نمونه سوالات تشریحی فصل 1 جامعه شناسی دهم همراه با جواب تشریحی

در علوم انسانی به فعالیتی که انسان انجام می دهد، کنش می گویند .

ویژگی های کنش عبارتند از:

1. آگاهانه است .
2. ارادی است .
3. هدف دار است .
4. معنادار است .

کنشگر

یعنی کنش وابسته به آگاهی انسان است. بدون آگاهی انجام نمی شود. اگر آگاهی از بین برود کنش ادامه پیدا نمی کند .

مثلا برای صحبت کردن به یک زبان بیگانه باید نسبت به آن زبان آگاهی داشته باشیم.

یعنی کنش به اراده وابسته است. تا خواست و اراده انسان نباشد کنش انجام نمی شود .مثلا ما به انجام کاری آگاه هستیم ولی تصمیم به انجام آن نداریم.

یعنی ما با مقصد و هدف خاصی فعالیت خود را انجام می دهیم. برای انجام کنش دلیل داریم. هر چند ممکن است به هدف خود نرسیم.

چون کنش انسان آگاهانه، ارادی و هدف دار انجام می شود، پس معنادار است .دیگران زمانی می توانند به یک کنش پاسخ مناسب دهند که معنی آن را بدانند.

آثار و پیامد های کنش به دو دسته تقسیم می شوند:

1. پیامد های ارادی
2. پیامد های غیرارادی

• این پیامدها به اراده ی افراد انسانی یعنی کنشگر یا افراد دیگر وابسته است.
• همچنین پیامدها از جنس کنش هستند و باید کنشگری، آن ها را انجام دهد.
• این نوع پیامدها احتمالی هستند یعنی ممکن است انجام شوند یا انجام نشوند.

• این پیامد ها به اراده افراد انسانی بستگی ندارد.
• این نوع پیامدها نتیجه طبیعی کنش هستند و لازم نیست کنشگری، آن ها را انجام دهد .
• این نوع پیامدها قطعی هستند. یعنی حتما انجام می شوند.
• در بسیاری از موارد انسان ها کنش های خود را با توجه به پیامدهای ارادی و غیرارادی آن انجام می دهند و انسان ها در بسیاری از موارد از انجام برخی کنش ها به دلیل پیامدهای نامطلوبشان خودداری می کنند.

فعالیتی آگاهانه وارادی که انسان انجام می دهد کنش انسانی است

انسانی که کنش انجام می دهدکنشگر است

فعالیت های حیوانات برمبنای غریزه است ولی انسان غیرازفعالیت های غریزی دارای فعالیت هایی است که آگاهانه،ارادی،هدف دار،معنادار است ودرموقعیت های مختلف زمانی ومکانی متفاوت است.

آگاهانه .ارادی.هدف دار. معنا دار

وجود اراده 

بله گاهی ظاهرکنش یکسان است ولی اطرافیان معانی متفاوتی ازآن برداشت می کنند.هرکنش انسانی درطرف زمانی ومکانی ،معنای خاصی ممکن است داشته باشد.مثال دانش آموزدرکالس انگشت اشاره خودرابالا می برد ممکن است سوال داشته باشد.ممکن است درخواست خروج ازکلاس داشته باشد وممکن است قصددیگری داشته باشد.لبخندگاهی معنای تشکرداردگاهی معنای ترحم وگاهی معنای تمسخر و..

تاآگاهی وجودنداشته باشد کنشی انسانی صورت نمی گیرد.کنش هایی که خارج از آگاهی ونیت هستند جزءکنش های غیرانسانی به حساب می آیندمثال اگرضربه چکش به انگشت مان برخوردکندوناگهان صدایی درد آلود سردهیم،این نغمه درد آلود کنشی انسانی نیست بلکه بازتابی طبیعی وغیرارادی است

پیامد های کنش انسانی از قبل مشخص،هدف گذاری شده،با برنامه و انسانی است.ولی پیامد های غیر ارادی غیر انسانی ،قطعی ،طبیعی وخود به خود می باشد و از قبل نسبت به آن ها شناسایی صورت نگرفته است.

کنش طبیعی با اراده ،آگاهی و برنامه ریزی انسان بدست نمی آید وخارج از کنترل اوست ولی کنش انسانی آگاهانه ، ارادی،هدف دار،معنا دار ومتناسب با زمان و مکان واجتماع است.

کنشی که دیگران را تحت تاثیر و واکنش قرار می دهد کنش اجتماعی است و کنشی که تاثیری در دیگرا ن نداشته و شخصی است کنش فردی به حساب می آید.

خرید خانه کنشی ارادی است که منجر به پیامد غیر ارادی افزایش تقاضا و افزایش قیمت می شود.

تابش نور خورشید .رشد گیاهان باغچه .بارش باران

عمل جراحی بینی کنشی ارادی است که ممکن است عفونت و بدشکل شدن بینی از پیامد های غیر ارادی آن باشد.

کسب اطلاعات علمی ،پیامدی ارادی و نگاه به قاب عکس کنار تابلو کنش طبیعی

گاهی ممکن است انسان حرکت و کنشی داشته باشد که نسبت به آن آگاهی و برنامه ریزی ندارد مثالا به صورت نا آگاهانه احساسات خود را در قالب جمالتی از روی هیجان به زبان اورد.باضربه ای به انگشت خودبزندوناخواسته بالانسی ریتمیک یا نغمه ای خاص سردهد.

پیامدهای ارادی احتمالی هستندکه ممکن است روی دهند وممکن است روی ندهندولی پیامدهای غیرارادی قطعی وحتمی هستند وتحت کنترل انسان نیستند.

پیاده روی ،مسواک زدن،نماز خواندن،مطالعه کردن 

یعنی کنش وابسته به آگاهی آدمی است به گونه ای که بدون آگاهی انجام نمی‌شود  

کنش به اراده انسان وابسته است یعنی تا خواست و اراده انسان نباشد انجام نمیشود 

انسان ها با توجه به به معنای کنش خود آن را انجام می دهند 

انسانی

کنش

کنشگر

رفتار انسان

به اراده افراد انسانی 

غیر ارادی

ارادی و غیر ارادی 

است

انسان

نمی‌تواند با آن زبان سخن

چه نوع معنایی می توان برای جهان جاهلی باشد؟

در لایه های سطحی مانند زبان وادبیات ، هنر،تغذیه ،سرود ملی ونژاد با یکدیگر تفاوت دارند.