جامعه شناسی تفسیری

در این قرن در کشور آلمان برخی متفکران اجتماعی ( مانند ویلهلم دیلتای و ماکس وبر) مدعی شدند که هر چند جهان اجتماعی همانند جهان طبیعی ، نظم و قواعد خاصی دارد. اما انسان ها مانند موجودات طبیعی نیستند و پدیده های اجتماعی نیز با پدیده های طبیعی تفاوت دارند.

معتقد بود کنش انسانی معنادار است و پدیده های معنادار را نمی توان همانند پدیده های طبیعی از طریق حواس مطالعه کرد بلکه باید معنای آن را فهمید. با این که فهمیدن را برای درک معنای پدیده های اجتماعی ضروری می دانست ، اما چون هنوز علم را به علم تجربی محدود می دانست ، عقیده داشت آن چه جامعه شناسان از مطالعه پدیده ها می فهمند باید با روش تجربی اثبات شود و گرنه ارزش علمی ندارد.

تفهم را روش مستقلی برای علوم انسانی نمی دانست ، بلکه آن را مقدمه و پیش نیازی برای روش علمی ( روش تجربی ) می انگاشت.

معتقد بود جامعه شناس ، فقط می تواند آرمان ها و ارزش های اجتماعی را توصیف کند، اما نمی تواند درباره آرمانها و ارزش ها ( که پدیده های نامحسوس و غیر تجربی هستند) داوری علمی کند . زیرا جامعه شناس با این کار( یعنی داوری درباره آرمان ها و ارزش ها ) از دایره علم خارج می شود یا با نام علم کار غیر علمی می کند.

در این قرن ، نتایج این باور که « مرز علم و غیر علم را تجربه و تبیین تجربی تعیین می کند » مورد تردید قرار گرفت و زمینه را برای رونق و غلبه تفسیر و رویکرد تفسیری فراهم شد.

تبیین: دانش جهان شمول ( قوانین همه جایی و همیشگی )

تفسیر: دانش محلی ( قوانین این جایی و اکنونی)

همه دانش ها ، تولیداتی اجتماعی و فرهنگی هستند ؛ یعنی فرهنگ های گوناگون ، تفسیرهای مختلفی از زندگی دارند و هر کدام دانش خاص خود را تولید می کند.

تبیین در حاشیه تفسیر قرار می گیرد.

علوم انسانی و اجتماعی دیگه دغدغه نزدیک شدن به علوم طبیعی را ندارد.

تفسیر به عنوان روش ویژه علوم انسانی و اجتماعی به رسمیت شناخته می شود.

رویکرد تفسیری در تقابل بار رویکرد تبیینی ، بر این باور است که:

کنشگران بر اساس معنایی که در ذهن دارند، دست به عمل می زنند.

برای فهم زندگی اجتماعی باید از ظاهر پدیده های اجتماعی عبور کرد و به معانی نهفته در کنش ها راه یافت.