نمونه سوالات تشریحی فصل 3 علوم تجربی نهم همراه با جواب تشریحی

غلیظ-سیاه رنگ

هیدروکربن

اتن یا اتیلن

مصرف بی ­رویه-غیر منطقی

کربن دی اکسید

CH4،متان

بیشتر

زیاد

بالای

بالاتری-کمتری

اتیلن

آسپرین-استامینوفن

شیمیایی-پلیمری

کربن دی اکسید-بخار آب

اتن

اتن

بازگردانی

نفت خام

گیاهان

به مجموعه ­ای از تغییرها که بارها تکرار می­ شوند و هیچگاه به پایان نمی ­رسند چرخه طبیعی می ­گویند. چرخه­ های طبیعی باهم در ارتباط ­اند و تغییر در یکی از آنها بر روی چرخه­ های دیگر اثر می ­گذارند. مثال چرخۀ آب، چرخۀ سنگ، چرخه کربن و ... .

در این چرخه:

1) گیاهان کربن دی اکسید را از هوا می ­گیرند و با غذاسازی آن را به ترکیبات کربنی تبدیل می ­کنند.

2) جانوران گیاهان را می­ خورند و با تنفس خود CO₂ را به هوا برمی­ گردانند.

3) کربن موجود در بدن گیاهان و جانوران ممکن است به صورت سوخت­ های فسیلی در زمین ذخیره می ­شوند.

4) با سوزاندن سوخت­ های فسیلی کربن دی اکسید به هوا بر می­ گردد.

سوخت ­های فسیلی همگی دارای کربن هستند. هنگام سوختن کربن با اکسیژن هوا ترکیب شده و گاز کربن دی اکسید تولید می­ شود.

موجب افزایش دمای کره زمین و در نتیجه ذوب یخ­ های قطبی می ­شود و تغییرات زیادی در فصل ­های سال ایجاد می ­کند.

چهار پنجم نفت خام برای تامین انرژی و یک پنجم برای ساختن فراورده ­ها استفاده می­ شود.

آب و نمک و گوگرد

از دو عنصر هیدروژن و کربن ساخته شده ­اند و بین آن­ ها پیوند کووالانسی وجود دارد.

گاز متان که در مولکول آن یک کربن و چهار اتم هیدروژن وجود دارد.

به نیروی ربایش بین ذرات سازندۀ آن بستگی دارد یعنی هرچه نیروی ربایش بین ذرات بیشتر باشد، نقطه جوش آن ماده بیشتر می­ شود.

هر چه قدر تعداد کربن بیشتر باشد، نیروی ربایش بین مولکول­ ها بیشتر است. در نتیجه نقطۀ جوش بالاتر است.

از روش تقطیر به این صورت که مخلوطی را حرارت می ­دهیم، مایعی که نقطه جوش پایین ­تری دارد ابتدا بخار می ­شود، آن را سرد می ­کنیم تا دوباره مایع شود. در نتیجه این مواد از هم جدا می­ شوند.

از روش تقطیر در دستگاهی به نام برج تقطیر استفاده می ­شود به این صورت که نفت خام را گرما می­ دهند تا هیدروکربن­ ها بخار شوند و در قسمت­ های دیگری از برج این بخارها سرد می­ شوند تا مایع شوند و از هم جدا گردند.

در برج تقطیر به مخلوطی از چند هیدروکربن که نقطۀ جوش نزدیک به هم دارند و نمی­ توان آن­ها را به طور کامل از هم جدا کرد، برش نفتی گفته می­ شود.

گازی بی­ رنگ می­باشد که فرمول آن C₂H₄ است و در موارد زیر کاربرد دارد:

1) تبدیل میوه­ های نارس به میوه ­های رسیده

2) مادۀ اولیۀ ساخت پلاستیک

فراورده ­ای است که از تغییر شیمیایی اتن بدست می ­آید. به این صورت که پیوند کووالانسی دوگانۀ بین مولکول­ های کربن شکسته می ­شود و تعداد زیادی مولکول اتن به هم متصل می ­شود. در نتیجه پلی ­اتن ساخته می­ شود. به این واکنش، واکنش پلیمری شدن می ­گویند.

1) سوزاندن سوخت­ های نفتی و سوخت ­های فسیلی دیگر مقدار زیادی گاز کربن دی اکسید تولید می­ کند و این گاز موجب گرم شدن زمین و در نتیجه ذوب یخ­های قطبی و جابجایی فصل­ ها می ­شود.

2) پلاستیک ­هایی که از نفت خام تهیه می­ شوند عمر طولانی دارند و تجزیه نمی ­شوند، در نتیجه محیط زیست را آلوده می­ کنند.

چرخه کربن - چرخه آب - چرخه سنگ - چرخه گیاهان

چرخه­ های طبیعی همه با یکدیگر ارتباط دارند و هیچ­ کدام مستقل از دیگری عمل نمی ­کند به طوری که تغییری هر چند اندک در یکی از چرخه ها بر فعالیت ­های طبیعی چرخه ­های دیگر اثر می ­گذارد و در نتیجه توازن چرخه ­ها در کره زمین به هم می­ خورد.

توازن چرخه­ ها در کره زمین به هم می خورد.

مجموعه ­ای از تغییرهاست که هیچ گاه به پایان نمی ­رسد و بارها و بارها تکرار می ­شود. (توجه: چرخه­ ها ابتدا و انتهایی ندارند.)

آفریدگار هستی با قرار دادن چرخه ­های طبیعی زمین را گاهواره ­ای مناسب برای زندگی جانداران و انسان قرار داده است.

تغییرهای گوناگونی در هوا کره، سنگ کره و آب کره رخ می ­دهد و کربن به شکل کربن دی اکسید مصرف یا تولید می ­شود.

گیاهان با گرفتن کربن به صورت کربن دی ­اکسید و فتوسنتز و تبدیل آن به مواد غذایی، کربن موجود در هوا را به بدن جانوران انتقال می ­دهند.

افزایش دمای کره زمین و در نتیجه ذوب شدن یخ ­های قطبی و ایجاد تغییرات قابل توجه در فصل ­هاست.

الف) مایعی غلیظ و سیاه رنگ است که مخلوطی از صدها ترکیب به نام هیدروکربن می­ باشد.

ب) گوگرد و نمک و آب.

سبب شد تا استفاده از آن گسترش یابد و در مدت کوتاهی راه و روش زندگی انسان ­ها تحت تاثیر این مایع سیاه رنگ قرار گیرد.

صنعت حمل و نقل - صنایع کشاورزی - تولید پلاستیک

128 لیتر                 4                سوزاندن

32 لیتر                  1                ساختن

160 لیتر                 5                كل

مخلوطی از صدها ترکیب به نام هیدروکربن است.

از دو عنصر کربن و هیدروژن

متان - بوتان - اوکتان

چون بوتان کربن بیشتری دارد.

هر چه تعداد کربن در هیدروکربن­ ها بیشتر باشد نیروی ربایش مولکول­ ها بیشتر و نقطه جوش نیز افزایش می­ یابد.

دستگاهی که مخلوط دو مایع را بر اساس اختلاف نقطه جوش از یکدیگر جدا می ­کند.

اختلاف نقطه جوش دو مایع

با تقطیر، در برج تقطیر (و با توجه به اختلاف نقطه جوش اجزای نفت خام با همدیگر.)

الف) با روش تقطیر

ب) برج تقطیر

مخلوطی از چند هیدروکربن که نقطه جوش نزدیک به هم دارند برش نفتی نامیده می شوند.

1) الیاف طبیعی مثل پنبه و پشم

2) الیاف مصنوعی (پلاستیک­ ها)

گاز بی­ رنگی است که به طور طبیعی بوسیله برخی از میوه­ های رسیده آزاد می­ شود ولی از نفت خام هم جدا می­ شود و می­ توان از آن فراورده­ های جدیدی ساخت.

فرمول آن C2H4 است - حالت آن گازی است - بی ­رنگ و بی ­بو است.

می ­توان برای تبدیل میوه ­های نارس به رسیده و همچنین برای تولید پلاستیک استفاده کرد.

فرآورده ­ای است که طی یک تغییر شیمیایی از اتن به دست می ­آید. در این تغییر، تعداد زیادی از مولکول­ های کوچک اتن کنار هم قرار گرفته و به مولکول­ های بزرگ پلی­تن تبدیل می ­شوند.

هرگاه مولکول­ های کوچک با شکستن یک پیوند در مولکول خود با پیوند کووالانسی جدید به همدیگر متصل شوند و زنجیره بلند کربنی تشکیل دهند به این واکنش پلیمری شدن می ­گویند.

تغییر فصل­ ها، گرم شدن کره زمین، ریزش باران ­های اسیدی، ذوب شدن یخ­ های قطبی، بالا آمدن سطح آب­ های آزاد و آلودگی هوا.

به علت ارزان قیمت بودن و استحکام بالا که دارد.

بازگردانی - استفاده مجدد - صرفه ­جویی - کاهش مصرف