مجاهده در راستای ولایت ظاهری

امامان (ع) از دو جهت با حاکمان زمان مبارزه می کردند.

اصول کلی امامان (ع) در مبارزه با حاکمان

امامان (ع) از دو جهت با حاکمان زمان مبارزه می کردند.

اول، رهبری جامعه با ائمه (ع) بود و لازم بود غاصبان را کنار بزنند و با تشکیل حکومت اسلامی، قوانین اسلام و عدالت را اجرا نمایند.

دوم، حاکمان غاصب، قوانین اسلام را زیر پاگذاشته و به مردم ستم می کردند و امامان (ع) معتقد بودند طبق وظیفه ی امر به معروف و نهی از منکر باید با غاصبان مقابله کرد و مانع زیر پا گذاشتن قوانین اسلام شد و از حقوق مردم دفاع نمود.

عدم تأیید حاکمان

معرفی خویش به عنوان امام بر حق

انتخاب شیوه های درست مبارزه

عدم تأیید حاکمان

هیچ یک از حاکمان را به عنوان جانشین پیامبر (ص) تأیید نکردند و به شیوه های مختلف به مردم اطلاع می دادند. تفاوت های اخلاقی حاکمان را در نظر می گرفتند و اگر رفتاری طبق اسلام انجام می دادند، تأیید می کردند اما همه را در غصب خلافت یکسان می دیدند.

معرفی خویش به عنوان امام بر حق

خود را جانشین بر حق پیامبر (ص) معرفی می کردند طوری که مردم بدانند تنها آنان جانشین بر حق هستند؛ مثلا امام صادق (ع) در روز عرفه در مراسم حج حق حکومت را از آن خود دانسته و با بیان توالی اسامی پیامبر (ص) و امامان قبل از خود، امامت خود را معرفی کردند.

انتخاب شیوه های درست مبارزه

شیوه ی ائمه (ع) در این راستا دارای خصوصیاتی بود از قبیل: متناسب با شرایط زمان بود؛ طوری بود که اسلام راستین (تشیع) حفظ شود، بنای ظلم بنی امیه و بنی عباس سست شود، روش زندگی امامان (ع) به عنوان اسلام حقیقی به نسل های آینده معرفی گردد؛ رفتار ائمه (ع) بعد از رحلت پیامبر (ص) تا غیبت امام عصر (ع) طوری مکمل یکدیگر بوده که گویی انسانی 250 ساله مسیری که یک دست نیست را طی می کند اما یک مقصد دارد.

تقیه: مخفی نگه داشتن اقدام خود تا در عین ضربه زدن به دشمن، کمتر ضربه بخورند؛ نمونه: مخفی نگه داشتن ارتباط ائمه (ع) با برخی یاران صمیمی علت به کارگیری تقیه؛ خشونت بنی امیه و بنی عباس طوری بود که اگر پیروان ائمه (ع) را می شناختند به شدت آزار داده و در بیشتر موارد شهید می کردند.