگر کمتر باشد، دسترسی آن مکان به سایر مکان ها بهتر است. در ماتریس الف، مکان های فردوس و دره شور کمترین مجموع طول مسیر را با اعداد ۴۸۷ و ۵۴۹ کیلومتر دارند.

در ماتریس ب چنین در نظر گرفته می شود که برای رفتن از یک مکان به مکان های دیگر، هرچه تعداد نقاطی که بر سر راه قرار می گیرند کمتر باشد، قابلیت دسترسی آن مکان مطلوب تر است؛ زیرا تعداد نقاط بیشتر به معنای تراکم رفت و آمد و تأخیر زمانی بیشتر است. بنابراین، در ماتریس ب مکان های فردوس و دره شور با کمترین نقاط بر سر راه در جدول یعنی تعداد ۱۱ نقطه، مطلوب ترین دسترسی را دارند.

الف-برنامه ریزی حمل و نقل ب-مورد توجه قرارگرفتن در مطالعات مکان یابی

در انتخاب شیوه حمل و نقل به نوع و حجم محموله ها توجه می شود .برای مثال، شیوه حمل و نقل کالا هایی مانند گل، دارو یا مواد غذایی با شیوه حمل کالاهایی مانند تجهیزات الکترونیکی متفاوت است. و یا شیوه حمل و نقل کالاهای سنگین و حجیم مانند زغال سنگ و آهن با دیگر کالاها متفاوت است.

به طور کلی، هرچه حجم محموله بیشتر باشد( مانند غلات به صورت فله )هزینه پایین تر می آید.

در برنامه ریزی حمل و نقل، سرعت رسیدن مسافر یا کالا به مقصد و زمانی که برای نقل و انتقال طی می شود، اهمیت دارد .برخی کالاها باید باسرعت به مقصد برسند؛ درحالی که برای برخی دیگر صرف زمان طولانی مشکلی ایجاد نمی کند.

الف-هزینه های سرمایه ای و عملیاتی برای ساختن راه ها، پایانه ها و خرید ناوگان و بازدهی آن ها ب-هزینه انرژی

حمل و نقل ریلی به سرمایه فراوانی نیاز دارد اما بازدهی آن در آینده هزینه سرمایه گذاری را جبران می کند و مسافر و بار بیشتری حمل می شود و ترافیک ندارد.

هرچه قیمت انرژی که در یک شیوه حمل و نقل مصرف می شود بیشتر باشد، هزینه حمل بیشتر می شود.

در مدیریت حمل و نقل باید به میزان و نوع تقاضا توجه کرد .برای مثال ناحیه ای که در آن جمعیت زیادی نیاز به جا به جایی دارند یا رساندن خدمات آموزشی و بهداشتی به آنها ضروری است، نسبت به آن نواحی ای که تقاضای حمل و نقل فصلی یا موقتی دارند در اولویت قرار می گیرند.

ویژگی های طبیعی نواحی بر مدیریت سامانه های حمل و نقل تأثیر می گذارند. مثال آب و هوا تاثیر مستقیم بر روی حمل و نقل دارد. برای مثال در کشورهای اسکاندیناوی با توجه به زمستان ها و یخبندان و برف تجهیزات خاصی در پاک سازی جاده ها یا احداث فرودگاه ها به کار می رود.

نواحی ساحلی از نظر بریدگی یا مخاطرات محیطی مانند سونامی یا توفان های موسمی بر احداث و مدیریت بندرگاه ها تاثیر می گذارد و یا احداث خط آهن در نواحی مرتفع و تپه ماهوری با نواحی مسطح فرق دارد.

الف- تأثیر حمل و نقل بر مصرف انرژی ب- تأثیر حمل و نقل بر روی محیط زیست

همه روزه در جهان میزان زیادی انرژی برای حمل و نقل مسافر و بار مصرف می شود .با توسعه وسایل حمل و نقل موتوری، مصرف سوخت های فسیلی بسیار افزایش یافته است.

76

قفقاز

اتوبوس برقی

اتوبوس برقی

BRT

حمل و نقل

اوج ترافیک (پیک ترافیک)

چند وجهی

مسیر ها و گره ها

شاخص مطلوب

کم هزینه تر

کمتر

مستقیم

مدیریت

اقتصادی و اجتماعی