گام به گام اندیشه صفحه 39 درس 5 فلسفه (1) (زندگی بر اساس اندیشه)

در رفتار و گفتار سقراط بیندیشید و به سؤال های زیر پاسخ دهید:

1) چرا سقراط وظیفۀ خود می دانست که دربارۀ مسائل اساسی زندگی با مردم صحبت کند؟ آیا مردم از او چنین درخواستی کرده بودند؟

2) سقراط، این وظیفۀ خود را با چه روشی انجام می داد؟

3) مخالفان اصلی سقراط چه کسانی بودند؟

4) با توجه به آنچه تا اینجا دربارۀ سقراط بیان شد، آیا می توان برخی از اصول فکری سقراط را به دست آورد؟ دربارۀ فضیلت و ثروت، عقل و جهل و ... ؟

1) خیر، مردم از او نخواسته بودند. طبق گفته خودش، این رسالتی است که خداوند با نداهای غیبی و در رؤیاها برعهدە اش نهاده است.

2) سقراط، روش بحث ثابتی داشت. مفاهیم را که در زندگی ما اهمیت حیاتی دارد، برمی گزید و درباره اش پرسش می کرد. مثلا می پرسید «دوستی چیست؟» یا «شجاعت چیست؟» وقتی کسی داوطلب پاسخ می شد، با توجه به پاسخ او، سؤال دیگری طرح می کرد به طوری که مخاطب و پاسخ دهنده را به حقیقت میرساند و آنچه را که حق بود، از زبان پاسخ دهنده به دست می آورد. این روش گفت وگو و پرسش و پاسخ که سقراط به کار می گرفت، به تدریج به «روش سقراطی» شهرت یافت.

3) سوفسطائیان و پیروان آن ها - آنان معتقد بودند که جهان را نمی توان شناخت و آنچه را که ما علم و دانش می نامیم، تنها ساخته و پرداختۀ ذهن ماست و تطابقی با واقعیت ها ندارد. آنان با کمک اقسام مغالطه ها و جدل و فن سخنوری به نشر اندیشۀ خود می پرداختند و بر شیوۀ زندگی مردم تأثیر میگذاشتند. تحت تأثیر چنین اندیشه هایی، اخلاق و فضیلت میان مردم کمرنگ شده بود و بسیاری از مردم به دنبال حق جلوه دادن باطل بودند.

4) او معتقد بود که نباید جسم و مال و ثروت را بر کمال نفس خود ترجیح داد و این که ثروت،فضیلت نمی آورد، بلکه از فضیلت است که ثروت و هرچه که برای فرد و جامعه سودمند است، به دست می آید.