امپراتوری رسانه، علم و فرهنگ

مبادلات فرهنگی در گذشته

در گذشته، جوامع از طریق تجارت، مهاجرت، جنگ و غیره با یکدیگر مواجهه داشته اند. این برخوردها سبب انتقال و اشاعه فرهنگ ها می شده و مبادلات فرهنگی از این طریق شکل می گرفته اند .

تاثیر استعمار بر مبادلات فرهنگی

برخورد استعماری غرب، جوامع غیرغربی را از نظر اقتصادی و سیاسی در موضع ضعف قرار داد.این پدیده اغلب نوعی خودباختگی فرهنگی نیز در آن جوامع ایجاد کرد. خودباختگی فرهنگی سبب می شود جامعه، حالت فعال و خلاق خود را در گزینش عناصر فرهنگی دیگر از دست بدهد و در نتیجه، عناصر فرهنگ دیگر را بدون تحقیق و گزینش و به گونه ای تقلیدی ،فرا گیرد و در شرایطی که جوامع غیر غربی، مدیریت خود را در گزینش عناصر مناسب فرهنگ غربی از دست می دهند، غرب مدیریت انتقال فرهنگ خود را در چارچوب اهداف اقتصادی و سیاسی مورد نظر به دست می گیرد .

مبادلات فرهنگی در زمان حال

• کشورهای استعمارگر پس از استعمار علاوه بر خودباختگی فرهنگی جوامع غیر غربی ،صنعت ارتباطات، ابزار تازه ای بود که به جهان غرب در این مدیریت یاری می رساند. توسعه صنعت ارتباطات، فاصله های زمانی و مکانی را کوتاه و جهان را کوچک کرده و آن را به صورت دهکده ای واحد درآورده است .

به سبب موقعیت برتر کشورهای غربی و در رأس آنها امریکا، در عرصة رسانه، بسیاری از ناظران از امپراتوری رسانه ای نیز سخن می گویند .

از این منظر، امپراتوری فرهنگی تازه ای تأسیس شده است که کشورهای کمتر توسعه یافته در برابرآن آسیب پذیرترند؛ زیرا منابع و امکانات لازم برای حفظ استقلال فرهنگی خود را ندارند .

تجمع قدرت رسانه در دست صاحبان ثروت و کانون های صهیونیستی، نه تنها هویت فرهنگی جوامع غیرغربی را متزلزل می گرداند ،بلکه آشکارا برخلف ارزش های دموکراتیک جهان غرب نیز هست. بسیاری از منتقدان، نگران این هستند که تمرکز قدرت رسانه در دست چند شرکت یا چند فرد قدرتمند ،موجب تضعیف سازوکارهای دموکراسی می شود.

• جوامع غربی ،بخشی از علوم طبیعی را که برای خدمت رسانی به غرب مورد نیاز است، به کشورهای در حال توسعه آموزش می دهند ولی از آموزش دانش های راهبردی، خودداری می کنند.
• علوم انسانی غربی که بربنیان هستی شناختی ، انسان شناختی و معرفت شناختی غرب بعد از رنسانس شکل گرفته اند، زندگی آدمی را بدون توجه به ابعاد معنوی آن ، به گونه ای سکولار تعریف می کنند و سازمان می دهند. ترویج علوم انسانی غربی در کشور های غیر غربی ، عمیق ترین تاثیر را در توزیع فرهنگ غرب در جهان دارد ؛ زیرا : این علوم موجب می شوند که فرهنگ های دینی ، هویتی خود را از نگاه فرهنگ غربی بازنگری و ارزیابی کنند. این پدیده ، فرهنگ ها را از علمی که بر پایه بنیان های معرفتی دینی است ، محروم می گرداند .