جزوه جامع

ذاك هو الله: آن همان خداست.

موضوع الدرس مراجعة دروس الصف السابع والثامن والتاسع مرور درسهای کلاس هفتم هشتم و نهم
مهمترین موضوعاتی که در این قسمت بررسی میشود عبارتند از:

۱)انواع فعل در زبان عربی

۲)کاربرد اعداد شمارشی و ترتیبی

فعل در زبان عربی بر اساس زمان به سه نوع تقسیم می شود:

۱) ماضی

۲) مضارع

۳) امر

بیانگر انجام کاری یا پدیدآمدن حالتی در زمان گذشته است.

ضمائر پیوسته فاعلی( شناسه های فعل در زبان فارسی):

۱)گذشته نقلی:

فعل گذشته در زبان فارسی به انواع مختلفی تقسیم میشود که مهمترین آنها عبارتند از: گذشته ساده گذشته استمراری - گذشته .بعید در زبان عربی چنین نامگذاریهایی برای فعل ماضی وجود ندارد ولی ساختارهایی وجود دارد که معادل معنایی این زمانه است.

۲) ماضی ساده :

این فعل بیانگر کاری است در گذشته انجام شده و ارتباط آن با زمان حال قطع شده است: یاری کرد - نوشت...... این فعل در زبان عربی به این شکل به کار می رود.
ألف) ماضى ساده:مثبت ریشه فعل + ضمیر پیوسته یا پنهان

ب)ماضی ساده منفی: ما + فعل ماضی / لم + فعل مضارع. 

۳) ماضی نقلی :

این فعل بیانگر کاری است در گذشته انجام شده و اثرش تاکنون نیز ادامه دارد یاری کرده است نوشته
است .

این فعل در زبان عربی به این شکل به کار میرود:
أ) ماضى نقلى: مثبت قد + فعل ماضی

ب)ماضی نقلى منفى: ما + فعل ماضى + بعد / لما + فعل مضارع.

این فعل بیانگر کاری است در گذشته به صورت مداوم و مستمر انجام میشده است یاری میکرد - می نوشت.

این فعل در زبان عربی به این شکل به کار میرود:
أ) ماضى استمرارى مثبت: كانَ + فعل مضارع.

ب) ماضی استمرارى منفى ما + كانَ + فعل مضارع / لم + مضارع كان + فعل مضارع.

این فعل بیانگر کاری است در گذشته دور انجام شده است یاری کرده بود – نوشته بودی...
این فعل در زبان عربی به این شکل به کار میرود:
أ) ماضى بعيد مثبت: كان + (قد) + فعل ماضي

ب) ماضى بعيد منفى: ما + كان + (قَدْ) + فعل ماضى / لم + مضارع كان + فعل ماضي.

فعلی است که بیانگر انجام کاری یا پدیدآمدن حالتی در زمان حال یا آینده است. انجام کار ینصر یاری میکند الان) یا (آینده پدیدآمدن حالت يَشجع شجاع میشود(الان یا آینده)

۱) علامتهای فعل مضارع :

۱)حروف مضارعه (ت) - ی - ن - (۱) در ابتدای فعل تعرفُ - يعرفُ - نعرِفُ - أعرِفُ.
۲)حرکات ضمه ، فتحه و ساکن یا حرف (ن) در انتهای فعل.
۳)حرکات ضمه ،فتحه و ساکن: تعرف - لم يعرف - لن نعرف - لا أعرفُ.
۴)حرف (ن) يعرفان - تعرفان - يعرفون - تعرفون - تعرفين.

1) نحوه کاربرد حروف مضارعه در ابتدای فعل مضارع

فعلی است که بوسیله آن به شخص یا اشخاصی دستور میدهیم که کاری را انجام دهد از آنجا که دستور انجام کار به شخص یا اشخاصی داده میشود که در حضور ما هستند به همین علت فعل امر از فعلهای مضارع دوم شخص مفرد و (جمع) ساخته میشود.

روش ساختن فعل امر :

۱)در ابتدا حرف مضارعه (ت) را از ابتدای فعل مضارع حذف میکنیم اگر بعد از این ،حذف یک حرف دارای حرکت ساکن باقی بماند حتما از یک همزه) (امر) برای کاربرد این فعل استفاده میکنیم؛ زیرا ابتداي به ساکن ممکن نیست.

اگر حرف دوم فعل (فتحه یا کسره داشته باشد همزه امر کسره و اگر (ضمه داشته باشد، ضمه میگیرد.

۲- آخر فعل امر نیز به این شکل تغییر میکند:
ضمه (ـــٌــ)  —> ساكن (_ْ_) :تَكتُ‍‌‌‍بٌ —>أُکتُبْ

(ن) حذف میگردد به غیر از ضمیر جمع مونث
ترجِعانِ —> إِرْجِعا          ترجِعون —> إِرجِعوا
ترجِعينَ —>إِرجعي          تَخْرَجّنَ —>اُخْرُجْنَ

اعداد در همه زبانها کاربرد دارد و از اهمیت قابل ملاحظهای برخوردار است. آنچه بوسیله این اعدد شمارش میشود معدود نام دارد زبان عربی نیز از این موضوع مستثنی نیست و با ظرافت و دقت خاصی به این موضوع پرداخته است. اعداد در زبان عربی با توجه به کاربردشان به دو دسته تقسیم میشوند:

۱)اعداد اصلی: برای شمارش موارد مختلف انسان حیوان و أشياء مورد استفاده قرار میگیرند.

۲) اعداد ترتیبی: برای بیان ترتیب موارد مختلف انسان حیوان و اشیاء) به کار میروند.

الف) اعداد اصلی:

این عدد به دو شکل مذکر (بدون) (ة) و مونث غالبا با (ة) تقسیم میشوند. در مقطع متوسطه اول با این اعداد آشنا شدید:

1) در زبان عربی به موضوع مذکر و مونث بودن عدد و معدود توجه می شود.
2) عدد ۲ به عنوان یک کلمه مثنی به دو شکل به کار میرود إثنان - إثنتان – إثنين – إثنتين.
3) جزء اول عدد ۱۲ ،عربی عدد ۲ است و طبق قوانین این عدد نوشته می شود.
4) جزء اول عدد ۱۱ در عربی بوسیله (ی) مونث می شود. 

ب) اعداد ترتیبی:

این اعداد همیشه بعد از معدودشان به کار میروند اعداد ترتیبی ۱۱ تا ۱۲ به این شکل است:

موارد کاربرد اعداد ترتیبی:

۱) ساعت خوانی :

۲) آدرس دهی :

ساعت خوانی در زبان عربی به یکی از این سه حالت خوانده میشود:
ساعت کامل: ساعت ٥ ،الخامسة تماماً
ساعت + دقایق گذشته: ساعت ٥:١٥ ،الخامسة والربع ساعت ٥:٣٠ ،الخامسة والنصف
ساعت - دقایق مانده: ساعت ٤:٤٥ ،الخامسة إلا ربعا

فعل مستقبل بیانگر انجام کاری یا پدید آمدن حالتی است که به طور ویژه به زمان آینده اختصاص دارد. این فعل در واقع یک فعل مضارع است که با افزودن :(س) آینده نزدیک - سوف آینده (دور به ابتدای آن به زمان آینده مرتبط میشود.