موجودی که بتواند کاری را با آگاهی و اراده خود انجام دهد دارای قدرت است.
به همین دلیل, انسان کنشگری قدرتمند است. اما قدرت فردی انسان محدود است. او نمی تواند همه نیازهای خود را به تنهایی برآورده سازد و برای تأمین برخی از نیازهای خود. به کمک دیگران احتیاج دارد.
قدرت اجتماعی هنگامی بیدا مي شود که انسان برای رسیدن به اهداف خود بتواند بر اراده دیگران تأثیر بگذارد و کار ارادی دیگران را به خدمت بگیرد. آنان که توان تأثیرگذاری بیشتری بر اراده دیگران دارند. از قدرت اجتماعی بیشتری برخوردارند.
علاوه بر افراد. نهادها, سازمان ها و جوامع نیز دارای قدرت اجتماعی هستند. قدرت مقبول و قدرت مشروع قدرت اجتماعی بدون پذیرش و توافق دیگران پدید نمی آید؛ بعنی دیگران باید بپذیرند که مطابق آنچه از آنها خواسته می شود عمل کنند. تنها راه تأثیر گذاردن بر اراده دیگران و به خدمت گرفتن فعالیت ارادی ایشان جلب تبعیت آنهاست.
۱- تبعیت با کراهت؛ تبعیتی است که ناشی از تهدید و ترس باشد.
۲- تبعیت با رضایت؛ تبعیتی است که با رضایت و میل درونی همراه است ۰ قدرتی که بدون استفاده از تهدید و با رضایت طرف مقابل به دست می آید دارای مقبولیت است.
مشروعیت قدرت به این معناست که قدرت مطابق یک نظام عقیدتی و ارزشی صحیح اعمال شود. مدار مقبولیت خواست واراده کسانی است که قدرت بر آنها اعمال می شود.
مدار مشروعیت حق و باطل بودن است. اگر قدرتی مطابق قانون و حکم الهی باشد. مشروعیت دارد مقبولیت و مشروعیت می توانند با هم باشند و می توانند از یکدیگر جدا باشند.
اگر قدرت مطابق قانون و حکم الهی باشد و تبعیت از آن نیز با رضایت و میل همراه باشد. قدرت هم مشروعیت دارد و هم مقبولیت اجتماعی , هنگامی که قدرت برخلاف حکم و قانون الهی باشد اما تبعیت از آن. از روی رضایت باشد. قدرتی مقبول ولی غیرمشروع وجود دارد.
قدرت سخت و قدرت نرم قدرت را می توان به قدرت سخت و نرم نیز تقسیم کرد.
قدرت سخت قدرتی است که از طریق ابزارهای خشن, با زور و به طور آشکار توسط نهادهای نظامی اعمال می شود.
قدرت نرم به شکل پنهان و از طریق نفوذ فرهنگی, با کمک ابزارهایی مانند رسانه ها و نهادهای آموزشی اعمال می شود.
در گذشته قدرت سخت یک کشور موجب سلطةٌ سیاسی و اقتصادی بر سایر کشورها می شد. اما امروزه قدرت نرم سبب سلطه فرهنگی می شود.
نظام آموزشی کشورها از دیگر ابزارهای اعمال قدرت نرم است؛ یعنی یک کشور می تواند از طریق نفوذ در نظام آموزشی کشور دیگر, در آن کشور اعمال قدرت کند و فرهنگ و جهان بینی نسل های آینده ساز آن کشور را مطابق منافع و اغراض خود تغییر دهد.
تهیه کننده: بهزاد شیخ زاده