نمونه سوالات تستی فصل 3 فارسی دهم همراه با جواب تشریحی

سخره

غبطه

ضامن

عظمت

گر خلق همه در پی ترتیب کلامند / گوش دل ما در پی تاثیر کلام است

گیرم که در کلام تو تاثیر کیمیاست / دانا به کان زر نکند عرض کیمیا

بلند است بس جایگاه سخن / کلام الله (قرآن) اینک گواه سخن

نه بخشایش آرد به هنگام خشم / نه خشم آیدش روز بخشش به چشم

امارت

عمارت

هیچ چیزی غیر از خدا

موجودات جهان

کاینات

مخفف ما سوا الله

خجسته باد نام خداوند، نیکو‌ترین آفریدگاران «عظمت حضرت علی (ع)»

از آن دهان که هرای شیر می‌خروشید (امام علی (ْع) مظهر بیم و امید)

چگونه این چنین که بلند بر زبر ماسوا ایستاده‌ای «قدرتمندی و جنگاوری حضرت علی (ع)»

دری که به باغ بینش ما گشوده‌ای / هزار بار خیبری‌تر است (اهتمام حضرت علی (ع) به امور مسلمین)

بدل

مستند

مفعول

نهاد

تكرار - جناس هم‌سان - كنايه- تشخيص

تكرار - ايهام - تشخيص - تضمين

جناس هم‌سان - جناس ناهم‌سان - تضاد - كنايه

تشخيص - جناس ناهم‌سان - تشبيه - استعاره

حذف به قرینه لفظی 

حذف به قرینه معنوی   

هیچ حذفی صورت نگرفته است.

حذف مفعول

هنگام که همتاب آفتاب / به خانه یتیمکان بیوه‌زنی تابیدی

دری که به باغ بینش ما گشوده ای / هزار بار خیبری‌تر است

شعر سپید من، رو‌سیاه ماند / که در فضای تو، به بی‌وزنی افتاد

خجسته باد نام خداوند، نیکو‌ترین آفریدگاران / که تو را آفرید

تضاد

مراعات‌نظیر

تشبیه

کنایه

آفرین خداوند بر تو که بهترین مخلوق هستی.

آفرین بر خداوندی که بهترین آفرینندگان است.

تبریک خداوند بر بهترین خالق.

آفرین بر خداوندی که بهترین‌ها را آفرید.

من غلام نظر آصف عهدم کاو را / صورت خواجگی و سیرت درویشان است

پادشاهان ملاحت چو به نخجیر (شکار) شوند / صید را پای ببندند و رها نیز کنند

ای پادشه خوبان داد از غم تنهایی / دل بی‌تو به جان آمد وقت است که باز آیی

گر رود نام من اندر دهنت باکی نیست / پادشاهان به غلط یاد گدا نیز کنند

دیوار‌های شهر را از عدالت بساز.

شهر را عادلانه دیوار کشی کن.

دیوار‌های شهر را عادلانه بساز.

با عدالت به شهر سازی بپرداز.

سه

دو

چهار

یک

ساختمان

بنا کردن

آباد

آباد کردن

کنار نام تو لنگر گرفت کشتی عشق / بیا که نام تو آرامشی است طوفانی

آتش فروز قهر تو، آیینه‌دار لطف تو / هم مغرب ادبار‌ها، هم مشرق اقبال‌ها

باعث آرامش دل گشت صائب خط یار / توتیای چشم باشد خاک، طوفان‌برده را

آدم از دست غم، به لطفش رست / نوح ایمن ز خوف طوفان شد

آزاد نیمایی

سپید

غزل بلند

موج نو

گدایانی از پادشاهی نفور / به امیدش اندر گدایی صبور

بی سر و پا گدای آنجا را / سر ز ملک جهان گران بینی

شکرانه بازوی توانا / بگرفتن دست نا‌توان است

دمام شراب الم (درد) در کشند / و گر تلخ بینند، دم در کشند

خیبر = نام یکی از جنگ‌های پیش از اسلام که حضرت علی (ع) با گشودن در آن موجب پیروزی سپاه اسلام شد.

مشک = خیک سقایان، پوست گوسفند بدون شکاف که ماست، دوغ و آب در آن می‌ریزند.

مهمیز = ابزاری فلزی که بر پاشنه‌ چکمه وصل می‌کنند و به وسیله‌ آن، اسب را به حرکت در می‌آورند.

حد زدن = هر خطا که برای آن مجازاتی مقدر باشد.

در خانه ی ان همسایه

بیل نگهبان همین باغ

حوصله ی این معلم مدرسه

پشتکار ستودنی این دانشمند

تكرار - جناس هم‌سان - كنايه- تشخيص

تكرار - ايهام - تشخيص - تضمين

جناس هم‌سان - جناس ناهم‌سان - تضاد - كنايه

تشخيص - جناس ناهم‌سان - تشبيه - استعاره

از رنج و عذاب برهانیدم و حلالش کردم.

از تمام بندرگاه‌هایش راندند.

دشنه‌ای در آوردم و سرش را از تن جدا کردم.

قهرمان کشور شد و همه تکریمش می‌کردند.

نیکی - روزی

شهرت-روزی

قدرت-درماندگی

مقام-زندگی

و او را با وزیر صحبتی بودی: و او با وزیر آشنا بود.

ما را به نزدیک خویش باز گرفت: ما را نزد خود نگه داشت.

به جامه اندر ماند: به فلاکت و بدبختی دچار می‌شود.

روزگاری برآمد: روزی نزد من آمد.

نادره (بی‌مانند) - خاییدن (جویدن) - رمه (فراز)

تازی (عرب) - زنگاری (قدیمی) - حجب‌ (حیا)

نمط (نوع) - پیرایه (زیور) - شوخ (چرک)

تکریم (گرامی‌داشت) - لاجرم (بی‌گناه) - یله (رها)

«موی از سر باز کردن»: تراشیدن موی سر

«شوخ از خود باز کردن»: تمیز کردن آلودگی‌ها

«از عذاب دَین، فرج دادن»: شفاعت کسی کردن

«در حال بر نشستن»: فوراً بر اسب سوار شدن

تأدیه - فروغ - ترمیم

تربیت - فارغ - مرام

آداب - فراغت - مرتّب

مؤدّب - فارغ - ترمیم

از فضل و رحمت کردگار، نا امید نباید شد.

الهی، فضل خود را یار ما کن.

مردی اهل بود و فضل داشت از شعر و ادب.

ای خدا، ای فضل تو حاجت روا!

دو

سه

چهار

پنج

ما را به انعام و اکرام به راه دریا گسیل کرد؛ چنانکه در کرامت و فراق به پارس رسیدیم.

قظا را روزی به دشت رفته بودم، به طلب هیذم؛ چون بازگشتم، از پس بالایی درآمدم.

از این ملاقات چند روزی نگذشت که خسرو، آن همه استعداد و قریهه را با خود به زیر خاک برد.

رنج هیچ‌کس را ضایع مکن و همه کس را به سزا، حق‌شناس باش.

روز سیوم به مجلس وزیر شدیم.

بعد از آنکه حال دنیاوی ما نیک شده بود.

روزی به درِ آن گرمابه شدیم.

چندان که ما در حمام شدیم، همه بر پای خاسته بودند.

گفت: «بروید که هم اکنون مردم از گرمابه بیرون می‌آیند» و نگذاشت که ما به گرمابه در رویم.

آن مرد خجل شد و عذرها خواست و این هر دو حال در مدت بیست روز بود.

دلاک و قیم درآمدند و خدمت کردند و به وقتی که بیرون آمدیم هر که در مسلخ گرمابه بود، همه بر پای خاسته بودند.

از اول شعبان تا نیمۀ رمضان آنجا بودیم و آنچه آن اعرابی

 کرای شتر بر ما داشت، به سی دینار، هم این وزیر بفرمود تا بدو دادند.

باشد که ما را دمکی زیادت‌تر در گرمابه گذارد که شوخ از خود باز کنیم.

روزی به در آن گرمابه شدیم که ما را در آنجا نگذاشتند.

گفت: بروید که هم اکنون مردم از گرمابه بیرون می‌آیند.

ما را به نزدیک خویش بازگرفت و از اول شعبان تا نیمۀ رمضان آنجا بودیم.

روزی رسان، غوغا، بی‌نیاز، کشتارگاه

آفریننده، شلوغی، حریص، حمام

روزی‌دهنده، داد و فریاد، آزمند، رخت‌کن حمام

آفریدگار، جمعیت مردم، طمّاع، کشتارگاه

خواجه نصیر توسی

ناصر خسرو

خواجه نظام الملک توسی

عنصر المعالی

دشمنت خود مباد و گر باشد / دیده بر دوخته به تیر اجل

خدا را دشمنش جایی بمیراد / که هیچش دوست بر بالین نباشد

با بدان بد باش و با نیکان نکو / جای گل گل باش و جای خار خار

دیار دشمن وی را به منجنیق چه حاجت؟ / که رعب او متزلزل کند بروج حصین را

وسعتی نداشت که حال مرا مرمتی کند: فقر مالی

شوخ از خود باز کنیم: جدی بودن

دلاک و قیم درآمدند و خدمت کردند: احترام و بزرگداشت

اعرابی کرای شتر بر ما داشت: بدهکاری

در حال سی دینار فرستاد که این را بهای تن جامه بدهید. از آن، دو دست جامۀ نیکو ساختیم.

به شدتی که از روزگار پیش آید، نباید نالید و از فضل و رحمت کردگار ناامید نباید شد.

آنچه آن اعرابی کرای شتر بر ما داشت، به سی دینار، هم این وزیر بفرمود تا بدو دادند و مرا از آن رنج آزاد کردند.

به تعجب در کار دنیا می‌نگریستیم و مُکاری از ما سی دینار مغربی می‌خواست و هیچ چاره ندانستیم.

مردی اهل و ادیب و فاضل و نیکومنظر و متواضع دیدم و متدین و خوش‌سخن.

چندان که ما در حمام شدیم و دلاک و قیم درآمدند و خدمت کردند.

ما را با انعام و اکرام به راه دریا گسیل کرد چنان که در کرامت و فراق به پارس رسیدیم.

و به تعجب در کار دنیا می‌نگریستم و مُکاری از ما سی دینار مغربی می‌خواست.

بودار

وادار

نام‌دار

جادار