نمونه سوالات تشریحی فصل 16 تاریخ دهم ایران و جهان باستان همراه با جواب تشریحی

آثار هنری مختلفی شامل اشیاء زرین و سیمین و ظروف سفالی به دست آمده است.

در فلزکاری، جواهرسازی و سفالگری مهارت درخور توجهی داشتند.

متکی بر تجربیات و دستاوردهای هنری بومیان غرب فلات ایران بوده است که قرن ها از مادی ها در این منطقه می زیسته اند و صاحب تمدن درخشانی بوده اند.

در این دوره قلعه ها، کاخ ها و شهرهایی ساخته شد. مادی ها در قلعه سازی تبحر داشتند و برای مقابله با دشمنان خارجی خود به ویژه آشوریان قلعه های مستحکمی ساخته اند.

شهر هگمتان، همدان امروزی بود که یونانیان به آن اکباتان می گفتند این شهر از هفت قلعه تودر تو تشکیل شده بود که در هر قلعه رنگ نمادین خاصی داشت.

• بیستون
• اسپدانه (اصفهان)
• کنگاور.         

به سبب ثبات، آرامش، رونق اقتصادی و حمایت پادشاهان

• پاسارگاد
• تخت جمشید
• شوش

1. تاثیرپذیری از دستاوردهای هنری اقوام و ملت های تابع آن حکومت بود که پیشینه ی تمدنی درخشانی داشتند.
2. درباری بودن به این معنی که شکوه شاهانه و تشریفات و تجملات درباری را به نمایش می گذارد.
3. طبیعت گرایی یا به عبارت دیگر استفاده و تقلید از عناصر موجود در طبیعت مانند حیوانات و گیاهان در آثار هنریشان است.

یعنی بخش عمده ی آثار هنری شاخص و ساختمان های مجلل به خواست شاهان و درباریان برای زندگی تجملاتی و تشریفاتی آنان به وجود آمد.

آرامگاه ها، کاخ ها، آتشگاه ها و دیگر ساختمان های عمومی است.

در پاسارگاد، نخستین پایتخت هخامنشی برپا شدـ این مجموعه شامل کاخ شاهی و آرامگاه کوروش هخامنشی بود.

داریوش یکم

• این پادشاه در ابتدای حکومتش دستور داد کاخی بزرگ به نام آپادانا در شهر شوش به عنوان پایتخت اداری حکومت هخامنشی ساخته شود.
• عظیم ترین مجموعه ی ساختمانی و شاهکار معماری باستان تخت جمشید نیز به دستور داریوش یکم برپا شد.

تاکید می کند که این بنای مجلل را با گرد آوردن بنایان و کارگران ماهر و مصالح ساختمانی عالی از سراسر امپراتوری ساخته است.

همچون کاخ آپادانای شوش با مشارکت گروه کثیری از معماران، بنایان، هنرمندان و کارگران و نیز با گردآوری مصالح ساختمانی از سراسر قلمرو هخامنشی برپا گردید.

بر سینه ی صخره ی کوه ها و روی دیوار بناهای حکومتی به ویژه کاخ ها و آرامگاه ها

پیکره ی پادشاه و ملازمان او به هنگام پیروزی بر دشمن و یا پیکر حیوانات واقعی و افسانه ای و همچنین نمادها و نشانه های دینی

دریافته اند که سنگ تراشانِ هنرمندی که در خدمت هخامنشیان بوده اند از نقش برجسته های بین النهرین و به ویژه نقش برجسته های آشوری الهام و الگو گرفته اند.

در تخت جمشید و شوش

پیکری بدون سر متعلق به داریوش یکم است که در شوش از زیر خاک بیرون آورده شده است.

• در فلزکاری های نفیس و جواهرات ممتازی که اختصاصا برای پادشاه و درباریانش ساخته شده اند.
• انواع گوناگونی از تکوک ریتون و دیگر ظروف های طلایی، نقره ای و مفرغی مزین به نقش های مختلف
• زیورآلات

به جز قالی پازیریک چیزی باقی نمانده است.

جامعه های پر نقش و نگار و تزیین شده ی پادشاهان و سپاهیانش در نقش برجسته ها

• بقایای شهر نسا
• صد دروازه دامغان
• معبد آناهیتا در شهر کنگاور در استان کرمانشاه
• کوه خواجه ی سیستان
• کاخ شهر هترا (الحضر) در نزدیکی موصل عراق

• ساخت بناهای طاق دار گنبدی و دارای دیوان
• هنر گچبری رواج یافت و در بناهای کوه خواجه به نهایت ظرافت رسید.
• آرایه ی دیگری که در معماری اشکانی رواج داشته، نقاشی دیواری است.

هنر گچبری که در بناهای کوه خواجه به نهایت ظرافت رسید.

هنر مجسمه سازی در دوره ی اشکانیان متاثر از هنر یونانی رونق گرفت و برجسته ترین اثر، پیکره ی برنزی شاهزاده ی اشکانی است.

نقش برجسته های دوران اشکانی از نظر فنی و هنری در سطح نقش برجسته های هخامنشی و ساسانی نیستند.

• سفالگری
• فلزکاری
• جواهرسازی

در این دوره سفال ها نقش و طرح متنوع و گوناگونی نداشتند اما دارای لعابی اغلب سبز رنگ بودند.

هنری پدید آمد که به لحاظ عظمت و شکوه با هنر روم برابری می کرد و گاه بر آن برتری داشت.

ریشه در هنرهای کهن ایران و نیز هنر دوران هخامنشی و اشکانی داشت و حتی از هنر یونانی و رومی نیز تاثیر پذیرفته بود.

• کاخ ها
• آتشکده ها
• پل ها
• کاروانسراها
• قلعه ها
• بندها (سد ها)

با ساخت بنای کاخ اردشیر در فیروزآباد فارس (گور) آغاز شد و با ساخت کاخ تیسفون به اوج قدرت رسید.

کاخ تیسفون که طاق یا ایوان کسری بخشی از آن کاخ بود و در کنار رود دجله ساخته شد.

کاربرد وسیع گنبد، ایوان و طاق در ساخت بناها به ویژه کاخ ها

الگویی برای معماران در دوران اسلامی و حتی اروپایی شد

از روش های گوناگونی مانند موزاییک کاری، نقاشی، دیواری، گچبری و نقش برجسته استفاده می شد

به شکل گنبد چهار طاق بود. آتش مقدس در درون آن نگهداری می شد.

در فارس و خوزستان برپا گردیدندـ طرح و نقشه ی آن ها همچون شهرهای اشکانی به شکل دایره بود.

در فارس زادگاه خاندان شاهی قرار دارند.

اعطای منصب شاهی از سوی اهورامزدا به شاه و صحنه هایی از پیروزی های شاهان

مجموعه طاق بستان است که دو طاق سنگی بزرک و کوچک نقش دار و یک نقش برجسته بدون طاق را شامل می شود. آنچه این مجموعه را به طاق بستان معروف کرده، طاق بزرگی است که شکارگاه خسروپرویز را در دیواره های داخلی طاق نشان می دهد.

در دوران ساسانی هنر نقاشی و نگارگری در ایران رونق و رواج چشمگیری یافت و نقاشان ایرانی در ترسیم نقوش گل و گیاه جانوران و انسان مهارت افزایی از خود نشان دادند. نقش و نگارهای نقاشان ایرانی در عهد ساسان، الهام بخش هنرمندان دوران بعد به ویژه دوره ی اسلامی بود.

نقوش گل و گیاه، جانوران و انسان

هنرمندان دوران بعد به ویژه دوره ی اسلامی

انواع بشقاب، سینی، کاسه تشکیل می دادند. این ظرف ها دارای نقش و نگارهای بسیار زیبا و ظریف هستند و اغلب برای مصرف خاندان شاه و خانواده های اشرافی تهیه می شدند.

دوره ساسانی یکی از دوران های درخشان موسیقی ایران است. هنرمندان عرصه موسیقی در دوره ساسانی بیش از پیش مورد توجه شاهان قرار گرفتند و از منزلت و امتیازهای ویژه برخوردار شدند.

با عنوان گوسان خنیاگر و رامش گر یاد شده است.

منسوجات آن زمان به ویژه پارچه های ابریشمی بسیار ظریف و پر نقش و نگار بودند. شواهد موجود بیانگر رونق و شکوفایی هنر فرش بافی در آن دوره است. قالی بهارستان که اعراب مسلمان از کاخ تیسفون غنیمت گرفتند، شهرت بسیار دارد.

1. حمایت و پشتیبانی شاهان و طبقات بالای جامعه از هنرمندان 
2. ثبات و امنیت سیاسی
3. رونق اقتصادی در ایران باستان
4. تاثیرپذیری از دستاوردهای هنری کشور ها، اقوام و ملل تابع ایران