« إلّا» در « اسلوب حصر » برای استثناء نمی آید .بلکه برای « اختصاص وحصر » است.
« حصر » یعنی : اختصاص دادن چیزی به کسی یا موضوعی
_ راهکارهای تشخیص اسلوب حصر:
1) در جملات منفی که« مستثنی منه» آن حذف شده باشد.
مثال
-لایحصل علی التّقدّم ألّا من یحاولُ کثیرا.ً (دراین جمله مستثنی منه کلمه أحدٌ بوده است که حذف شده است.)
2) در جملات سوالی معمولا حصر وجود دارد.
مثال
هل جزاء الإحسان ِ إلّا الإحسان.ُ (خبر قبل إلّا به بعد إلّا منتقل شده است)
3) اگر جمله قبل از إلّا ناقص باشد یعنی یک نقشی در جمله ذکر نشود « إلّا» حتما برای حصر واختصاص است.مثلا اگر فاعل از جمله قبل از إلّا حذف شده باشد اسمی که بعد از إلّا می آید فاعل ومرفوع است واگر مفعول از جمله قبل از إلّا حذف شده باشد اسمی که بعد از إلّا می آید مفعول ومنصوب است و ....
مثال
- لاییأس مِن روح الله ِ إلّا القومُ الکاقرون.َ) دراین جمله فاعل قبل از إلّا نیامده است وکلمه قوم فاعل ومرفوع است
٤) با استفاده از إنّما«:که در ابتدای جمله به صورت « فقط و تنها» ترجمه می شود.
مثال
-إنّما قیمةُ المرءِ بأدَبِه.(ارزش انسان تنها به ادب است)
جملات دارای اسلوب حصر به دو صورت می توان ترجمه کرد.
1_ فعل رابه صورت« مثبت» ترجمه کنیم وإلّا را « تنها- فقط» ترجمه کنیم
2_ فعل را به همان صورت« منفی » و « إلّا » را « جز، مگر » ترجمه کنیم.
مثال
ایَحصُلُ عَلی التّقَدُّمِ إلّا مَنْ یُحاوِلُ کَثیرا.ً
به صورت منفی: به پیشرفت دست نمی یابد مگر کسی که بسیار تلاش کند
به صورت مثبت: فقط کسی که بسیار تلاش کند، به پیشرفت دست می یابد.