به نوعی از ادبیات که گویای اوضاع ،سیاسی اجتماعی اقتصادی و فرهنگی روزگار مشروطه است ادبیات «بیداری» یا (ادبیات مشروطه)گفته اند.
عوامل مؤثر در بیداری جامعه و انقلاب مشروطه اب مشروطه:
۱ تأثیر جنگهای نفرجام ایران و روس و توجه مردم به واقعیتها و امکانات فنی دنیای جدید؛
2کوشش های عباس میرزا ولیعهد فتحعلی شاه در روی آوردن به دانش و فنون نوین
3اعزام دانشجویان ایرانی به خارج از کشور برای تحصیل
-۴- رواج صنعت چاپ و روزنامه نویسی و ترجمه و نشر کتابهای غربی
5 تأسیس مدرسه دارالفنون به فرمان امیرکبیر و آموزش دانشهای نوین در آن
ادبیات بیداری با ظهور مقامیسی تو مش ،آزادی وطن قانون خواهی و مبارزه با استبداد و استعمار شکل گرفت.
-۱ زبان محاوره ای شعر برای قابل فهم بودن و انتقال مفاهیم جدید
-۲- شکل گیری نهضت ساده نویسی همراه با نهضت آزادی خواهی
3شعر از نظر آنان بیان هنرمندانه واقعیات و وسیله ای برای بهبود زندگی بود.
برخی از شاعران این دوره:
ادیب الممالک فراهانی - سیداشرف الدین گیلانی - ایرج میرزا - عارف قزوینی - محمد تقی بهار - فرخی یزدی