نمونه سوالات تستی فصل 14 فارسی دهم همراه با جواب تشریحی

استعاره 

تشبیه

کنایه

جناس

۱

۲

۳

۴

وای که گیسوی تو را رسم تطاول آموخت / هم تواند کرمش داد من مسکین داد

سر رشته‌ی جان به جام بگذار / کاین رشته از او نظام دارد

با زمانی دیگر اندازه‌ای که پندم می‌دهی / کاین زمانم گوش بر چنگ است و دل در چنگ نیست

خرم تن او که روانش از تن برود سخن روان است / روح و جان مشهور و جاری بر سر زبان هاست

چهارتا

سه تا

دوتا

یکی

آه از آن نرگس جادو که چه بازی انگیخت  ...  آه از آن مست که با مردم هشیار چه کرد

مشکل خویش بر پیر مغان بردم دوش  ...  کو به تأیید نظر حلّ معمّا می‌کرد

مباش بی می و مطرب که زیر طاق سپهر  ...  بدین ترانه غم از دل به در توانی کرد

مژدگانی بده ای دل که دگر مطرب عشق  ...  راه مستانه زد و چارهٔ مخموری کرد

کار پاکان را قیاس از خود مگیر  /  گر چه باشد در نبشتن شیر و شیر

جمله عالم زین سبب گمراه شد  /  کم کسی ز ابدال حق، آگاه شد

هر دو گون زنبور خوردند از محل  /  لیک شد ز آن نیش و زین دیگر عسل

هر دو گون آهو گیا خوردند و آب  /  زین یکی سرگین شد و، زان، مشک ناب

ایهام، شبکه معنایی، تشخیص، تضاد

شبکه معنایی، جناس، تکرار، تلمیح

تشبیه، استعاره، تلمیح، کنایه

 تشبیه، استعاره، شبکه معنایی، جناس

گلاب، شاد

گویی، گردد

جویش، بویش

روان، روان

با مشتریان شوخی می‌کرد

با خریداران گفت و گو می‌کرد.

نکات را به مشتریان تذکر می‌داد

به خریداران سخنان نکته‌دار می‌گفت

پرخور، مهیب، اندیشه، خوشا

شیفته، در حرکت، عشق، نیکا

حریص، غرّنده، عشق، نیکا

آزمند، هولناک، هوس، شادی

سخن‌راندن نغز کار من است  /  سخن در جهان یادگار من است

به نطق است و عقل آدمی‌زاده فاش  /  چو طوطی سخن‌ گوی نادان مباش

سخن ماند اندر جهان یادگار  /  سخن بهتر از گوهر شاهوار

اگر چه پیش خردمند خامشی ادب است  /  به وقت مصلحت آن به که در سخن کوشی

بر روی چون مه ار چه بتابی كمند زلف / باری به هيچ روی ز من روی بر متاب

يك ساعتم از آن لب ميگون شكيب نيست / سرمست را شكيب كجا باشد از شراب

آب رو ريخته‌ايم از پی يك جرعه شراب / گرچه كوثر نمی از جرعه‌ی پيمانه‌ی ماست

هر كسی را تو اگر زنده به جان می‌بينی / جان هر زنده‌دلی زنده به جانانه‌ی ماست

سخن‌راندن نغز کار من است  /  سخن در جهان یادگار من است

به نطق است و عقل آدمی‌زاده فاش  /  چو طوطی سخن‌ گوی نادان مباش

سخن ماند اندر جهان یادگار  /  سخن بهتر از گوهر شاهوار

اگر چه پیش خردمند خامشی ادب است  /  به وقت مصلحت آن به که در سخن کوشی

از قیاسش خنده آمد خلق را / کاو چو خود پنداشت صاحب دلق را

کار پاکان را قیاس از خود مگیر / گرچه ماند در نبشتن شیر و شیر

هردو گون زنبور خوردند از محل /  لیک شد زآن نیش و زین دیگر عسل

چون بسی ابلیس آدم روی هست / پس به هردستی نشاید داد دست

قدح به چنگم و آواز چنگ در گوشم  ...  بهْ از نگین سلیمان و نغمهٔ داوود

با تار زلف او شب تار است هم‌چو روز  ...  خود در مقابل مه رویش کم از هلال 

مگر مدام در این فصل خاک مست بود  ...  ز بس که بر وی ریزند جرعه‌های مدام

وفا را زاد مادر چون مرا زاد  ...  جفا را زاد مادر چون تو را زاد

کنایه – تشبیه – استعاره – مراعات‌نظیر

تشخیص – استعاره – ایهام – تناسب

تشخیص – استعاره – تضاد – تلمیح

کنایه – مراعات‌نظیر – جناس – ایهام

در (خطاب) آدمی، (ناطق) بُدی *** در نوای طوطیان (حاذق) بدی =(رویاروی سخن گفتن، سخنگوی، ماهر)

از سوی خانه بیامد (خواجه)اش *** بر دکان بنشست (فارغ)، (خواجه وش) = (صاحب، آسوده،کدخدا)

از (قیاسش) خنده آمد خلق را *** کاو چو خود (پنداشت) صاحب (دلق) را = (مقایسه اش، تصور کرد، جامه پشمینه درویشان)

هر دو (گون) آهو گیا خوردند و آب *** زین یکی (سرگین) شد و زان، مُشک (ناب) = (نوع، فضله، خالص)

ژنده‌پوش، پشیمانی، آهنگ، زخمی

گدا، متاسف، صدا، نواختن

فقیر، نادم، آواز، جراحت

درویش، تاسف، نغمه، کوبیدن

دلارام در بر، دلارام جوی / لب از تشنگی خشک بر طرف جوی

جان بی جمال جانان میل جهان ندارد / هرکس که این ندارد، حقا که آن ندارد

برو هر چه می بایدت پیش گیر / سر ما نداری، سر خویش گیر

دریاب که مبتلای عشقم / آزاد کن از بلای عشقم

این زمین پاک و آن شور هست و بد  ...  این فرشته پاک و آن دیوست و ددهر دو صورت گر به هم ماند رواست  ...  آب تلخ و آب شیرین را صفاست

آن همه گه باز باشد گه فراز  ...  و آن در توبه نباشد جز که بازهین غنیمت دار در بازست زود  ...  رخت آنجا کش به کوری حسود

هرچه مردم می‌کند بوزینه هم  ...  آن کند کز مرد بیند دم به دماو گمان برده که من کردم چو او  ...  فرق را کی داند آن استیزه‌رو

در نماز و روزه و حج و زکات  ...  با منافق مؤمنان در برد و ماتمؤمنان را برد باشد عاقبت  ...  بر منافق مات اندر آخرت