درسنامه کامل علوم و فنون ادبی (3) فصل 8 اختیارات شاعری (2): وزنی
تعداد بازدید : 3.74Mخلاصه نکات علوم و فنون ادبی (3) فصل 8 اختیارات شاعری (2): وزنی - درسنامه شب امتحان علوم و فنون ادبی (3) فصل 8 اختیارات شاعری (2): وزنی - جزوه شب امتحان علوم و فنون ادبی (3) نوبت اول فصل 8 اختیارات شاعری (2): وزنی
اختیارات زبانی
اختیارات زبانی
اختیار زبانی قابلیت ها و تسهیلاتی در تلفظ برای شاعر فراهم می سازد تا به ضرورت وزن از آن استفاده کند؛ بی آنکه موجب تغییر در وزن شود اما اختیار وزنی امکان تغییراتی کوچک در وزن است تغییراتی که گوش فارسی زبانان آنها را عیب نمی شمارد این اختیار را که به وزن و آهنگ شعر مربوط می شود. «اختیار وزنی» می نامند.
اختیارات وزنی:
بلند بودن هجای پایان مصراع
آوردن فاعلاتن به جای فعلاتن
ابدال
قلب
1_بلند بودن هجای پایان مصراع:
هجای پایانی مصراع ها چه کوتاه باشد چه کشیده همواره بلند به حساب میآید و با علامت (-) نشان داده میشود.
مثال
سرو را مانی ولیکن سرو را رفتار نه ماده را مانی ولیکن ماه را گفتار نیست
این قاعده در هجای پایانی نیم مصراع اوزان همسان دولختی نیز اعمال میشود.
2- آوردن فاعلاتن به جای فعلاتن
شاعر میتواند فقط در رکن اول به جای فعلاتن، فاعلاتن بیاورد.
البته عکس این کار درست نیست؛ یعنی نمیتوان به جای فاعلاتن از فعلاتن استفاده کرد.
مثال
یاد باد آن که ز ما وقت سفر یاد نکرد به وداعی دل غم دیده ما شاد نکرد
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه (3)- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه (3)
- گام به گام تمامی دروس پایه (3)
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه (3)
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه (3)
- فلش کارت های آماده دروس پایه (3)
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه (3)
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه (3)
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن
ابدال
ابدال
شاعر میتواند در میان مصراع به جای دو هجای کوتاه کنار هم یک هجای بلند بیاورد اما عکس آن صادق نیست.
یعنی به جای «UU -» (فعلن) میتواند (--) (فع لن) بیاورد.
این اختیار شاعری در دو هجای ماقبل آخر بسیار رایج است.
در صورت استفاده شاعر از ،ابدال ،اصل دو هجای کوتاه است به بیان دیگر برای نامگذاری وزن ،بیت دو هجای کوتاه معیار تعیین وزن شعر خواهد بود.
مثال
چو بشنوی سخن اهل دل مگو که خطاست سخن شناس نه ای جان من خطا این جاست
قلب
شاعر می تواند بنا به ضرورت ،وزن یک هجای بلند و یک هجای کوتاه کنار هم را جابه جا کند و به جای یک هجای کوتاه و یک بلند (-) یک هجای بلند و یک کوتاه (U) بیاورد یا برعکس.
کاربرد این قابلیت وزنی بسیار کم است و تنها در مفتعلن (-UU-) و مفاعلن (U-U-) رخ میدهد.
مثال
کیسه هنوز فربه است با تو از آن قوی دلم چاره چه خاقانی ،اگر کیسه رسد به لاغری
