تحولات شرق آسیا

• ژاپن، صنعتی ترین کشور آسیا، پس از شکست در جنگ جهانی دوم به اشغال آمریکا درآمد.
• عوامل موفقیت ژاپن پس از جنگ جهانی دوم: قانون اساسی جدید آن کشور، دموکراسی را تقویت و قدرت سیاسی را از اختیار امپراتور و فرماندهان نظامی خارج کرد و به نمایندگان منتخب ملت سپرد. ژاپنی ها نیز با سخت کوشی و برنامه ریزی دقیق به موفق ترین قدرت پیشرو اقتصادی در جهان تبدیل شدند.
• یکی از تحولات مهم جهان پس از جنگ جهانی دوم، به قدرت رسیدن کمونیست ها در چین بود.
• چگونگی تأسیس جمهوری خلق چین: پس از شکست و تسلیم ژاپن، جنگ داخلی در چین میان ملی گرایان و کمونیست ها شدت گرفت. در این میان، آمریکا از ملی گرایان و شوروی از کمونیست ها پشتیبانی می کردند. سرانجام، کمونیست ها به رهبری مائو بر ملی گراها پیروز شدند و جمهوری خلق چین را تأسیس کردند.
• حکومت و حزب کمونیست چین با وجود داشتن رابطه دوستانه با حکومت و حزب کمونیست شوروی، همواره سیاستی مستقل را دنبال کرده است.

با پایان گرفتن جنگ جهانی دوم، فریاد استقلال طلبی و مخالفت با استعمار در بسیاری از کشورهای مستعمره بلند شد.

• قیام های استقلال طلبی: در هندوستان حزب کنگره ملی به رهبری مهاتما گاندی انگلستان فرسوده و زخم خورده از دو جنگ جهانی به ناچار تسلیم کرد (1947 م) جنبش های استقلال طلبانه در جنوب شرقی آسیا و قاره آفریقا عمدتاً به نحو مسالمت آمیزی به وقوع پیوستند و در کمتر از یک دهه (۱۹۵۵ ۱۹۶۵م) بیش از ۳۰ کشور مستقل آسیایی و آفریقایی از مستعمره های اروپاییان سر برآوردند. در الجزایر، دولت فرانسه تلاش کرد با استفاده از نیروی نظامی، جنبش استقلال خواهی را سرکوب کند اما مردم آن کشور پس از سال ها مبارزه سخت بر استعمار پیروز شدند و به استقلال دست یافتند (۱۹۶۲ م).

• اشغال کشور مسلمان فلسطین و تأسیس رژیم غاصب اسرائیل یکی از مسائل مهم منطقه خاورمیانه و جهان اسلام در سده ۲۰ م است.
• چگونگی تشکیل دولت اسراییل:

- مهاجرت گروه های کوچکی از یهودیان به فلسطین در اوایل دهه ۱۸۸۰م آغاز شد.

- انگلستان در سال ۱۹۱۷ م صدور اعلامیه بالفور نظر مساعد خود را با ایجاد سرزمین یهودی در فلسطین اعلام کرد.

- در دوران قیمومیت انگلستان بر فلسطین در سال های پس از جنگ جهانی اول، یهودیان بیشتری به این کشور مهاجرت کردند و با خرید و تصرف زمین های وسیع، بر اقتصاد آنجا مسلط شدند. 

- پس از آنکه سازمان ملل متحد پیشنهاد تقسیم سرزمین فلسطین به دو کشور یهودی و عربی را تصویب کرد، دولت صهیونیستی اسرائیل شک لگرفت ( ۱۹۴۸ م).

• مبارزات ضد اسراییل: با تشکیل دولت اسرائیل، مردم  فلسطین مبارزه برای آزادی سرزمین خویش را از اشغال صهیونیست ها آغاز کردند. برخی از کشورهای عرب، مانند مصر، سوریه و اردن، در حمایت از فلسطینیان با اسرائیل که مورد حمایت دولت های غربی به خصوص آمریکا و انگلستان بودند، وارد جنگ شدند اما شکست خوردند.
• پیمان های صلح با اسراییل: انور سادات، رئیس جمهور مصر، نخستین رئیس یک کشور عرب و مسلمان بود که با وساطت آمریکا با اسرائیل پیمان صلح امضا کرد. بعدها ياسر عرفات، رئیس سازمان آزادی بخش فلسطین، نیز به روند سازش پیوست.
• با این حال، قيام فلسطینیان علیه صهیونیست ها به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران باقوت و قدرت ادامه دارد.