گام به گام قلمروزبانی صفحه 107 درس 12 فارسی (3) (گذر سیاوش از آتش)

1) همان طور که می دانیم با روش های زیر، می توان به معنای هر واژه پی برد:

- قرار دادن واژه در جمله

- توجه به روابط معنایی واژگان

* اکنون بنویسید با کدام یک از این روش ها می توان به معنای واژه « اندیشه » در بیت های زیر پی برد؟

الف) چو شب تیره گردد شبیخون کنیم                     ز دل ترس و اندیشه بیرون کنیم        فردوسی

ب) غلام عشق شو کاندیشه این است                      همه صاحبدلان را پیشه این است       نظامی

پ) چو بشنید خسرو از آن شاد گشت                      روانش ز اندیشه آزاد گشت             فردوسی

2) بیت زیر را از شیوه بلاغی به شیوه عادی برگردانید.

سرانجام گفت ایمن از هر دوان                            نه گردد مرا دل، نه روشن روان

3) به جمله های زیر توجه کنید:

* او در مراغه رصدخانه ای بزرگ ساخت.

* از دشمن خود، دوست ساخت.

* آن نامدار، لشکری عظیم ساخت.

* استاد موسیقی، آهنگ زیبایی ساخت.

* او با ناملایمات زندگی ساخت.

فعل «ساخت» در هر یک از جمله های بالا کاربرد خاصی دارد که با دیگری کاملاً متفاوت است؛ پس واژه «ساخت» در هر یک از کاربرد هایش، فعل دیگری است.

* فعل های « گذشت » و « گرفت » در کاربرد های مختلف تغییر معنا می دهند. برای هر یک از معانی آنها جمله ای بنویسید.

1) الف) توجه به روابط معنایی واژگان از کلمه « ترس »  متوجه می شویم که اندیشه به معنی « اضطراب » است.

ب) قرار دادن واژه در جمله « اندیشه » در این بیت به معنی « فکر » است.

پ) قرار گرفتن در جمله، با توجه به داستان، در این بیت « اندیشه » به معنی « اندوه و اضطرای » است.

2) سرانجام گفت: « از هر دوان نه دل من و نه روان روشنم ایمن نگردد »

3) گذشت:

زمان به سرعت گذشت                       بر دلم گذشت که خبر خوشی در راه است

گذشت، کار بزرگان است                    خرش از پل گذشت. و...

گرفت:

من دست او را گرفتم                         گرفتم که کارها را تمام کردی، بعد چی؟

هنگام غروب دل آرام می گیرد            هنگام ورزش باید مواظب باشیم عضلات پا نگیرد و...