نمونه سوالات تشریحی فصل 4 منطق همراه با جواب تشریحی

 تعریف لفظی

تعریف لغوی / تعریف از طریق ذکر مصادیق / تعریف مفهومی

در این شیوه ، معنای لغوی یک مفهوم یا مترادف های آن و یا نحوه شکل گیری لغوی آن بیان می شود .

مرکبات: پرتغال ، نارنگی ، لیمو را مرکبات می گویند ./ رودخانه : ارس ، کارون ، دز، کرخه  رودخانه هستند .

تعریف از طریق ذکر مصادیق

با مفهوم عام آغاز می شود .

مفهوم عام / مفهوم خاص

مثلث : شکلی است که دارای سه ضلع است .

انتشارات : جمع انتشار و نشر ، سازمانی است که فرایند تولید کتاب را برعهده دارد . مانند : انتشارات سمت ، انتشارات مدرسه  .

واضح بودن / جامع بودن / مانع بودن / دوری نبودن

باید از مفاهیم روشن تر و شناخته شده تر استفاده کنیم . ازبه کارگیری الفاظ مبهم و ایهام و استعاره پرهیز کنیم .

تعریف باید تمامی مصادیق آن مفهوم را در بر بگیرد و به اصطلاح جامع افراد باشد .

تعریف باید تنها بر مصادیق آن مفهوم صدق کند و بر مصادیق مفاهیم دیگر صدق نکند و در اصطلاح «مانع اغیار» باشد .

تعریف یک چیز با استفاده از خودش را تعریف دوری می گویند که نادرست است .

مشترک

ذهنی / مغالطات

لفظی

شئ به خود

نادرست

حیوان ناطق

جامع نبودن

تعریف مفهومی

 مانع بودن

۱- تعریف لغوی یا تعریف لفظی

۲- تعریف از طریق ذکر مصادیق

۳- تعریف مفهومی یا تعریف تحلیلی

معنای لغوی یک مفهوم یا نحوه شکل گیری لغوی آن بیان می شود

ذکر نمونه ها یا تصاویری از مصادیق واژه مورد نظر یا موارد شبیه به آن

 هدف شناساندن مفاهیم و تصورهای مجهول برای شنونده است.

 واضح بودن – جامع بودن – مانع بودن – دوری نبودن

در تعریف باید از واژه های آشنا برای شنونده استفاده کنیم تا واضح و قابل فهم باشد.نباید از واژه هایی استفاده کرد که در آنها برای شنونده دشوارند و یا وی را به اشتباه می اندازند.

 یعنی تعریف باید تنها بر مصادیق آن مفهوم صدق کند و بر مصادیق مفاهیم دیگر صدق نکند

تعریف یک چیز با استفاده از خودش (تعریف شیء به خود را تعریف دوری می نامند و تعریفی نادرست به شمار می آید

تعریف آیینه به شیئی که نور را منعکس می کند. مانع نیست

 بنابراین در این روش با دسته بندی ویژگی‌های یک مفهوم به ویژگی مشترک با سایر مفاهیم مشابه (امر عام) و ویژگی خاص آن شیء (امر خاص، ویژگی منحصر به فرد)، به تعریف مفهوم می‌پردازیم. تعریف را با مفهوم عام آغاز می‌کنیم و سپس مفهوم خاص‌تر را بیان می‌کنیم. از آنجا که در این تعریف، به تحلیل مفهوم مورد نظر می‌پردازیم، آن را «تعریف مفهومی» می‌نامند