ابیات درس «قلم سحرآمیز، دو نامه» و معنی ابیات:

درس دهم

قلم سحرآمیز، دو نامه

ای هدهد صبا به سبا می فرستمت                   بنگر که از کجا به کجا می فرستمت

ای باد صبا، تو را به عنوان پیک، به سرزمین سبا می فرستم. ببین که تو را از کجا به کجا می فرستم.

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

هدهد صبا ß   تشبیه (باد صبا به هدهد تشبیه شده است)

صبا و سبا ß   جناس

بیت اشاره دارد به داستان حضرت سلیمان و بلقیس

هدهد و سبا ß   مراعات نظیر

هدهد صبا ß   اضافه تشبیهی    صبا ß   مشبه    هدهد ß   مشبه به

صبا و سبا ß   جناس ناقص اختلافی

صبا و سبا کلمات هم آوا هستند

تلمیح به داستان حضرت سلیمان (ع) دارد

تلمیح به آیه «اذهب بكتابنا هذا» (سوره نمل) دارد

«ت» در «می فرستمت» مفعول است

تعداد جملات ß   4 (ای هدهد صبا)، (به صبا می فرستمت)، (بنگر)، (که از کجا به کجا می فرستمت)

حیف است طايری چو تو در خاکدانِ غم             زينجا به آشیان وفا می فرستمت

حیف است پرندهای مانند تو در اين دنیا باشد، بنابراين تو را به سوی عشق و وفاداری می فرستم.

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

خاکدان غم ß   کنايه از دنیا

تشبيه:    طایری ß   مشبه    تو ß   مشبه به    چو ß   ادات تشبيه

طایر ß   استعاره از سردار زخمی

خاکدان غم ß   استعاره از این دنیا

آشیان وفا ß   استعاره از بهشت

بین «چو» و تو هم جناس ناقص اختلافی وجود داره

طایر و آشیان ß   مراعات نظیر

«ت» در «می فرستمت» مفعول است

تعداد جملات ß   3 (حیف است)، (طایری چو تو در خاکدان غم [باشد])، (زین جا به آشیان وفا می فرستمت)

كمال الدین، بهزاد:

نقاش و مینیاتور ساز مشهور اواخر عهد تیموری و اوایل دوره صفوی؛ لقب وی کمال الدین و از مردم هرات و شاگرد سید احمد تبریزی بود. شاه طهماسب اول نزد بهزاد نقاشی می آموخته است.

سید جمال اسدآبادی:

مردی آزادی خواه و دارای افکار و عقاید فلسفی، سیاسی، اجتماعی و طرفدار استقرار آزادی در کشورهای شرقی و ایجاد وحدت میان مسلمانان و تشکیل اتحادیه دولتهای اسلامی بود. وی همه عمر خود را در مبارزه با استبداد پادشاهان ایران، عثمانی، مصر و سیاست استعماری انگلستان سپری کرد و پیوسته به شرق و غرب سفر می کرد. در پاریس روزنامه «عروة الوثقی» را منتشر کرد و به سیاست انگلستان در شرق حمله کرد. وی در سال ۱۳۱۴ هجری قمری در استانبول مسموم شد.