متن درس «پیام آور رحمت» و معنی متن:

درس دوازدهم

پیام آور رحمت

ای ابوذر، خداوند متعال به سیمای ظاهر و دارایی‌ها و گفته‌هایتان نمی‌نگرد؛ بلکه به دل‌ها و کردارتان می‌نگرد.

ای ابوذر! خداوند بلند مرتبه به زیبایی و چهره ظاهری و اموال و سخنان شما توجه نمی‌کند، بلکه به اعمال و رفتار و باطن قلبتان توجه می‌کند.

ای ابوذر، پنج چیز را پیش از پنج چیز، غنیمت شمار: جوانی‌ات را پیش از فرا رسیدن پیری، تندرستی‌ات را پیش از بیماری، بی‌نیازی‌ات را پیش از نیازمندی، آسایشت را پیش از گرفتاری و زندگی‌ات را پیش از مرگ.

ای ابوذر، اگر دربارۀ چیزی که به آن علم نداری، از تو پرسیده شود، بگو نمی‌دانم تا از پیامدهای ناگوار آن در امان بمانی.

ای ابوذر، اگر دربارۀ چیزی که علم و شناخت نداری از تو پرسش شود، بگو که پاسخ آن را نمی‌دانم تا از اتفاقات و حوادث ناخوشایند آن در امان و آسوده باشی.

ای ابوذر به اندازۀ نیاز، سخن بگوی. گشاده روی وخندان باش که خدای تعالی، گشاده روی و آسان‌گیر را دوست دارد.

ای ابوذر، سخنان بیهوده و نادرست را نگو و به اندازه نیاز خود، حرف بزن و همیشه خندان و شاداب باش. زیرا خدای بلند مرتبه، انسان خندان و با گذشت را دوست دارد.

ای ابوذر، هم نشین نیک بهتر از تنهایی و تنهایی، بهتر از هم نشین بد است.

مَثَلِ مؤمنان، جمله چون یک تن است؛ چون یک اندام را رنجی رسد، همۀ اندام‌ها آگاهی یابند و رنجور شوند.

مثل مومنان، همگی مثل اندام یک بدن است، وقتی به یکی از اندام آسیب و رنجی برسد تمام اندام‌ها با خبر می‌شوند و رنجور و ناراحت می‌شوند.

ای ابوذر، مبادا با برادر مسلمانت قهر کنی؛ زیرا کردار شایسته در هنگام قهر، به درگاه پروردگار پذیرفته نمی‌شود.

مومن برای رهایی از گناه و نافرمانی، بیش از گنجشکِ در قفس، تلاش می‌کند.

آرایه ادبی متن:

پیامبر مانند گنجینه و آبشخور  ß  تشبیه

مثل مومنان جمله چون يک تن است  ß  تشبیه

نثر روان «حکایت: سیرت سلمان»:

حکایت: سیرت سلمان

سلمان فارسی بر لشکری امیر بود. در میان رُعايا چنان حقیر می نمود که وقتی خادمی به وی رسید، گفت: اين توبرۀ کاه بردار و به لشکرگاه سلمان بَر.

سلمان فارسی فرمانده سپاهی بود. در بین مردم آنقدر خود را کوچک نشان می داد که زمانی يک خدمت کار به او رسید و گفت: اين کیسه بزرگ پر از کاه را بردار و به قرارگاه لشکر سلمان ببر.

چون به لشکرگاه رسید، مردم گفتند: «امیر است». آن خادم بترسید و در قدم وی افتاد.

سلمان هم کیسه را برداشت. وقتی به قرارگاه رسید مردم با تعجب می گفتند اين سلمان است! آن خدمت کار ترسید و از سلمان عذرخواهی کرد.

آرایه ادبی:

در قدم کسی افتادن  ß  کنايه از التماس کردن، عذرخواهی کردن

سلمان گفت: «به سه وجه اين کار از برای خود کردم، نه از بهر تو، هیچ انديشه مدار، اول آنکه تکبّر از من دفع شود؛ و دوم آنکه دل تو خوش شود؛ سوّم آنکه از عهد حفظ رعیّت بیرون آمده باشم.»

سلمان گفت: به سه دلیل اين کار را برای خودم کردم نه بخاطر تو پس اصلاً نترس. اول بخاطر اينکه خودخواهی و غرور از من دور شود و دوم آنکه تو خوشحال شوی، سوم آنکه مسئولیت خودم را که همان مراقبت از مردم است، خوب انجام داده باشم.

آرایه ادبی:

انديشه مدار  ß  کنايه از نترس

معنی واژگان درس «پیام آور رحمت»:

دانش زبانی: گروه فعلی (4)

گروه فعلی (4)

در این درس با دو نوع فعل ماضی آشنا می شوید:

1) ماضی بعید

2) ماضی التزامی

1- ماضی بعید:

فعلی است که در گذشتۀ دور انجام گرفته است. هرگاه فعلِ کمکیِ «بودم، بودی، بود، بوديم، بوديد، بودند» به آخر فعل ماضی ساده اضافه شود، فعل ماضی بعید به دست می آيد؛ مانند:

 نوشته بودم، گرفته بودی، خوانده بود، شنیده بوديم، شکسته بوديد، خورده بودند.

طريقۀ ساخت ماضی بعید:

بن ماضی + ه + فعل کمکی ) بود (  + شناسه

2- ماضی التزامی:

فعلی است که در زمان گذشته با شک، شرط، آرزو و ... انجام شده است. هرگاه فعل کمکیِ «باشم، باشی، باشد، باشیم، باشید، باشند» به آخر فعل ماضی ساده اضافه شود، فعل ماضی التزامی به دست می آيد؛ به عنوان مثال:

ساخته باشم، پوشیده باشی، رسیده باشد، خورده باشیم، بُرده باشید، ديده باشند.

طريقۀ ساخت ماضی التزامی:

بن ماضی +  ه +  فعل کمکیِ ) باش (  +  شناسه